Kłamstwa na rozmowie kwalifikacyjnej. Co za to grozi?
Przećwicz rozmowę
Kłamanie na rozmowie kwalifikacyjnej to częsty problem. Wielu kandydatom tak bardzo zależy na stanowisku, że koloryzują rzeczywistość albo przedstawiają wręcz fikcyjny życiorys. Niestety — nie zdają sobie sprawy z konsekwencji.
W tym artykule przeczytasz:
- czy można kłamać na rozmowie kwalifikacyjnej i co za to grozi
- jakie są najczęstsze kłamstwa na rozmowach kwalifikacyjnych
- jak odpowiadać na kłopotliwe pytania zgodnie z prawdą.
Chcesz od razu przygotować się do rozmowy o pracę? Skorzystaj z naszego narzędzia, by nie dać się rekruterowi zaskoczyć żadnym pytaniem.
Przygotuj się do rozmowy kwalifikacyjnej
Nie sam — my Cię przygotujemy. Poznasz najtrudniejsze pytania rekruterów i nauczysz się na nie odpowiadać lepiej niż inni kandydaci.
Przećwicz rozmowę1. Czy można kłamać na rozmowie kwalifikacyjnej?
Są badania, które pokazują, że 78% kandydatów do pracy kłamie, a 66% rekruterów w ogóle się tym nie przejmuje! Z kolei w innym badaniu aż 42% Polaków przyznało się do jakiegoś kłamstwa na rozmowie kwalifikacyjnej. Czy to oznacza, że warto ryzykować, mówiąc nieprawdę podczas rozmowy o pracę?
Oczywiście, że nie. Niektóre kłamstwa w CV czy w trakcie spotkania po prostu nie przejdą, bo zbyt łatwo je wykryć — z badania IBBC Group wynika, aż 95% takich kłamstw wychodzi na jaw już podczas rekrutacji. Poza tym rekruter na pewno dokładnie sprawdzi Twoje kwalifikacje, jeśli są one kluczowe w pracy na stanowisku, na które aplikujesz.
Pamiętaj, że kłamanie na rozmowie kwalifikacyjnej często jest widoczne już na pierwszy rzut oka. Jedni kandydaci nerwowo się uśmiechają, inni próbują wymigać się od udzielenia odpowiedzi, a jeszcze inni odwracają wzrok lub zbyt długo i nienaturalnie patrzą w oczy rekrutera. I choć trudno jednoznacznie wykryć nieprawdę na podstawie prostych gestów czy mimiki, to i tak są na to inne sposoby.
Co grozi za kłamanie na rozmowie kwalifikacyjnej?
Kłamanie na rozmowie kwalifikacyjnej często wynika z kłamstw wpisanych do CV — np. zawyżenia poziomu swoich umiejętności. Tymczasem podanie nieprawdziwych informacji w dokumentach aplikacyjnych może zostać uznane za wykroczenie, a nawet przestępstwo. Wszystko zależy od tego, czego dotyczyło kłamstwo.
Np. jeśli kandydat posłużył się fałszywym certyfikatem lub dokumentem ukończenia studiów, to grozi mu kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jeśli w grę wchodzi tylko mówienie nieprawdy, ale ma ono wpływ na świadczoną później jakość pracy lub nadwyrężyło zaufanie pracodawcy, to może on taką osobę zwolnić z pracy (w grę wchodzi nawet zwolnienie dyscyplinarne!).
Od tej reguły jest jeden wyjątek. Otóż zgodnie z prawem kandydat może okłamać pracodawcę, gdy ten zada mu zakazane pytania na rozmowie kwalifikacyjnej — np. o stan zdrowia, poglądy polityczne czy orientację seksualną.
Jednak większość kłamstw kandydatów wcale tych obszarów nie dotyczy. I przede wszystkim te kłamstwa są do bólu powtarzalne. A brak szczerości podczas spotkania może w dłuższej perspektywie poważnie zaszkodzić Twojemu wizerunkowi — np. zaważyć na Twoich rekomendacjach w przyszłości albo umieścić Cię w tzw. rekrutacyjnej próżni.
