Urlop macierzyński 2024 - ile trwa? Jaki zasiłek macierzyński?
Stwórz CV teraz
Po urodzeniu dziecka należy Ci się urlop macierzyński. Możesz z niego skorzystać nawet przed porodem — zaraz dowiesz się na jakich zasadach. Co więcej — tata Twojego dziecka ma również prawo do urlopu macierzyńskiego.
Skompletowanie dokumentów i złożenie ich w terminie nie jest nawet w połowie tak bolesne jak przydeptanie rozrzuconych klocków Lego. Zaraz dowiesz się, jak zrobić to poprawnie.
Ten artykuł opisuje wszystkie formalności po urodzeniu dziecka i odpowiada na pytania:
- ile trwa urlop macierzyński i ile wynosi zasiłek macierzyński
- kto płaci za urlop macierzyński
- jak napisać wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego
- jakie dokumenty do macierzyńskiego należy złożyć u pracodawcy.
Chcesz od razu napisać wniosek o urlop macierzyński? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz gotowe wzory wniosków o wszystkie typy urlopów pracowniczych do uzupełnienia jednym kliknięciem. Stwórz wniosek o urlop w 5 minut tutaj.
Zobacz inne wzory, stwórz wniosek urlopowy i pobierz dokument w PDF tutaj.
Sprawdź szczegóły innych urlopów dla rodziców:
- Urlop wychowawczy — ile trwa?
- Jak napisać wniosek o urlop wychowawczy?
- Urlop ojcowski — ile dni przysługuje, zasady, ZUS
- Jak złożyć wniosek o urlop ojcowski?
- Urlop tacierzyński a ojcowski — wniosek, ile trwa [nowe przepisy!]
- Urlop okolicznościowy — ślub, urodzenie dziecka, śmierć bliskiego.
1. Urlop macierzyński — ile trwa, komu przysługuje? Jaki ma wymiar?
Wymiar macierzyńskiego to kwestia, która czasem bywa niejasna. Podstawowy urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Po 14 tygodniach obowiązkowego urlopu macierzyńskiego matka może przekazać swoją część urlopu ojcu (maksymalnie 6 tygodni). Jeśli ciąża jest mnoga, można wykorzystać proporcjonalnie więcej czasu na opiekę nad dzieckiem. W sumie urlop macierzyński może trwać od 20 do nawet 31 tygodni.
Teraz pora na wyjaśnienia. Po pierwsze — 14 tygodni, czyli 3,5 miesiąca to czas przeznaczony dla matki na odpoczynek po porodzie i opiekę nad noworodkiem. Nie można z niego zrezygnować.
Jeśli po tym okresie będziesz chciała wrócić do pracy, nie ma problemu. Wtedy tata dziecka może wykorzystać resztę Twojego urlopu macierzyńskiego.
Urlop macierzyński dla ojca, czyli tak zwany tacierzyński, może trwać maksymalnie 6 tygodni (20 tygodni bez 14 tygodni obowiązkowych = 6 tygodni).
Jest jeden warunek — musicie się dogadać lub ciągnąć zapałki, bo oboje nie możecie w tym samym czasie przebywać na macierzyńskim/tacierzyńskim.
Ważne: Twój pracodawca musi wiedzieć, jak długo planujesz być na macierzyńskim. Pamiętaj, żeby zgłosić chęć powrotu do pracy minimum 7 dni przed końcem urlopu.
Urlop macierzyński na więcej niż jedno dziecko
Jeśli powitasz na świecie więcej niż jedno dziecko, wtedy urlop macierzyński trwa:
- 31 tygodni w przypadku urodzenia bliźniąt
- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojaczków
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworaczków
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Wymiar urlopu macierzyńskiego dla pracownika przysposabiającego dziecko jest taki sam jak w przypadku urodzenia dziecka i zależy od liczby nowego potomstwa.
Dodatkowy urlop macierzyński?
Dodatkowy urlop macierzyński to dawna nazwa na 6 tygodni urlopu, następującego po 20 podstawowych tygodniach macierzyńskiego.
W 2016 roku dodatkowy urlop macierzyński został włączony do urlopu rodzicielskiego, dlatego ta nazwa przestała funkcjonować, a ilość wolnego na opiekę nad dzieckiem wzrosła. Ponadto w kwietniu 2023 r. nastąpiła nowelizacja Kodeksu pracy, po której urlop rodzicielski (a nie macierzyński) został wydłużony o 9 tygodni.
