Jak przebiega rozmowa kwalifikacyjna w Polsce? Badanie 2021

Jak przygotować się do rozmowy o pracę, skoro nie wiesz, jakie pytania padną? Nie warto spotykać się z rekruterem w ciemno — możesz mieć później wyrzuty sumienia, że nie poruszyłeś kluczowych kwestii, a Twoje odpowiedzi były nieprzemyślane.

Jeśli nie wiesz, jak coś zrobić — pytaj! Tak zrobiliśmy, a 474 ankietowanych wskazało nam pytania, które słyszą na rozmowach o pracę najczęściej oraz te, które nie padają nigdy. Zobacz wyniki badania InterviewMe.

1. Pół godziny stresującej rozmowy, lekko okraszonej kłamstwami

Z odpowiedzi naszych respondentów wynika, że rozmowa kwalifikacyjna trwa najczęściej pół godziny — takie doświadczenia ma 47% badanych. Krótsze, 15-minutowe spotkania rekrutacyjne zdarzają się prawie 2 razy rzadziej (26% odpowiedzi), a 45-minutowe tylko w 20% przypadków.

Dłuższych, godzinnych lub półtoragodzinnych spotkań z rekruterami doświadczyło odpowiednio 6% i 3% kandydatów. 

Co ciekawe — stres wywołany rozmową kwalifikacyjną, nie jest wcale tak powszechną emocją, jak by się wydawało. Aż 1/3 respondentów nie czuje zdenerwowania, idąc na spotkanie w sprawie pracy. 

Co jeszcze bardziej interesujące — 33% badanych przyznało się do kłamstwa na rozmowie kwalifikacyjnej. Czy to ci sami, których odpowiadanie na pytania rekruterów wcale nie przyprawia o drżenie rąk?

2. Pytania rekrutacyjne, które padają najczęściej

Rekruterzy to profesjonaliści i wiedzą, o co zapytać kandydata, by w krótkim czasie poznać jego osobowość, nastawienie do pracy czy naturalne kompetencje. Dlatego w większości przypadków serwują nam sprawdzony zestaw pytań.

Które pytania to „pewniaki”?

Odpowiedzi naszych respondentów wskazują na to, że ponad 1/3 kandydatów słyszy od rekrutera prośbę o powiedzenie kilku słów o sobie. To pytanie pada na początku i na pewno warto być do niego zawsze dobrze przygotowanym.

Co ciekawe, w badaniu przeprowadzonym przez Zety na grupie ponad 500 rekruterów, pytanie Tell me about yourself znalazło się również na pierwszym miejscu listy pytań zawsze zadawanych na rozmowie o pracę.

Dlaczego chcesz u nas pracować? — równie częste pytanie. Masz 35% szansy na to, że zostaniesz zapytany o powody aplikowania do danej firmy. Lepiej zastanów się, co odpowiesz.

Jak dowiedziałeś/aś się o tej ofercie pracy? — to pytanie pada często, bo rekruterzy są po prostu ciekawi, gdzie kandydaci znajdują ich ogłoszenia. Zamieszczają je przecież w wielu miejscach w sieci.

Ciekawe, że w pierwszej piątce najczęściej zadawanych przez rekruterów pytań znalazło się pytanie o mocne strony kandydata. Dużo rzadziej będziesz za to zmuszony do opowiadania o swoich słabszych cechach.

Pytania Dlaczego powinniśmy Cię zatrudnić? i Dlaczego postanowiłeś/aś zmienić pracę? słyszy na każdej rozmowie o pracę 1/4 badanych. Każde z nich ma drugie dno. Musisz wykazać się dużą świadomością własnych kompetencji, by szczerze i przekonująco na nie odpowiedzieć.

3. Pytania behawioralne należą do najrzadziej zadawanych na rozmowie o pracę

Zdecydowanie najrzadziej rekruterzy zadają tak zwane pytania behawioralne, które mają sprawdzić, czy to, co kandydat deklaruje na swój temat, ma związek z prawdą. 

Odpowiedź na pytanie behawioralne zawiera zawsze jakąś narrację, opartą o doświadczenia kandydata z przeszłości. Wbrew pozorom, niełatwo taką odpowiedź dobrze przygotować.

Nasi respondenci rzadko mieli styczność z pytaniami, które zmuszały ich do przyznania się do błędów, porażek czy konfliktów w pracy. Tylko 13% ankietowanych musiało na rozmowie o pracę opowiedzieć o współpracy z trudnymi osobowościami, a 14% o swoim niepowodzeniu zawodowym. 

Rekruterzy nieczęsto pytają też o współpracę z poprzednimi przełożonymi. Tylko 12% badanych na każdej rozmowie o pracę musi odpowiedzieć na pytanie: Co powiedziałby o Tobie Twój poprzedni szef?, a ponad 20% nigdy nie usłyszało pytania o relacje z przełożonymi.