Dlatego w kolejnym rozdziale poznasz najczęstsze kłamstwa na rozmowach kwalifikacyjnych oraz sposoby na sprawdzenie, czy kandydat mówi prawdę.
Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.
Dlaczego warto nam zaufać i skorzystać z kreatora InterviewMe? Tutaj poznasz opinie użytkowników, którzy już stworzyli w nim swoje CV lub list motywacyjny.
2. Najczęstsze kłamstwa na rozmowie kwalifikacyjnej — 9 przykładów
Oto lista 9 najczęstszych kłamstw na rozmowach kwalifikacyjnych oraz sposoby rekruterów na ich wykrycie.
1. Kłamanie o długości zatrudnienia w firmie
Wiele osób wpisuje do CV jedynie rok zatrudnienia, bez podawania miesięcy — np. 2012–2014. I na pierwszy rzut oka wygląda to tak, jakby kandydat pracował w firmie przez 2 lata. Jednak taki zapis od razu budzi wątpliwości rekrutera. Czy ten kandydat naprawdę pracował tam 2 lata? A może trafił do firmy w grudniu 2012 roku i skończył pracę w styczniu 2014?
Nawet kiedy kandydaci tworzą CV w naszym kreatorze, czasami pytają, dlaczego nie można ominąć daty miesięcznej. Powód jest prosty. Jeżeli to zrobisz, wyrządzisz sobie krzywdę.
Kandydat, który przepracował w danej firmie deklarowany okres, napisze prawdę o sobie w CV. A jeśli w jego zatrudnieniu były luki, wtedy będzie próbował je ukryć, pozornie wydłużając zatrudnienie w pozostałych miejscach pracy, a w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej będzie omijał ten temat i lał wodę.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Pierwszy krok to sprawdzenie profesjonalnych profili społecznościowych, czyli Goldenline i LinkedIn. Często pojawiają się rozbieżności między historią zatrudnienia w CV a tą opisaną na profilach. W drugiej kolejności rekruter może zadzwonić do poprzednich pracodawców i dopytać ich o dokładne daty Twojej pracy.
Na samej rozmowie kwalifikacyjnej takie kłamstwo też jest dość łatwe do wykrycia. Oto przykład:
Rekruter: Ile miesięcy pracował pan w firmie X?
Kandydat: 2 lata.
Rekruter: Tak, ale ile dokładnie miesięcy? Nie podał pan tej informacji w CV, więc chciałem to ustalić.
Kandydat: Hmm… 22 miesiące.
Rekruter: Jak długą miał pan przerwę między pracą w firmie X i Y?
Jeśli coś nie jest zgodne z prawdą już w tym momencie widać, że osoba czuje się niekomfortowo i trudniej jest jej odpowiedzieć na pytanie ze spokojem. Często zadanie pytania o przerwę, której nie ma na CV, całkowicie wybija kandydata z rytmu — oczywiście tylko wtedy, gdy ma on coś do ukrycia.
2. Kłamstwa o znajomości języków obcych
Zawyżanie swojej znajomości języków to chyba najczęstsze kłamstwo na rozmowie kwalifikacyjnej. Jednocześnie najprostsze do wykrycia.
Często w CV można spotkać zapisu typu: „hiszpański — podstawowy”. Co to najczęściej oznacza w praktyce? Że kandydat kilka lat temu przez chwilę uczył się hiszpańskiego i aktualnie nie pamięta nic. Lepiej w ogóle pominąć język, którym nie jesteśmy w stanie swobodnie się posługiwać.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Wystarczy, że w czasie rozmowy nagle przejdzie się na język obcy. Oczywiście w odpowiednim momencie. Kiedy po 15-20 minutach rozmowy opadnie pierwszy stres, osoba, która deklaruje biegłą albo bardzo dobrą znajomość języka, powinna bez problemu odpowiedzieć na pytanie w nim zadane. W innym przypadku… No cóż, najwyraźniej jej znajomość języka wcale nie jest na deklarowanym poziomie.
