Odpoczynek tygodniowy i dobowy pracownika [+ Porady]

Nasze życie — również to zawodowe — bardziej przypomina maraton niż sprint. Dlatego odpoczynek przed, po i w trakcie pracy to nie luksus, a konieczność. W końcu każdy z nas potrzebuje regularnych przerw, by nabrać sił i szczęśliwie dobiec do mety. 

Dlatego w tym artykule przeczytasz:

• czym jest odpoczynek
• dlaczego regularny wypoczynek jest konieczny, by zachować zdrowie
• ile wynosi odpoczynek tygodniowy oraz dobowy pracownika
• jak skutecznie odpocząć po pracy.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

UŻYJ TEGO SZABLONU CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

Oto opinia Gosi — jednej z użytkowniczek naszego kreatora:

Dzięki takiemu świetnemu CV i listowi dostałam super pracę bardzo szybko!

1. Odpoczynek — definicja. Dlaczego warto wypoczywać?

Słownik Języka Polskiego PWN definiuje odpoczynek jako przerwę w jakimś wysiłku dla nabrania sił albo czas poświęcony na pozbywanie się zmęczenia, zwykle poprzez robienie tego, co sprawia przyjemność. A dlaczego wypoczynek jest istotny?

Tak jak samochód potrzebuje paliwa, tak i nasz organizm potrzebuje regeneracji. Badanie opublikowane w czasopiśmie Journal of Occupational Health wykazało, że praktykowanie w miejscu pracy aktywnych form wypoczynku znacznie poprawia relacje osobiste, kondycję i zdrowie psychiczne pracowników.

Z kolei brak odpoczynku i zbyt krótki sen zdaniem innych badaczy zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych.

To nie przypadek. Zarówno sen, jak i inne formy odpoczynku sprzyjają regeneracji tkanek i umożliwiają przebieg procesów naprawczych w ciele. Zyskują na tym nie tylko nasze organy wewnętrzne i mięśnie — co przekłada się na lepsze samopoczucie i wzrost witalności — ale również nasz mózg.

Z tego powodu regularny wypoczynek pomaga nam zachować wydajność i produktywność w pracy. Sprawia, że jesteśmy bardziej kreatywni, skoncentrowani i popełniamy mniej błędów. Jednocześnie ułatwia nam zdrowe przeżywanie i regulowanie emocji, dzięki czemu stajemy się mniej konfliktowi i podejmujemy lepsze decyzje. A to wszystko oznacza zdecydowanie mniej stresu.

Zalety wypoczynku trafnie podsumowała dr Saundry Dalton-Smith. W swoim wystąpieniu na TED Talk z 2019 roku powiedziała, że odpoczynek jest najbardziej niedocenianą, wolną od chemii, bezpieczną i skuteczną alternatywą terapii dostępną dla nas za darmo. I trudno nie przyznać jej racji.

2. Odpoczynek dobowy i tygodniowy a Kodeks pracy

A co na temat odpoczynku mówią przepisy? Czy przeciętny pracownik w Polsce ma zagwarantowaną możliwość odpoczynku?

Oczywiście tak — o ile posiada umowę o pracę. Kodeks pracy uwzględnia bowiem następujące formy wypoczynku:

• odpoczynek dobowy
• odpoczynek tygodniowy
• regulaminowa przerwa w pracy
• urlop wypoczynkowy
• urlop na żądanie
• urlop bezpłatny
• urlop okolicznościowy
• urlop macierzyński
• urlop tacierzyński
• urlop ojcowski
• urlop wychowawczy
• urlop rodzicielski
• urlop opiekuńczy.

A ponieważ Polacy są jednym z najbardziej zapracowanych narodów w Europie, warto korzystać z tych uprawnień.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

Odpoczynek dobowy pracownika

Dobowy odpoczynek pracowników reguluje art. 132 Kodeksu pracy. Przepisy stanowią, że pracownikowi przysługuje w każdej dobie co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku.

Ten wypoczynek może jednak zostać przerwany, jeżeli pracownik:

• zarządza zakładem pracy w imieniu pracodawcy
• prowadzi akcję ratowniczą w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Takie osoby mogą sobie później odebrać równoważny okres odpoczynku w danym okresie rozliczeniowym (np. w tym samym miesiącu).

Odpoczynek tygodniowy pracownika

Każda osoba zatrudniona na umowie o pracę ma również prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu tygodnia. Zazwyczaj przypada on w niedzielę i obejmuje sobotę lub poniedziałek.

W niektórych szczególnych sytuacjach ten tygodniowy odpoczynek może być krótszy, jednak nie powinien wynosić mniej niż 24 godziny.

Odpoczynek w trakcie pracy

Pracownik ma również prawo do przerw w trakcie pracy. Ich długość zależy od dobowego wymiaru czasu pracy. 

