Kontroluj swoje dane

My i nasi partnerzy używamy plików cookie, aby świadczyć Ci nasze usługi i, w zależności od Twoich ustawień, gromadzić dane analityczne i marketingowe. Dowiedz się więcej o naszej Polityce plików cookie. Kliknij „Ustawienia plików cookie”, aby ustawić swoje preferencje. Aby zaakceptować wszystkie pliki cookie, kliknij "Akceptuj wszystkie"

Ustawienia Akceptuj

Ustawienia plików cookie

Kliknij na typy plików cookie poniżej, aby dostosować sposób korzystania z naszej witryny. Możesz swobodnie wyrazić, nie wyrazić lub wycofać zgodę. Pamiętaj, że wyłączenie plików cookie może wpłynąć na korzystanie z serwisu. Aby uzyskać więcej informacji, zapoznaj się z naszą Polityką plików cookiePolityką prywatności.

Wybierz akceptowane pliki cookie

Analityka

Te pliki cookie analizują sposób korzystania z naszej witryny przez naszych użytkowników, a także pozwalają sprawić, aby strona lepiej spełniała ich oczekiwania. Ten rodzaj plików cookie używanych w naszej witrynie nie identyfikuje, kim jesteś, ani nie pozwala nam wysyłać Ci ukierunkowanych reklam. Przykładowo, możemy używać plików cookie/technologii śledzących do celów analitycznych, aby określić liczbę odwiedzających naszą witrynę, określić w jaki sposób odwiedzający poruszają się po witrynie, a w szczególności, które strony odwiedzają. Pozwala nam to ulepszyć naszą stronę i usługi.

Wydajność i personalizacja

Te pliki cookie umożliwiają nam dostosowanie serwisu do Twoich preferencji. Pliki cookie związane z personalizacją służą do dostarczania treści, w tym reklam, dopasowanych do zainteresowań użytkownika w naszej witrynie i witrynach podmiotów trzecich w oparciu o sposób interakcji z różnymi elementami na naszej stronie, a także o śledzenie treści, do których uzyskujesz dostęp (w tym oglądanie filmów). Możemy również zbierać informacje o komputerze i/lub połączeniu, aby dostosować stronę do Twoich potrzeb. Podczas niektórych wizyt możemy używać narzędzi do mierzenia i gromadzenia informacji o sesji, w tym czasy odpowiedzi stron, błędy pobierania, czas spędzony na niektórych stronach i informacje o interakcji ze stronami.

Reklamy

Te pliki cookie są umieszczane przez firmy zewnętrzne w celu dostarczania ukierunkowanych treści opartych na tematach, które Cię interesują (na przykład dostarczanie reklam na Facebooku, które Cię zainteresują) i umożliwienia lepszej interakcji z platformami mediów społecznościowych, takimi jak Facebook.

Niezbędne

Te pliki cookie są niezbędne do działania witryny i do korzystania z jej funkcji. Niezbędne pliki cookie będą zawsze wykorzystywane, ponieważ są one potrzebne do prawidłowego działania witryny. Przykładowo, niezbędne pliki cookie obejmują między innymi: pliki cookie wykorzystywane do świadczenia usługi, utrzymywania konta, zapewniania dostępu do kreatora, stron płatności, tworzenia identyfikatorów dokumentów i przechowywania zgód.

Aby zobaczyć szczegółową listę plików cookie, kliknij tutaj.

Zapisz preferencje
Moje konto

Myślenie krytyczne - co to i jak się go nauczyć? [Przykłady i ćwiczenia]

Stwórz CV teraz
Michał Tomaszewski
Michał Tomaszewski
Ekspert kariery
Średnia ocena:
4.5

Nasi użytkownicy zostali zatrudnieni przez:*

Dlaczego myślenie krytyczne jest tak istotne? Po pierwsze: prawie każdy pracodawca poszukuje go u swoich potencjalnych pracowników. 

Po drugie: w erze „fake newsów”, sprzecznych informacji i natłoku danych, które codziennie przetwarzamy, myślenie krytyczne stanowi jedyny sposób, aby się w tym nie zgubić.

W tym artykule dowiesz się:

  • co to jest myślenie krytyczne
  • jak stosować myślenie krytyczne w życiu zawodowym, dzięki czemu zdobędziesz więcej ofert pracy
  • jakich narzędzi i sposobów użyć, by szybko poprawić swoje zdolności krytycznego myślenia.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

szablon cv

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

Dlaczego warto nam zaufać i skorzystać z kreatora InterviewMe? Tutaj poznasz opinie użytkowników, którzy już stworzyli w nim swoje CV lub list motywacyjny.

1. Czym jest myślenie krytyczne i dlaczego go potrzebujesz?

Zanim zagłębimy się w temat umiejętności krytycznego myślenia, zróbmy mały eksperyment. 