3. Kłamstwa o obecnych i oczekiwanych zarobkach
Pytanie o zarobki często sprawia, że kandydaci zaczynają się czuć niekomfortowo. To takie dosyć typowo polskie. W ofertach rzadko mamy podany zakres zarobków. Obecnie widełki płacowe zawierają głównie oferty dla programistów.
Na pytanie o oczekiwane zarobki kandydaci odpowiadają w różny sposób. Z jednej strony pojawiają się stwierdzenia w stylu „najważniejsze jest dla mnie doświadczenie oraz możliwości rozwoju”. Z drugiej strony zdarzają się kandydaci, którzy celowo zawyżają swoje aktualne zarobki w nadziei na otrzymanie atrakcyjniejszej oferty.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Jeśli kandydat na początku drogi zawodowej twierdzi, że pieniądze nie są ważne i zależy mu na doświadczeniu, to chyba oczywiste: po prostu bardzo zależy mu na pracy. A jeśli jest podejrzenie, że zawyża on swoje realne zarobki, wystarczy odnieść się do raportów płacowych dostępnych na stronach wynagrodzenia.pl albo hays.pl.
Rekruterzy są dobre zorientowani w realiach rynkowych oraz płacach w firmach. Jeżeli podajesz kwotę, która znacząco odbiega od ich wiedzy dotyczącej wynagrodzeń, to znak, że nie musi być ona prawdziwa. Pensje odbiegające od normy zdarzają się tylko wtedy, gdy ktoś jest naprawdę świetnym ekspertem, a tych bardzo łatwo rozpoznać w trakcie rozmowy o pracę.
4. Kłamstwa typu „Wspierałem dział w realizacji projektu za 1,2 mln zł”
To autentyczny przykład. Tylko że zapis w CV tego kandydata powinien był raczej brzmieć:
„Wiem, że mój dział realizował projekt o wartości 1,2 mln zł”. Ogólnie zawyżanie własnego zakresu obowiązków albo osiągnięć zawodowych to również jedno z najczęstszych kłamstw. Kandydaci sądzą, że w ten sposób zwiększają swoją wartość w oczach pracodawcy.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Po pierwsze, dobry rekruter z reguły świetnie orientuje się w zakresie obowiązków na poszczególnych stanowiskach. Jeśli ktoś pracuje na stanowisku specjalisty, łatwo poznać, czy nie przypisuje sobie obowiązków managera. Po drugie, często wystarczy zadać serię pytań otwartych, np. „Jaka dokładnie była pani rola w tym projekcie?”, „Jak osiągnęła pani ten efekt?” albo „Co było największą trudnością w realizacji projektu?”.
Osoby, który koloryzują swój zakres obowiązków albo przypisują sobie osiągnięcia zawodowe innych, będą miały problemy z precyzyjną odpowiedzią na te pytania. Kolejną technikę zdradza Karolina Orzelska, team leader w HRK, firmie, która zajmuje się m.in przeprowadzaniem rekrutacji.
Headhunterzy wykorzystują wiele metod. Chcą uchronić firmę, dla której rekrutują, przed niewykwalifikowanymi pracownikami oraz utratą profesjonalnego wizerunku. Wykorzystują do tego m.in metodę badania dodatkowymi testami lub sprawdzają referencje danego kandydata. Pamiętaj jednak, że przesadna szczerość w wyznaniach również może spowodować odwrotny efekt do zamierzonego. Najlepiej jest zbalansować swoje wyznania oraz rzetelnie przygotować się do rozmowy na temat mocnych stron oraz wiedzy i doświadczenia.
Zobacz, jak napisać CV, które zapewni Ci pracę.
