Urlop na żądanie 2025 - ile dni? Czy to płatne wolne? [Zasady]
Stwórz CV teraz
Coś Ci wypadło i nie możesz przyjść do pracy. Googlujesz urlop na żądanie. Dobrze Ci się wydaje. W wyjątkowych okolicznościach pracownik może wziąć urlop na żądanie, czyli nie przyjść do pracy w dzień, który nie był wcześniej zaplanowany jako wolny.
Oczywiście to nie takie proste. Musisz znać kilka ważnych zasad, które zaraz dokładnie opiszemy w tym artykule.
Z tekstu dowiesz się również:
- ile dni urlopu na żądanie przysługuje pracownikowi w 2025 roku
- czy urlop na żądanie jest płatny
- kiedy i jak zgłosić urlop na żądanie
- czy można wziąć urlop na żądanie dzień po dniu.
Chcesz od razu napisać wniosek o urlop na żądanie? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz gotowe wzory wniosków o wszystkie typy urlopów pracowniczych do uzupełnienia jednym kliknięciem. Stwórz wniosek o urlop w 5 minut tutaj.
Zobacz inne wzory, stwórz wniosek urlopowy i pobierz dokument w PDF tutaj.
Co to jest urlop na żądanie?
Urlop na żądanie to maksymalnie 4 dni urlopu z puli wszystkich dni wolnych (tj. urlopu wypoczynkowego), które można wykorzystać w nagłych wypadkach. Zgodnie z art. 167 Kodeksu pracy, pracownik musi zgłosić żądanie udzielenia urlopu najpóźniej tego samego dnia rano. Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu na żądanie, ale są od tego wyjątki.
I chociaż urlop na żądanie bywa nazywany kacowym, to wykorzystuje się go z reguły na załatwienie nagłych spraw, krótkie niedyspozycje zdrowotne, trudne sytuacje życiowe i na wszystko, co w danym momencie uniemożliwia Ci przyjście do pracy.
Zobacz też: Urlopy wg Kodeksu Pracy — pracownicze, wypoczynkowe i inne.
Kto może wykorzystać urlop na żądanie?
Urlop na żądanie może wykorzystać każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę – nie ma znaczenia, czy masz umowę na czas określony czy nieokreślony, ani w jakim wymiarze czasu pracy jesteś zatrudniony.
Na to, ile masz urlopu na żądanie, nie wpływa liczba pracodawców, u których jesteś zatrudniony. Nie ma również znaczenia staż pracy.
W przypadku okresu próbnego urlop na żądanie przysługuje na takich samym zasadach, jak urlop wypoczynkowy (bo to w praktyce to samo, różni się tylko tryb korzystania z urlopu). Oczywiście pod warunkiem, że nie wykorzystałeś już któregoś z dni na żądanie w poprzedniej firmie w tym samym roku.
Nie obowiązuje on za to pracowników zatrudnionych w ramach umów cywilno-prawnych, czyli umów zlecenie i umów o dzieło.
Kiedy zgłosić urlop na żądanie?
Urlop na żądanie trzeba zgłosić najpóźniej rano przed rozpoczęciem dnia pracy. Nie możesz po prostu pewnego dnia nie pracować, a koło godziny 17 powiadomić pracodawcę, że tak wykorzystałeś urlop na żądanie.
Jak wziąć urlop na żądanie?
Urlop na żądanie można zgłosić, informując o tym pracodawcę telefonicznie lub mailowo. Możesz nawet wysłać SMS, jeśli masz luźne stosunki z przełożonym.
Kodeks Pracy nie wyjaśnia nam, w jaki sposób pracownik powinien powiadomić pracodawcę o urlopie na żądanie.
Z urlopem na żądanie jest trochę inaczej niż z zaplanowanym urlopem wypoczynkowym, który wymaga złożenia wcześniej wniosku. Raczej nie masz możliwości dostarczyć wniosku osobiście, gdy np. akurat ratujesz zalane przez pękniętą rurę mieszkanie.
Rozwiązanie jest takie, że po prostu przychodzisz z papierkiem do szefa pierwszego dnia po urlopie. Zresztą, każda firma sama ustala w swoim regulaminie, czy wniosek o urlop na żądanie jest konieczny.
Z jakiego powodu można wziąć urlop na żądanie?