Spróbujmy się dowiedzieć, czy picie kawy Ci służy? Najpierw poszukamy w internecie powodów, dlaczego nie należy pić kawy.

O rany! W wyszukiwarce wyskoczą m.in. mniejszy poziom stresu (źródło), utrata wagi (źródło) oraz zdrowsze serce (źródło)! Wszystko jasne! Kończę z piciem tej trucizny!

A co, jeśli zapytamy Google o powody, dla których należy pić kawę?

W odpowiedzi znajdziemy obniżone ryzyko depresji (źródło), lepszą pamięć (źródło), a także — uwaga — zdrowsze serce (źródło). No tak… już nigdy w niczym nie posłucham Internetu.

Tylko że… wymienione wyżej źródła to nie jakieś bzdurne porady internetowych hochsztaplerów. To wnioski opublikowane w naukowych pismach, z których KAŻDY został oparty na badaniach poddanych zewnętrznej weryfikacji przez specjalistów w danej dziedzinie. 

Zatem w jaki sposób możemy cokolwiek wynieść z tych sprzecznych wniosków? Myśląc krytycznie.

Ale co to tak dokładnie oznacza?

Czym jest myślenie krytyczne?

Myślenie krytyczne to umiejętność myślenia w sposób racjonalny i uporządkowany, tak aby zrozumieć związki między faktami lub koncepcjami. Dzięki niemu potrafimy zdecydować, w co wierzyć. Innymi słowy, jest to „myślenie o myśleniu”: polega na rozpoznawaniu, analizowaniu, a następnie naprawianiu błędów we własnym rozumowaniu. 

Jak myśleć krytycznie?

Żeby się tego nauczyć potrzeba czasu, ćwiczenia i cierpliwości. Jednak już dzisiaj możesz rozwinąć swoje umiejętności krytycznego myślenia. Zastosuj siedem poniższych kroków podczas rozwiązywania wszelkiego rodzaju problemów — zarówno w pracy, jak i życiu osobistym. 

Instrukcje te są dodatkowo opatrzone pytaniami, które pomogą Ci pobudzić swoje krytyczne myślenie.

Myślenie krytyczne  siedem kroków

  1. Zdefiniuj problem lub pytanie. Zrób to maksymalnie precyzyjnie: im węższe zagadnienie, tym łatwiej znaleźć rozwiązanie lub odpowiedź.
  2. Zbierz dane, opinie i argumenty. Spróbuj znaleźć kilka źródeł, które różnie zapatrują się dany problem i porównaj odmienne punkty widzenia.
  3. Zbadaj i oceń dane. Czy Twoje źródła są godne zaufania? Czy ich wnioski są potwierdzone danymi, czy tylko wyrażają jakiś osąd? Czy dana hipoteza jest poparta wystarczającą liczbą informacji lub danych?
  4. Sprawdź obiektywność. Czy masz pewność, że Twoje źródła nie są stronnicze? Czy pewne założenia lub osobiste preferencje na pewno nie kierowały Twoim wyborem źródeł?
  5. Oceń ważność danych. Która informacja jest najważniejsza? Czy próba, na której przeprowadzono dane badanie, jest wystarczająco duża? Czy wszystkie opinie i argumenty, jakie udało Ci się zebrać, rzeczywiście odnoszą się do problemu, który chcesz rozwiązać?
  6. Podejmij decyzję / ustal wnioski. Zastanów się, jakie różne wnioski możesz wyciągnąć oraz które z nich mają wystarczające uzasadnienie w faktach (o ile takie są). Oceń mocne i słabe strony wszystkich możliwych opcji. 
  7. Zaprezentuj lub zakomunikuj wyniki. Gdy już dojdziesz do konkluzji, przedstaw ją zainteresowanym.

A teraz wróćmy do eksperymentu z kawą i przeanalizujmy go krytycznie, krok po kroku. 

1. Problemy zaczynają się już od samego pytania: „czy picie kawy Ci służy?”

Jest ono zdecydowanie zbyt mało precyzyjne. Co to w ogóle znaczy, że coś komuś „służy”?

W dodatku nie określiliśmy, czy interesują nas krótko czy długofalowe skutki picia kawy. A poza tym, przecież może być tak, że konsumpcja kawy wpływa pozytywnie na niektóre aspekty zdrowia, jednocześnie szkodząc innym. Uściślijmy zatem nasze pytanie: „czy picie kawy jest korzystne dla serca?”

2. Wśród wymienionych wyżej artykułów tylko dwa odnoszą się do badań nad wpływem picia kawy na pracę serca.

Pierwszy z nich sugeruje, że picie kawy „może być związane z przedwczesną śmiercią w około 14% przypadków choroby wieńcowej oraz 20% przypadków udaru mózgu”. 