• Pracując co najmniej 6 godzin dziennie, masz prawo do 15-minutowej przerwy.
• Jeśli pracujesz co najmniej 9 godzin na dobę, przysługuje Ci dodatkowy kwadrans odpoczynku.
• W pracy, która trwa ponad 16 godzin na dobę, masz prawo do kolejnych 15 minut przerwy.

Wszystkie te przerwy wlicza się do czasu pracy. Co jednak istotne, są to wartości minimalne — a to oznacza, że pracodawca może dać swoim pracownikom prawo do dłuższych przerw.

3. Jak odpoczywać po pracy? Skuteczne sposoby 

Znasz już swoje prawo do odpoczynku i wiesz, dlaczego jest on ważny dla Twojego zdrowia. Teraz wyjaśnię Ci, jak możesz zastosować tę wiedzę w codziennym życiu.

Aby Twoja regeneracja po pracy była skuteczna, powinna obejmować 7 różnych rodzajów odpoczynku: fizyczny, umysłowy, emocjonalny, duchowy, społeczny, twórczy i sensoryczny. To dlatego, że w przypadku deficytu każdy z nich inaczej wpływa na Twoje samopoczucie.

1. Odpoczynek fizyczny może być aktywny (np. joga, spacer, rozciąganie, taniec, masaż) lub pasywny (sen, drzemka). Jego brak często prowadzi do bólu głowy, ramion i pleców, różnych obrzęków, napięć mięśniowych i obniżonej odporności.
2. Odpoczynek umysłowy to chwila wytchnienia dla mózgu. Polega m.in. na czytaniu książek, regularnej medytacji lub przebywaniu na świeżym powietrzu. Objawy deficytu w tym obszarze to m.in. trudności z koncentracją, bezsenność czy problemy z pamięcią.
3. Odpoczynek emocjonalny obejmuje wyrażanie uczuć, a jego brak często objawia się poczuciem wypalenia, wybuchami złości lub po prostu tłumieniem emocji, co z kolei może prowadzić do chorób psychosomatycznych. Receptą na taki rodzaj zmęczenia może być m.in. prowadzenie dziennika, psychoterapia lub szczera rozmowa z kimś bliskim.
4. Odpoczynek duchowy to np. medytacja, wolontariat, pomaganie innym, zaangażowanie w ważny projekt lub modlitwa. Taki rodzaj działania pomoże Ci zrealizować potrzebę przynależności i pragnienie, by Twoje życie miało większy sens (np. przyczyniło się do większego dobra). Z kolei brak takiego wypoczynku może powodować poczucie bezcelowości i wypalenie.
5. Odpoczynek społeczny polega na spędzaniu czasu w samotności — ponieważ zbyt częste obcowanie z innymi męczy nas fizycznie i psychicznie oraz utrudnia świadome budowanie relacji (np. stawianie granic). Takiego wypoczynku potrzebują zwłaszcza osoby, które na co dzień pracują z ludźmi (nauczyciele, lekarze, kelnerzy, doradcy klienta czy sprzedawcy).
6. Odpoczynek twórczy obejmuje rozwijanie pasji i kreatywność. Może to być chociażby malowanie, śpiewanie, gra na instrumencie, pisanie lub rękodzieło. Deficyt w tym obszarze skutkuje brakiem nowych pomysłów i trudności w rozwiązywaniu problemów.
7. Odpoczynek sensoryczny to inaczej celowe ograniczenie bodźców zewnętrznych. Efektemi zmęczenia sensorycznego („przebodźcowania”) są: irytacja, problemy z koncentracją i brak witalności. Aby odpocząć, warto pobyć w ciszy, przy przyciemnionym świetle i z dala od ekranów.

Oczywiście, niektóre rodzaje wypoczynku możesz śmiało łączyć, wykonując tylko jedną aktywność. Przykład? Wspólny spacer i z bliskim przyjacielem pozwoli Ci wypocząć fizycznie, umysłowo i emocjonalnie, a medytacja — w sposób umysłowy, duchowy, społeczny i sensoryczny.

Chcesz napisać list motywacyjny? Skorzystaj z naszego kreatora listu motywacyjnego, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Stwórz list motywacyjny teraz

UŻYJ TEGO SZABLONU LISTU

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Oto opinia Gosi — jednej z użytkowniczek naszego kreatora:

Dzięki takiemu świetnemu CV i listowi dostałam super pracę bardzo szybko!

A czy Ty pozwalasz sobie na regularny wypoczynek? Czy masz szansę odpoczywać po lub w trakcie pracy? Która forma odpoczynku jest Twoją ulubioną? Napisz w komentarzu.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• https://doi.org/10.1539/joh.16-0182-OA
• https://doi.org/10.1016/j.sleep.2016.08.006
• https://www.ted.com/talks/saundra_dalton_smith_the_real_reason_why_we_are_tired_and_what_to_do_about_it?subtitle=pl
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf
• https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Hours_of_work_-_annual_statistics