W Kodeksie Pracy nie ma określonej listy powodów, które uprawniają do urlopu na żądanie. Co więcej, przy korzystaniu z tego przywileju nie musisz tłumaczyć pracodawcy, dlaczego potrzebujesz wolnego, a on nie ma prawa się dopytywać.
Ile dni urlopu na żądanie przysługuje w ciągu roku?
Jak mówi Kodeks Pracy w Art. 167² pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
Według Kodeksu Pracy wymiar urlopu na żądanie wynosi więc do 4 dni w każdym roku kalendarzowym. Pytanie brzmi: czy każdy dzień na żądanie można zgłaszać osobno? Oczywiście, że tak. Co więcej — kombinacji jest kilka.
Czy można wziąć 4 dni urlopu na żądanie pod rząd?
Pracownik może wziąć zarówno 4 dni urlopu na żądanie pod rząd, jak i pojedynczo. Masz więc prawo do:
- 4 osobnych dni wolnych na żądanie,
- 2 dni po dwa razy,
- 3 dni razem + jednego osobno
- do 4-dniowego urlopu na raz.
Wszystko zależy od Twojej sytuacji i potrzeby. I — żeby nie było wątpliwości — z żadnej nieprzewidzianej okoliczności nie musisz się tłumaczyć. Grunt, żebyś poinformował szefa o tym, że Cię nie będzie najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
Chcesz wiedzieć więcej w kwestii czasu pracy? Przeczytaj: Wymiar czasu pracy + normy godzin na pełnym, 1/2 i 3/4 etatu.
Czy urlop na żądanie jest płatny?
Urlop na żądanie jest płatny, bo liczy się do puli dni urlopowych, za które pracownik dostaje wynagrodzenie. To nie jest dodatkowe wolne, tylko część Twojego urlopu wypoczynkowego. W tym czasie normalnie otrzymujesz 100% wynagrodzenia.
Wskazówka: Zamiast urlopu na żądanie, możesz zwolnić się z pracy z powodu siły wyższej. To dodatkowe 2 dni (lub 16 godzin) wolnego, które przysługują pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Jednak pamiętaj, że za ten czas otrzymasz tylko 50% swojej pensji.
Jeśli chcesz sobie przypomnieć zasady obliczania wymiaru urlopu, sięgnij do artykułu: Urlop wypoczynkowy — jak wyliczyć urlop, jak złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy?
Brak zgody na urlop na żądanie
Pracodawca ma obowiązek udzielenia Ci urlopu na żądanie maksymalnie 4 razy. Jeśli prosisz o niezapowiedziany dzień wolny po raz piąty, możesz być pewien, że szef się nie zgodzi.
Sam obowiązek zgłoszenia nieobecności w pracy oznacza, że jeśli nie poinformujesz pracodawcy, że bierzesz nagle dzień na żądanie, naruszasz obowiązki pracownicze. A wtedy nici z przywileju + poważne konsekwencje ze zwolnieniem dyscyplinarnym włącznie.
Niestety. Są jednak sytuacje, w których odmowa urlopu na żądanie przez pracodawcę może być uzasadniona. Oto one.
Urlop na żądanie — odmowa
Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie? Jest taki art. 100 § 2 pkt 4 Kodeksu pracy, który mówi o tym, że pracownik powinien dbać o dobro zakładu pracy. To znaczy — jeśli coś się dzieje, wszystkie ręce na pokład.
Dlaczego o tym wspominam? Dlatego, że w razie odmowy udzielenia Ci urlopu na żądanie, pracodawca może powołać się na ten paragraf. Jeśli w czasie, gdy bierzesz wolne na żądanie, w firmie jest gorąco i potrzeba ludzi do ratowania sytuacji, szef ma możliwość odmówić Ci urlopu na żądanie.
Te przypadki to:
- zagrożenie interesu firmy
- zaistnienie ważnej, wcześniej nieprzewidzianej sytuacji
- możliwość zaszkodzenia ciągłości pracy w firmie (np. ze względu na duże braki kadrowe w sezonie chorobowym lub urlopowym).
