Przed nawiązaniem współpracy z daną firmą, musisz zdawać sobie sprawę z tego, że nie każda umowa o pracę ma taki sam zakres i gwarantuje pełne prawa pracownicze.
Jest to szczególnie ważne na początku kariery, kiedy pracodawcy wolą oferować umowy o pracę na okres próbny.
Warto więc wiedzieć dokładnie, jaki rodzaj umowy będzie uzasadniony na danym etapie ścieżki zawodowej i czy nie powinieneś już otrzymać umowy o pracę na czas nieokreślony.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie są rodzaje umów o pracę (zgodnie z Kodeksem pracy)
- jaka jest ich specyfika i czym się różnią
- jakie są sposoby rozwiązania poszczególnych umów o pracę.
Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.
Oto opinia Gosi — jednej z użytkowniczek naszego kreatora:
Dzięki takiemu świetnemu CV i listowi dostałam super pracę bardzo szybko!
1. Rodzaje umów o pracę
Zgodnie z art. 25 Kodeksu pracy wyróżniamy 3 podstawowe typy umów o pracę:
- umowa o pracę na okres próbny
- umowa o pracę na czas określony
- umowa o pracę na czas nieokreślony.
W ramach umowy o pracę na czas określony należy dodatkowo wyróżnić umowę o pracę na zastępstwo.
Jak informuje Państwowa Inspekcja Pracy, od wejścia w życie nowelizacji Kodeksu pracy (22 lutego 2016 r.), nie ma już możliwości zawarcia umowy na czas wykonania określonej pracy.
Wspomniane umowy można podzielić na terminowe (umowa na okres próbny, określony i na zastępstwo), a także bezterminowe (umowa na czas nieokreślony).
Zawierając umowę o pracę, jej strony powinny wskazać jej rodzaj. Jeśli do tego nie dojdzie, a okoliczności nawiązania współpracy nie wskazują na określony typ umowy, przyjmuje się, że została ona zawarta na czas nieokreślony.
Warto wiedzieć: Zgodnie z art. 191 Kodeksu pracy młodociani (15-18 lat), którzy ukończyli 8-letnią szkołę podstawową i posiadają zaświadczenie lekarskie, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu, ale nie mają kwalifikacji zawodowych, mogą być zatrudniani na podstawie umowy o pracę tylko w celu przygotowania zawodowego.
Pracujesz na podstawie umowy cywilnoprawnej? Zajrzyj do poradników: Umowa zlecenie oraz Umowa o dzieło
Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.
2. Czym różnią się poszczególne rodzaje umów o pracę?
Poniżej krótko opisaliśmy cechy charakterystyczne każdego typu umowy o pracę. Sprawdź, czym się one różnią.
Umowa o pracę na okres próbny
Umowa o pracę na okres próbny może być zawarta maksymalnie na 3 miesiące i tylko jeden raz (u jednego pracodawcy).
To drugie ograniczenie nie obowiązuje, gdy kolejna umowa o pracę na okres próbny dotyczy innego stanowiska lub wystąpiła co najmniej 3-letnia przerwa w zatrudnieniu.
W ramach umowy o pracę na okres próbny pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego, zwolnienia chorobowego czy też bezpłatnej opieki zdrowotnej.
Umowa ta zapewnia również ochronę kobiet w ciąży, ograniczoną do sytuacji, kiedy umowa jest zawarta na okres powyżej 1 miesiąca i rozwiązałaby się po upływie trzeciego miesiąca ciąży. W takiej sytuacji pracodawca musi przedłużyć umowę do końca ciąży (z terminem rozwiązania w dniu porodu). Kobieta zatrudniona na takiej umowie ma prawo do zasiłku macierzyńskiego, ale bez prawa do urlopu macierzyńskiego.
Umowy na okres próbny nie można zawrzeć z młodocianym.
Umowa o pracę na czas określony
Jest to umowa terminowa, więc w jej treści powinien zostać wskazany termin jej rozwiązania.
Umowa o pracę na czas określony między tym samym pracownikiem i pracodawcą może być zawierana maksymalnie 3 razy przez 33 miesiące. Kolejna umowa musi być już umową na czas nieokreślony.
W ramach umowy o pracę na czas określony pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego, zwolnienia chorobowego czy też bezpłatnej opieki zdrowotnej.