5. Kłamanie o posiadanych umiejętnościach
Zawyżanie umiejętności technicznych jest równie powszechne co zawyżanie znajomości języków. Kandydat, który zna podstawy programu, twierdzi, że zna go co najmniej dobrze. Ten, który rzeczywiście w miarę swobodnie posługuje się danym programem, twierdzi, że jest ekspertem.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Jeśli konkretna umiejętność z CV jest szczególnie ważna w przypadku stanowiska, na które aplikujesz, pracodawca zechce ją sprawdzić.
Po pierwsze, umiejętność powinna być widoczna w Twoich osiągnięciach zawodowych. Spodziewaj się serii pytań otwartych o zrealizowane przez Ciebie projekty i ich rezultaty, trudności, które się pojawiły oraz to, jak sobie z nimi poradziłeś.
Po drugie, część umiejętności lub predyspozycji może zostać sprawdzona specjalnym testem przed pierwszą rozmową kwalifikacyjną lub nawet w jej trakcie. W przypadku niektórych stanowisk pracodawcy decydują się nawet na assessment center. W takim przypadku musisz być przygotowany na kilkugodzinny proces rekrutacyjny, podczas którego będziesz musiał rozwiązać określone typy zadań.
Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.
6. Kłamstwa na rozmowie kwalifikacyjnej dotyczące wykształcenia
W 2012 r. szef wyszukiwarki Yahoo musiał zrezygnować ze stanowiska po tym, jak wyszło na jaw, że kłamał w sprawie swojego wykształcenia. To nie był odosobniony przypadek — bo według niektórych źródeł nawet co trzeci kandydat mówi nieprawdę o swojej edukacji. Fikcyjne kursy albo studia podyplomowe, zawyżanie stopnia naukowego, wpisywanie uniwersytetów, na które chodziliśmy, ale których nie skończyliśmy to dość powszechne przykłady.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Kłamstwa na temat poziomu wykształcenia kandydata mogą być trudne do wykrycia. Jeśli ktoś spędził 4 lata na uniwersytecie i po prostu nie zdobył dyplomu, będzie mógł przekonująco opowiedzieć o swoich studiach. Problem pojawia się, gdy pracodawca decyduje się zatrudnić danego kandydata i prosi go o przedstawienie dyplomu. Jeśli okaże się, że skłamałeś w CV lub na rozmowie o pracę w tej właśnie sprawie, to stracisz szansę na zatrudnienie.
7. Fałszywy powód odejścia z pracy na rozmowie kwalifikacyjnej
Mówienie, że Twoje odejście z poprzedniej pracy było „wspólna decyzją” albo że „brakowało Ci możliwości rozwoju” uruchomi czujność każdego rekrutera. Kiedy pracownik chce się bardziej rozwijać albo zmienić pracę, zazwyczaj szuka nowych możliwości, jeszcze wykonując pracę u aktualnego pracodawcy. Oficjalnie zwolnienia odbywają się z reguły za porozumieniem stron.
Każdy jednak wie, że powodem zwolnienia nie zawsze jest redukcja etatów albo inne powody niezależne od pracownika. Rekruter na pewno będzie starał się ustalić, czy zwolnienie odbyło się z winy pracownika. Niewielu kandydatów przyznaje się do gorszych wyników lub uchybień w swojej pracy i próbuje je ukryć.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Nie będę owijał w bawełnę. Ludzie, którzy stracili pracę, zawsze budzą pewne wątpliwości pracodawców. W lepszej sytuacji oczywiście są osoby, które zostały zwolnione w wyniku redukcji. W znacznie gorszej są te, które zostały zwolnione ze swojej winy lub za brak wyników. Jeśli pojawią się wątpliwości co do faktycznego powodu zwolnienia, rekruter będzie próbował skontaktować się z byłym pracodawcą.
8. Kilka utartych powiedzeń, które nie brzmią zbyt szczerze
Np. popularny zwrot „szybko się uczę” oznacza na ogół: „nie jestem w tym ekspertem, ale bardzo zależy mi na tej pracy, więc mogę spróbować się podszkolić”.
Zdanie „potrafię wykonywać wiele czynności w tym samym czasie” znaczy tyle co „nie jestem do końca pewien, które z moich umiejętności będą najbardziej przydatne, ale potrafię pracować z włączonym Facebookiem.”
