Klasa średnia w Polsce 2024: zarobki, definicja, ulga

Klasa średnia to termin popularny nie tylko wśród XIX-wiecznych filozofów, socjologów i ekonomistów.

To też całkiem współczesne pojęcie — używane do opisania osób, które w społecznej hierarchii plasują się między klasą niższą a klasą wyższą. Ale kto tak naprawdę należy dziś do klasy średniej?

Z tego artykułu dowiesz się:

• jaka jest definicja klasy średniej
• ile zarabia klasa średnia w Polsce i na świecie
• czy polska klasa średnia może liczyć na ulgę podatkową.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

UŻYJ TEGO SZABLONU CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

1. Klasa średnia — definicja i kryteria

Klasa średnia to klasa społeczna, która znajduje się między klasą niższą i wyższą. W XIX wieku zaliczono do niej głównie urzędników i drobnych przedsiębiorców — czyli grupy nie mieszczące się w kategoriach proletariatu i burżuazji, które zaproponował Marks.

Obecnie do klasy średniej zalicza się ludzi względnie samodzielnych, o pewnym poziomie dobrobytu i wykształcenia. Najczęściej są to osoby pracujące umysłowo, zajmujące się m.in. obiegiem informacji — w tym pracownicy administracji i usług, właściciele firm, menedżerowie średniego szczebla i pracownicy korporacji.

Z naszego badania „Gra w klasy” z 2022 roku wynika, że według Polaków o przynależności do klasy średniej świadczą kolejno:

• dobre zarobki
• wykształcenie
• posiadanie na własność nieruchomości
• wykonywany zawód
• posiadane umiejętności
• kapitał kulturowy.

Przedstawiciele klasy średniej mają więc lepiej płatną pracę, wyższe wykształcenie i większe kompetencje kulturowe niż klasa niższa. Jednocześnie nie posiadają wielkich majątków ani dużego prestiżu, które zwyczajowo kojarzą się z klasą wyższą.

Co ciekawe, w społeczeństwach nowoczesnych i ponowoczesnych klasa średnia stanowi większość. Z badania CBOS z 2020 roku wynika, że aż 77% Polaków identyfikuje się z klasą średnią (z czego do klasy średniej niższej zalicza się 14%, do klasy średniej właściwej — 46%, a do klasy średniej wyższej — 17% z nas).

Warto jednak pamiętać, że definicja klasy średniej jest płynna i wciąż podlega zmianom. Badacze wciąż nie są zgodni co do kryteriów, które wyznaczają granice między klasami.

Skąd ten problem w dokładnym określeniu, co to jest klasa średnia?

Termin klasa społeczna powstał w XIX wieku, czyli w zupełnie innych warunkach politycznych, ekonomicznych i społecznych. Z tego powodu nie wszystkie koncepty Hegla czy Marksa da się łatwo przełożyć na współczesne realia.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profes jonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

2. Ile zarabia klasa średnia w Polsce i na świecie?

Zarobki klasy średniej również są trudne do zdefiniowania.

Jeśli porównaliśmy zarobki w Polsce do tych w USA, moglibyśmy dojść do wniosku, że klasy średniej nad Wisłą praktycznie nie ma. W Stanach Zjednoczonych zarobki tej grupy wynoszą bowiem od 27 do nawet 141 tys. dolarów rocznie.

Jednak co źródło, to nieco inne kryteria dochodowe dla klasy średniej.

Przykładowo, część badaczy wyklucza z tej grupy 30% gospodarstw domowych o najniższych dochodach oraz 10% o najwyższych. Z kolei według Pew Research Center przedstawiciele klasy średniej zarabiają od 67% do 200% mediany wynagrodzenia w danym kraju. Natomiast Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) do klasy średniej zalicza te gospodarstwa, w których dochód na osobę wynosi od 75% do 200% mediany krajowych zarobków.

Klasa średnia — zarobki w Polsce

A ile zarabia klasa średnia w Polsce?

Ze wspomnianego już raportu CBOS wynika, że dochód członków klasy średniej per capita najczęściej wynosi od 2000 zł do 2999 zł miesięcznie. To dużo mniej niż w wyliczeniach OECD, gdzie zarobki klasy średniej wynoszą od 4276 zł do 11 403 zł brutto na osobę miesięcznie (na podstawie miesięcznej mediany wynagrodzeń, która według danych GUS z października 2022 r. wynosi 5701,62 zł brutto).

Warto zwrócić uwagę, że obliczona w ten sposób dolna granica zarobków klasy średniej — w przeciwieństwie do deklaracji osób biorących udział w badaniu CBOS — jest dużo wyższa od minimalnej krajowej.

Klasa średnia ma również średnie aspiracje dochodowe. Według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego z 2019 r. członkowie tej grupy społecznej oceniają, że kwota, która pozwoliłaby im na swobodne zaspokojenie potrzeb rodziny, to średnio 6600 zł netto miesięcznie na osobę.

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Stwórz list motywacyjny teraz

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

3. Klasa średnia a Polski Ład

W Polsce dyskusja na temat klasy średniej rozgorzała po wprowadzeniu Polskiego Ładu. Wówczas wiele osób obawiało się, czy nowy sposób rozliczania podatków nie obniży znacznie ich dochodów.

Dlatego teraz wyjaśnię Ci, czym była tzw. ulga dla klasy średniej.

Ulga dla klasy średniej

Wprowadzona 1 stycznia 2022 r. ulga dla klasy średniej polegała na odliczeniu od dochodu pracownika kwoty ustalonej indywidualnie w oparciu o wysokość przychodów. Miały do niej prawo osoby, które w danym roku podatkowym osiągnęły dochody między 68 412 zł a 133 692 zł brutto — jednak dotyczyła tylko tych miesięcy, w których pracownik uzyskał przychody wynoszące od 5701 zł do 11 141 zł (co w dużej części pokrywa się z definicją klasy średniej według OECD).

Ulga przysługiwała osobom, które pracują na etacie lub prowadzą działalność gospodarczą i można z niej było zrezygnować, składając stosowne oświadczenie do pracodawcy.

Jednak wspomniana ulga dla klasy średniej została już wyeliminowana z systemu podatkowego i w praktyce dotyczyła wyłącznie zeznań za 2022 rok.

Jeśli chcesz skomentować artykuł lub zadać dodatkowe pytania o klasę średnią, możesz to zrobić na forum poniżej.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• https://www.brookings.edu/articles/defining-the-middle-class-cash-credentials-or-culture/
• https://www.oecd.org/social/under-pressure-the-squeezed-middle-class-689afed1-en.htm
• https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/struktura-wynagrodzen-wedlug-zawodow-za-pazdziernik-2022-r-,5,8.html?utm_source=bankier.pl&utm_medium=content&utm_campaign=article
• https://www.gov.pl/web/polski-lad/o-programie