Umowa o pracę na czas określony chroni także kobiety w ciąży. Pracodawca musi przedłużyć umowę do dnia porodu, jeśli wygasa ona po upłynięciu 3. miesiąca ciąży. Ciężarnej przysługuje również prawo do zasiłku macierzyńskiego oraz urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz wychowawczego.
Umowa o pracę na zastępstwo
Ten rodzaj umowy stosuje się w przypadku, gdy pracodawca chce zastąpić pracownika nieobecnego z przyczyn usprawiedliwionych — np. z powodu choroby lub urlopu wychowawczego.
Umowa na zastępstwo powinna dotyczyć tego samego rodzaju pracy i stanowiska, co umowa o pracę nieobecnego pracownika.
W przeciwieństwie do umowy o pracę na czas określony umowa o pracę na zastępstwo może być zawierana więcej niż 3 razy i dłużej niż przez 33 miesiące. W związku z tym nie przekształca się ona automatycznie w umowę o pracę na czas nieokreślony.
Umowa o pracę na zastępstwo nie chroni kobiet w ciąży (pracodawca po wygaśnięciu umowy, nie musi przedłużać jej do dnia porodu).
Dodatkowo, jeśli pracownik przebywa na zwolnieniu chorobowym i w tym samym czasie jego umowa na zastępstwo wygaśnie, a do pracy wróci zastępowany pracownik, umowa na zastępstwo nie jest przedłużana.
Więcej dowiesz się z naszego poradnika: Umowa na zastępstwo
Umowa o pracę na czas nieokreślony
Jak sama nazwa wskazuje, jest to umowa bezterminowa, bez określonej daty jej wygaśnięcia.
Zapewnia ona pracownikowi wszystkie przywileje zawarte w Kodeksie pracy, takie jak: ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne, ochronę wynagrodzenia, ochronę czasu pracy, trwałość stosunku pracy, uprawnienia urlopowe, czy też ochronę dla grup takich jak młodociani czy też niepełnosprawni.
W przypadku umowy o pracę na czas nieokreślony obowiązuje pełna ochrona kobiet w ciąży (prawo do urlopów związanych z rodzicielstwem czy też zasiłku macierzyńskiego). Pracodawca nie może rozwiązać umowy pracownicy w ciąży, a także przebywającej na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim czy też wychowawczym.
Może Cię także zainteresować nasz poradnik: Praca na pół etatu
3. Rodzaje umów o pracę i sposoby ich rozwiązywania
Zgodnie z Kodeksem pracy umowa o pracę rozwiązuje się:
- przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia
- na mocy porozumienia stron
- z upływem czasu, na który została zawarta.
W większości przypadków pracownika oraz pracodawcę obowiązuje okres wypowiedzenia, którego długość jest zależna od rodzaju umowy o pracę oraz stażu pracy. Przedstawiliśmy to w tabelkach poniżej.
Umowa o pracę na czas określony (także umowa na zastępstwo) i nieokreślony
Okres zatrudnienia | Okres wypowiedzenia |
Poniżej 6 miesięcy | 2 tygodnie |
Co najmniej 6 miesięcy | 1 miesiąc |
Co najmniej 3 lata | 3 miesiące |
Umowa o pracę na okres próbny
Okres zatrudnienia | Okres wypowiedzenia |
Do 2 tygodni | 3 dni |
Co najmniej 2 tygodnie | 1 tydzień |
Na 3 miesiące | 2 tygodnie |
Szczegółowe zasady rozwiązywania umów w zależności od ich rodzaju znajdziesz w naszych poradnikach:
- Wypowiedzenie umowy o pracę
- Wypowiedzenie umowy o pracę na okres próbny
- Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony
- Rozwiązanie umowy o pracę na czas nieokreślony
- Wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron
- Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
- Wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym
Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.
Chcesz podzielić się własnymi obserwacjami związanymi z poszczególnymi rodzajami umów? Możesz to zrobić w komentarzu pod artykułem.
![Aneks do umowy o pracę [wzór]: zmiana pensji lub stanowiska](https://cdn-images.interviewme.pl/pages/aneks_do_umowy_o_prace_1.jpg?fit=crop&h=250&dpr=2)