A stwierdzenia typu „moją największą słabością jest perfekcjonizm / pracowitość” to wyraźny sygnał, że nie chcesz wymienić swojej prawdziwej wady i tylko udajesz idealnego pracownika.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Wystarczy poprosić go o rozwinięcie tematu. Np. zapytać, jaką umiejętność lub wiedzę ostatnio posiadł i w jakim czasie, jakie konkretne czynności potrafi wykonywać jednocześnie albo dlaczego akurat tę wadę wskazał (lub poprosić go o wymienienie innej).
9. Kłamanie na rozmowie o pracę o pasjach i hobby
Czy warto podawać zainteresowania w CV? Tak, w dwóch przypadkach: jeśli Twoja pasja jest związana ze stanowiskiem, na które aplikujesz albo jeżeli jest oryginalna i ciekawa, a Ty potrafisz z przekonaniem o niej opowiedzieć. Niestety, zdecydowana większość kandydatów pisze coś w stylu „kino, muzyka, teatr”. Inni wpisują zainteresowania ściśle związane z branżą, np. „zarządzanie bazami danych”.
Jak sprawdzić, czy kandydat kłamie?
Wystarczy spytać. Jeśli w CV deklarujesz, że nałogowo czytasz, bądź przygotowany na pytanie o ostatnio przeczytaną książkę. Jeżeli piszesz, że prywatnie interesujesz się rozwijaniem swoich kompetencji, lepiej, żeby to była prawda — inaczej pozornie proste pytanie o zainteresowania może doprowadzić do mało komfortowej sytuacji na rozmowie o pracę.
Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.
3. Co mówić, by nie kłamać na rozmowie kwalifikacyjnej?
Już wiesz, że naprawdę nie warto kłamać ani w CV, ani na rozmowie kwalifikacyjnej. Co prawda, niektórym kandydatom podkoloryzowanie faktów rzeczywiście może pomóc zdobyć pracę. Jednak z reguły kłamanie na rozmowie kwalifikacyjnej jest łatwe do wykrycia i kandydaci tylko przekreślają swoje szanse na dostanie pracy.
Jest znacznie lepszy sposób na przejście rozmowy kwalifikacyjnej niż mówienie nieprawdy.
Na przykład zamiast zawyżać swoją aktualną pensję, naucz się skutecznie negocjować swoje wynagrodzenie. Podaj prawdziwy powód odejścia z pracy, ale w taki sposób, by mówić o sobie i swoich potrzebach — bez oskarżania byłego pracodawcy.
Przed rozmową uzyskaj jak najwięcej informacji o firmie, zamiast próbować domyślać się, jakiej osoby poszukuje pracodawca. A potem świadomie pracuj nad rozwijaniem niezbędnych kompetencji zawodowych.
I najważniejsze — zastanów się, z czego naprawdę jesteś dumny i co możesz wnieść do nowej firmy. Przypomnij sobie te dokonania, które mogą być ważne dla przyszłego pracodawcy. Na większość pytań odpowiadaj w ramach schematu:
- co zrobiłeś
- jak to zrobiłeś
- jaki był efekt końcowy.
Jednym słowem — pokazuj fakty, osiągnięcia i konkretne korzyści dla przyszłego pracodawcy. To w ten sposób możesz go przekonać, że jesteś lepszy od innych.
Chcesz napisać list motywacyjny? Skorzystaj z naszego kreatora listu motywacyjnego, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.
Dlaczego warto nam zaufać i skorzystać z kreatora InterviewMe? Tutaj poznasz opinie użytkowników, którzy już stworzyli w nim swoje CV lub list motywacyjny.
Zdarzyło Ci się dostać pracę dzięki kłamaniu w CV lub na rozmowie kwalifikacyjnej? A może sam usłyszałeś od pracodawcy obietnice, które okazały się nieprawdziwe? Podziel się opinią w komentarzu.
Proces redakcyjny InterviewMe
Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.