Pytania behawioralne są trudne?

Co ciekawe, aż 46% z nas nie ma żadnych trudności z odpowiadaniem na pytania behawioralne. Biorąc pod uwagę ich specyfikę i fakt, że z reguły dotyczą one niewygodnych kwestii, jest to wiadomość zaskakująca.

4. Najtrudniejsze pytania na rozmowie o pracę

Wbrew deklaracjom respondentów, najtrudniejsze pytanie rekrutacyjne jest jednym z pytań behawioralnych. 

Co powiedziałby o Tobie Twój poprzedni szef? 

Dobra odpowiedź sprawia trudność ponad połowie badanych. Być może dlatego, że zadając to pytanie, rekruter zmusza kandydata do spekulowania. Tak naprawdę chce po prostu mieć pewność, że osoba, która ubiega się o stanowisko, nie popadała w konflikty z przełożonymi. 

Jeśli chcesz dobrze odpowiedzieć na to pytanie, bądź szczery, ale jednocześnie powściągliwy w ocenie samego siebie. Wymień cechy, za które Cię ceniono w poprzedniej pracy i nigdy, przenigdy nie opisuj swojego szefa w złym świetle.

Może to jest właśnie jedno z pytań, które zmusza kandydatów do kłamstwa? Powiem szczerze, ze nie zdarzyło mi się usłyszeć takiego pytania na rozmowie o prace. Nigdy też go nie zadałam kandydatowi. O sytuacje trudne i konfliktowe można zapytać w inny sposób. To pytanie warto też zastąpić pytaniami behawioralnymi, które pozwalają poznać schemat zachowania danej osoby.

Kolejne pytanie, które aż 44% badanych uznało za trudne, to:

Gdzie widzisz siebie za 5 lat?

Pracodawcy zadają to pytanie, by lepiej zrozumieć cele zawodowe kandydata i sprawdzić, czy dane stanowisko naprawdę jest dla niego ważnym przystankiem na drodze całej kariery. 

Moim zdaniem to nie jest pytanie pasujące do współczesnych czasów. Obecnie trzeba być elastycznym, uczyć się nowych rzeczy i rozwijać się — czasem w kierunku, o którym się nie myślało rok temu. Lepiej zapytać właśnie, w jakim kierunku dana osoba chciałaby się rozwijać.

Dość podobne pytania, z którymi trudność ma 38% ankietowanych, to:

Dlaczego powinniśmy Cię zatrudnić? 

Dlaczego chcesz u nas pracować? 

Dotyczą motywacji kandydatów i ich siły przekonywania. Bo trzeba znaleźć naprawdę dużo trafnych argumentów, by stać się faworytem w oczach rekrutera. Trzeba też inteligentnie i bez wpadek odpowiedzieć na pytanie o powody aplikowania do danej firmy.

Tu ważna rada — postaraj się nie mówić o motywacjach finansowych. Rozmowę na temat pensji lepiej odłożyć na późniejsze etapy rekrutacji. 

Pierwszą piątkę najtrudniejszych pytań zamyka:

Jakie są Twoje słabe strony? 

Jeśli 36% kandydatów nie czuje się komfortowo, mówiąc o swoich wadach (bądźmy szczerzy — słabe strony to tylko eufemizm), to znaczy, że coś w tym musi być. Przygotowując się do odpowiedzi na to pytanie, pamiętaj, by nie krytykować samego siebie. Odnieś się raczej do cech, które próbujesz w sobie poprawić. 

Czy pytanie o hobby pada zawsze?

Pytanie o zainteresowania kandydata to jeden z tych tematów, który rozluźnia atmosferę. Jeśli liczysz na to, że będziesz opowiadał o swoich zainteresowaniach, weź pod uwagę fakt, że 12% naszych ankietowanych nie miało takiej okazji. Tylko 1/4 badanych zawsze słyszy pytanie o hobby na rozmowie o pracę, a 63% — tylko czasami. 

5. Pytania od kandydatów do rekruterów 

Czas na odwrócenie ról. 

Znalezienie dobrego kandydata wymaga wysiłku, a już na pewno niełatwo przekonać do przejścia na swoją stronę niezdecydowanych. Pracodawcy muszą zaoferować potencjalnym przyszłym pracownikom atrakcyjne warunki, by zwerbować ich do swoich zespołów.

Dlatego równie ważne co pytania rekruterów do kandydatów, są pytania zadawane przez kandydatów rekruterom. 

Nasi respondenci wykazali się rozsądkiem i praktycznym podejściem. Najczęściej interesowała ich szczegółowa lista obowiązków na danym stanowisku, a także wysokość pensji. 

Dla ponad 1/3 badanych liczą się ludzie, z którymi przyjdzie im pracować, a dla 27% — atmosfera panująca w firmie. Istotne są także możliwości awansu (29% wskazań). 