Wskazówka: Jeśli okres 20 tygodni macierzyńskiego nie zostanie wykorzystany, rodzicom nie będzie przysługiwał następujący po nich urlop rodzicielski.
Roczny urlop macierzyński?
Słyszałaś określenie roczny urlop macierzyński? Musisz wiedzieć, że jest błędne.
To sformułowanie odnosi się do ogólnie pojmowanego urlopu po urodzeniu jednego dziecka i zawiera w sobie:
- urlop macierzyński — 20 tygodni
- urlop rodzicielski — 41 tygodni (dawniej: 32 tygodnie).
Przed zmianami w prawie pracy urlop macierzyński i rodzicielski trwały razem 52 tygodnie, czyli rok. Obecnie ich łączna długość to nieco ponad rok i 2 miesiące. W trakcie korzystania z obu tych urlopów przysługiwał przez rok zasiłek macierzyński (zwany też zasiłkiem rodzicielskim), dlatego powstał skrót myślowy, zamykający w ramy okres płatnego wolnego na opiekę nad dzieckiem.
Uwaga: Urlop macierzyński możesz wykorzystać już przed porodem, ale będzie to maksymalnie 6 tygodni. Okres macierzyńskiego po porodzie skraca się wtedy o tyle dni, ile przebywałaś na urlopie przed urodzeniem dziecka. Ile najdłużej może trwać urlop macierzyński?
Nie rok, ale 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka.
Urlop macierzyński po poronieniu
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania to prawne źródło, z którego możesz czerpać informacje na ten temat. W ustawie zapisane są warunki rozumienia definicji poronienia (po upływie 22. tygodnia ciąży mówi się o tzw. urodzeniu martwym).
W tak tragicznej sytuacji kobieta ma prawo do skorzystania z urlopu niefortunnie zwanego wciąż macierzyńskim. Ma również prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Warunkiem jest przekazanie pracodawcy skróconego aktu urodzenia martwego dziecka (lub kopii dokumentu).
Po tym przysługuje 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, ale nie krócej niż przez 7 dni od dnia zgonu dziecka (art. 180¹ Kodeksu pracy). Pamiętaj, że jeśli nie chcesz, nie musisz korzystać z tej możliwości.
Uwaga: Urlop macierzyński po poronieniu liczy się od dnia porodu. Zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Pamiętaj, że w każdej trudnej sytuacji życiowej masz prawo do urlopu na żądanie. Zapoznaj się ze szczegółami w tym tekście: Urlop na żądanie — ile dni przysługuje i czy szef może odmówić?
2. Zasiłek macierzyński 2023 a ZUS — kto płaci za macierzyński?
Jak już pisałam wyżej, zasiłek macierzyński należy się tym, którzy opłacają składki chorobowe. Jeśli w firmie jest mniej niż 21 osób, wypłata zasiłku leży po stronie ZUS-u. Jeżeli jest Was więcej, wtedy co miesiąc będziesz otrzymywać wynagrodzenie od pracodawcy. On rozliczy się już bezpośrednio z ZUS-em.
Wniosek o zasiłek macierzyński można pobrać tutaj.
Ile wynosi zasiłek macierzyński?
Wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku i jest to średnia z 12 miesięcy. Oznacza to, że przebywając na macierzyńskim, otrzymujesz całość pensji. Jesteś zatrudniona krócej niż rok? Wtedy wynagrodzenie zostanie obliczone na podstawie średniej z pełnych, przepracowanych miesięcy.
Jak obliczać zasiłek macierzyński?
W Internecie dostępnych jest wiele kalkulatorów zasiłku macierzyńskiego, które pozwalają obliczyć jego wysokość, ale tak naprawdę wcale ich nie potrzebujesz. Wystarczy Ci wiedza, że przez 20 tygodni masz zapewnioną wypłatę całej dotychczasowej pensji, chyba że przedłużasz opiekę nad dzieckiem o urlop rodzicielski, a wniosek złożyłaś w terminie.
Wtedy wymiar zasiłku macierzyńskiego będzie wynosił 80%. Jeśli złożysz wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski (razem) do 21 dni po porodzie, będziesz mieć wypłacane 80% pensji przez cały rok.
Jeśli spóźnisz się z wnioskiem, będziesz dostawała 100% przez pierwsze 20 tygodni, a na rodzicielskim tylko 60% wynagrodzenia.
Oto tabelka, które porównuje wysokość świadczeń, jeśli korzystasz z macierzyńskiego + rodzicielskiego.