Potwierdza to wyrok sądu najwyższego z 16 września 2008 r. (II PK 26/08):
Urlopu wypoczynkowego co do zasady udziela pracodawca, a zgodnie z art. 161 k.p., „jest obowiązany udzielić pracownikowi” urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Na tle tego przepisu nie budzi wątpliwości, że wyrażony w nim obowiązek pracodawcy nie ma charakteru bezwzględnego. Do udzielania urlopu mają bowiem zastosowanie ogólne reguły, w tym także ta z art. 163 § 11 k.p., zgodnie z którą wniosek urlopowy pracownika jest brany przez pracodawcę pod uwagę, ale nie jest dla niego wiążący. Pracodawca powinien go uwzględnić, jeżeli zwolnienie urlopowe we wnioskowanym czasie nie koliduje z koniecznością zapewnienia normalnego toku pracy. Znaczy to, że realizacja prawa pracownika do wypoczynku jest korygowana potrzebami pracodawcy, koniecznością obecności pracownika w zakładzie.
Jednym słowem – pracodawca może odmówić udzielenie urlopu wypoczynkowego, a zatem również urlopu na żądanie (to jego właśnie dotyczył powyższy wyrok).
Jeśli interesuje Cię kwestia urlopów, może myślałeś o dużej przerwie w pracy? Tutaj masz artykuł, który może Cię zainteresować: Sabbatical — jak zorganizować kilkumiesięczny urlop? Prawdziwa historia.
CV z wyróżnionymi umiejętnościami i znajomością języków w 5 minut stworzysz w naszym kreatorze.
Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj
Urlop na żądanie — Kodeks pracy
Art. 167² Kodeksu Pracy wyjaśnia kwestię urlopu na żądanie w rozdziale o urlopach wypoczynkowych. To dlatego, że każdy dzień wolnego na żądanie odlicza się pracownikowi od przysługujących mu 22 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Czy urlop na żądanie wlicza się do wypoczynkowego?
Idea urlopu na żądanie brzmi bardzo atrakcyjnie, ale musisz pamiętać, że za każdy zaplanowany dzień wolny zabiera Ci odrobinę wakacji.
4 dni urlopu na żądanie, należne pracownikowi z ogólnej liczby dni urlopu nie przechodzi na następny rok. Z dniem 1 stycznia następnego roku niewykorzystany urlop na żądanie staje się zwyczajnym zaległym urlopem wypoczynkowym.
Urlop na żądanie — zmiany w przepisach
Rząd planuje zmiany w urlopach, które dotyczą między innymi urlopów na żądanie. Jeśli zmiana wejdzie w życie, będziesz miał obowiązek zgłoszenia pracodawcy chęci skorzystania z takiego urlopu przynajmniej na 24 godziny przed faktem.
Oznacza to uchylenie zasady, które mówi o możliwości powiadomienia szefa o nieobecności tego samego dnia rano. Ta nowelizacja wypaczać będzie samą ideę urlopu na żądanie. Chodzi przecież o to, żeby w nagłych i nieprzewidzianych sytuacjach móc legalnie i bez konsekwencji nie stawić się w pracy.
Na razie jednak propozycje rządu nie weszły w życie i prawdopodobnie przed wyborami nic się w tej materii nie zmieni.
Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.
PODSUMOWANIE
- Urlop na żądanie można wykorzystać na raz, w formie 4 dni następujących po sobie lub pojedynczo w dowolnym odstępie czasu.
- Chcesz zgłosić urlop na żądanie? Odmowa pracodawcy będzie niezgodna z prawem. Istnieją wyjątki od tej reguły, ale dotyczą one sytuacji wyjątkowych.
- Urlop na żądanie a urlop wypoczynkowy? Za każdym razem, gdy wykorzystujesz wolne na żądanie, pracodawca odejmuje Ci to od przysługujących dni wypoczynku.
- Jak zgłosić swoją nieobecność w pracy? Przyjęło się, że możesz to zrobić telefonicznie lub mailowo, a po powrocie do pracy wystarczy dostarczyć wniosek na papierze.
Zajrzyj również do innych poradników:
- Urlop bezpłatny
- Urlop okolicznościowy
- Praca na pół etatu
- Wniosek o urlop bezpłatny
- Wniosek o urlop wypoczynkowy
Masz jakieś pytania? Chcesz podzielić się swoją opinią? Pisz śmiało na forum poniżej artykułu.
Proces redakcyjny InterviewMe
Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.