Co zaskakujące — zwłaszcza w 2021 roku — tylko 9% badanych pyta o możliwość pracy zdalnej. Wydawałoby się również, że więcej niż 13% kandydatów do pracy powinno być zainteresowanych benefitami oferowanymi przez firmę.

6. Najdziwniejsze pytania na rozmowie o pracę

Na koniec, by nie pozostawiać nikogo z wrażeniem, że rozmowa kwalifikacyjna to tylko sztywne i bardzo oficjalne spotkanie, przedstawiam listę pytań, które niekoniecznie powinny paść, a jednak kandydaci je usłyszeli.

Dziwne pytania rekrutacyjne 

• Co sądzisz o pudlach?
• Jakie chciałabyś mieć moce?
• Co Pan tu robi?
• Co byś zrobiła, gdybyś trafiła 6 w totolotka?
• Jakim żywiołem chciałabyś być?
• Ile potrzebujesz snu dziennie?
• W ile minut rozłożysz paletę z towarem? 
• Wolisz koty, czy psy?
• Po co tu przyszedłeś bez CV?
• Czy czytasz książki?
• Dlaczego właz do kanału jest okrągły?
• Czy jesteś katolikiem?
• Czy wie pani, że będzie tu trudniej?
• Ile wydaje Pani na ubrania?
• Jakim zwierzęciem jesteś?
• Czy Twoje dzieci często chorują?
• Z kim uprawiasz sex?
• Lubisz jeść?
• Czy uprawiałeś sex z szefową?
• Akceptujesz to, że szef ma czasem kaprysy? 
• Czy boisz się kur?
• Czy gra Pani w brydża?
• Ile ćwierćdolarówek byś potrzebował, aby osiągnąć wysokość Empire State Building? 
• Jaki jest Pani ulubiony film, który jest powiązany z tą pracą?
• Czy jest Pani właściwie ubrana na spotkanie rekrutacyjne?
• Co lubisz jeść?
• Załóżmy, że w tym momencie bardzo głośno dzwoni Ci telefon. Co od Ciebie usłyszę?
• Czy jest Pan żonaty?
• Opisz zastosowanie spinacza.
• Czy jest Pani zajęta?
• Ma pani kogoś na oku?
• Czy planujesz mieć w najbliższym czasie potomstwo?
• Dlaczego chcesz tu pracować? Jest przecież tyle innych lepszych firm.
• Czy lubisz imprezować?
• Czy szybko jeździsz samochodem?
• Jak wytłumaczyłbyś kosmicie, jak przyrządzić omlet?
• Ile miała Pani partnerów seksualnych?
• Czy sam chcesz się u nas zatrudnić, czy rodzice Cię zmuszają? 
• Czy masz męża?
• Czy masz uporządkowane życie prywatne?

Jaki wniosek płynie z wyników ankiety?

Rozmowy kwalifikacyjne są nieprzewidywalne. Właściwie niczego nie można być w 100% pewnym. Rekruterzy mają różne zestawy pytań i lepiej przygotować się na każdą ewentualność.

To, jak potoczy się rozmowa o pracę, zależy również w dużej mierze od Ciebie. Im pełniejsze będą Twoje wypowiedzi, tym większa szansa, że całe spotkanie pójdzie w satysfakcjonującym Cię kierunku. 

Warto pamiętać, że pytania na rozmowie kwalifikacyjnej zależą w dużej mierze od branży i rodzaju stanowiska. Wyniki powyższego badania biorą pod lupę te najbardziej typowe.

Jak widać, nie istnieje jedno pytanie, które rekruterzy zadają zawsze. Najczęściej miksują ze sobą różne kwestie, dopasowując je do konkretnej sytuacji i kandydatury.

Rozmowa kwalifikacyjna z polskim rekruterem nie powinna jednak niczym zaskoczyć kandydata. Jej przebieg jest dość typowy. Bardziej zaawansowane techniki selekcji kandydatów, jak np. pytania behawioralne, wykorzystywane są rzadko. Z kolei niepokojąco często polscy rekruterzy i pracodawcy decydują się zadawać pytania bardzo prywatne, dotyczące stanu cywilnego, potomstwa czy nawet niektórych kwestii związanych z życiem seksualnym kandydatów.

Metodologia

W badaniu wzięły udział 474 osoby. Respondenci odpowiedzieli w ankiecie na 16 złożonych pytań dotyczących rozmów kwalifikacyjnych, w szczególności pytań zadawanych przez rekruterów.

O nas

Dzięki InterviewMe dowiesz się, jak napisać CV oraz list motywacyjny, które zrobią wrażenie na pracodawcy. Nasz kreator CV i profesjonalne szablony CV pomogły już milionom kandydatów w znalezieniu pracy, o której marzyli.

Czy Twoje doświadczenia są podobne do doświadczeń naszych ankietowanych? Podziel się swoimi obserwacjami w komentarzu pod artykułem!