Wysokość świadczeń | Wniosek w terminie | Wniosek po terminie |
macierzyński | 80% | 100% |
rodzicielski | 80% | 60% |
RAZEM | 80% | 80% |
Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia
Zasiłek macierzyński przysługuje również tym matkom, których:
- umowa o pracę wygasła w dniu porodu
- tytuł do ubezpieczeń społecznych wygasł w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego
- umowa wygasła w trakcie ciąży wskutek upadłości zakładu pracy
- zatrudnienie ustało w czasie ciąży i z naruszeniem przepisów prawa
- dziecko urodziło się (lub zostało adoptowane) w czasie urlopu wychowawczego.
Kiedy ZUS wypłaca zasiłek macierzyński?
ZUS wypłaca zasiłek macierzyński nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.
Musisz wiedzieć jeszcze coś: w 2024 roku nie zmieniło się nic w kwestii zasiłku macierzyńskiego, ale przełomem był za to rok 2016. Wtedy sejm wprowadził zasiłek rodzicielski dla niezatrudnionych.
Uwaga: Jeśli jesteś bezrobotna i nie płacisz składek na ubezpieczenie chorobowe, przysługuje Ci zasiłek rodzicielski, zwany kosiniakowym, w wysokości 1000 zł miesięcznie brutto.
Koniecznie przeczytaj, na jakich zasadach należy się rodzicom kosiniakowe: Kosiniakowe— ile wynosi świadczenie rodzicielskie? Dla kogo?
Poznaj też zasady przyznawania becikowego: Becikowe: wniosek, dokumenty. Jak obliczyć i wypełnić?
Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.
3. Wniosek o urlop macierzyński
Urlop macierzyński po urodzeniu dziecka to Twoje niezbywalne prawo. Ale złożenie wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego w terminie jest istotne dla ustalenia wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Pamiętaj, że takie podanie powinnaś złożyć na piśmie i dostarczyć pracodawcy do 21 dni od porodu.
Wskazówka: Pamiętaj, że wniosek o macierzyński ma jedynie na celu jedynie poinformowanie pracodawcy, w jakim okresie będziesz wykorzystywała urlop macierzyński. Już samo urodzenie lub adopcja dziecka dają Ci prawo do zasiłku.
Aby dowiedzieć się, jak wypełnić ten dokument, przeczytaj artykuł: Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski - wzór PDF i DOC
Urlop macierzyński — dokumenty
Do wniosku o urlop macierzyński musisz dołączyć następujące dokumenty:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka/dzieci
- oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku.
A jak już skończy się macierzyński i zechcesz wrócić do pracy, przeczytaj ten artykuł: Co po macierzyńskim? Prawa pracownika po urlopie macierzyńskim.
4. Praca na macierzyńskim
Praca na urlopie macierzyńskim jest możliwa, ale może skutkować utratą zasiłku macierzyńskiego.
Jeśli chcesz podjąć pracę na etacie u swojego pracodawcy, możesz to zrobić dopiero po upływie 20 tygodni urlopu (czyli de facto na rodzicielskim) i to tylko na pół etatu. Zasiłek macierzyński będzie wtedy potrącony o odpowiednią kwotę. Zupełnie inaczej sprawa wygląda, jeśli będziesz pracować na umowę zlecenie lub o dzieło.
Wtedy Twój zarobek w żaden sposób nie wpływa na wysokość zasiłku macierzyńskiego. Poza tym, w przypadku umowy zlecenia lub umowy o dzieło, możesz zacząć pracować w dowolnym momencie — nawet tuż po urodzeniu dziecka. I to bez względu na to, czy będzie to Twój pracodawca, czy zupełnie inna firma.
Urlop macierzyński w świadectwie pracy
Urlop macierzyński w świadectwie pracy nie musi się pojawić. To zupełnie nieistotna informacja dla Twojego przyszłego pracodawcy. Sprawdź ten artykuł, żeby wiedzieć więcej: Świadectwo pracy [wzór druku + porady] — informacja do świadectwa pracy.
Może Cię także zainteresować:
- Ile dni urlopu Ci przysługuje?
- Wniosek o urlop wypoczynkowy
- Umowa na zastępstwo
- Urlop bezpłatny
- Zasiłek dla bezrobotnych (Kuroniówka) — komu przysługuje?
Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.
Jesteś na macierzyńskim? A może chcesz się podzielić swoimi doświadczeniami? Zapraszam do dyskusji na forum poniżej.