Z kolei według drugiego artykułu „umiarkowane spożycie kawy jest powiązane z niższym występowaniem choroby wieńcowej”.

Ewidentnie popełniliśmy kolejne znaczące błędy w toku rozumowania: po pierwsze dwa źródła to zdecydowanie za mało. 

Po drugie nie wzięliśmy pod uwagę tego, jak skomplikowanym narządem jest serce: tak jak w przypadku całego organizmu, kawa może mieć korzystny wpływ na niektóre jego funkcje i negatywny wpływ na inne.

3. Oba cytowane artykuły zostały opublikowane w poważanych, poddanych specjalistycznej weryfikacji pismach. 

Ale uwaga— pierwszy z artykułówopiera się tylko na przeglądzie literatury naukowej — nie zaś na własnych badaniach. Natomiast drugi z nich, choć oparty na badaniu przeprowadzonym na dużej próbie mężczyzn i kobiet (25 tysięcy uczestników), bierze pod uwagę jedynie populację Korei, a zatem obserwacje w nim zawarte mogą być związane także ze specyfiką tego środowiska (klimat, dieta itp.).

4. Te dwa źródła nie są nieobiektywne, ale my — tak.

Już samo to, co chcieliśmy wyszukać w Google, opierało się na pewnych założeniach: bo najpierw uznaliśmy, że muszą istnieć jakieś powody, dla których nie powinno się pić kawy, a w kolejnym wyszukiwaniu przyjęliśmy, że są jakieś korzyści z jej spożycia.

A algorytmy wyszukiwarki Google już dobrze wiedzą, że lubimy znajdować treści, które odpowiadają naszym założeniom. W takim razie...

5. Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe obserwacje, możemy z całą pewnością stwierdzić, że informacje, jakie zebraliśmy, nie wystarczą, żeby rozwiązać problem przedstawiony na początku eksperymentu. 

6. Jedyny wniosek, jaki możemy wyciągnąć to: według danych, jakie zebraliśmy, picie kawy może być korzystne lub niekorzystne dla serca, w zależności od tego, ile zmiennych pominiemy. 

7. Nawet jeżeli konkluzja brzmi: „nie da się w tym momencie odpowiedzieć na to pytanie”, wciąż warto ją zakomunikować i zaprezentować.

Bo dobrze jest wiedzieć, jakie są granice naszej wiedzy na dany temat. Sęk tkwi w tym, że… naprawdę trudno jest wiedzieć coś na pewno

I dlatego myślenie krytyczne jest tak istotne: to dzięki niemu możemy pojąć braki i ograniczenia w naszym rozumowaniu, zidentyfikować luki w naszej wiedzy, a także je wykorzystać!

Dlaczego umiejętność myślenia krytycznego jest tak ważna?

Gdy myślisz krytycznie, nieustannie kwestionujesz to, co inni wzięliby za pewnik. Na przykład w pracy, nawet jeśli coś wydaje się funkcjonować prawidłowo, krytyczne myślenie sprawi, że będziesz szukać nowych, lepszych rozwiązań i wprowadzać je w życie.

Umiejętność myślenia krytycznego to klucz do samorozwoju i poprawy jakości Twojej pracy. Dlatego jest ono dziś niezwykle pożądane przez pracodawców.

Spójrz tylko na statystyki: niedawny raport przygotowany przez Amerykańskie Zrzeszenie Szkół Wyższych (AACU) wykazał, że dla 93 procent pracodawców umiejętność krytycznego myślenia jest bardziej wartościowa niż studia licencjackie, jakie ukończył dany kandydat.

Zobaczmy, w jaki sposób możesz zademonstrować swoje myślenie krytyczne, tak aby zwiększyć swoją szansę na otrzymanie wymarzonej pracy.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

2. Pomocne w szukaniu pracy umiejętności związane z myśleniem krytycznym

Oto kluczowe umiejętności związane z myśleniem krytycznym:

  • Analiza: umiejętność zbierania i przetwarzania informacji i wiedzy.
  • Interpretacja: wyciąganie wniosków z przetworzonych danych. 
  • Kwestionowanie: zdolność oceny, czy informacje, które zebraliśmy, są wystarczające i bezstronne. 
  • Ewaluacja: umiejętność podejmowania decyzji na podstawie dostępnej wiedzy.
  • Komunikacja: przekazywanie swoich wniosków innym w jasny sposób.
  • Samoregulacja: nieustanne monitorowanie i regulowanie własnego rozumowania. 
  • Otwarty umysł: branie pod uwagę innych możliwości i punktów widzenia. 
  • Rozwiązywanie problemów: zdolność radzenia sobie z nieprzewidzianymi problemami i rozstrzygania konfliktów. 

W czym tkwi problem? Suche listy umiejętności są w zasadzie bezużyteczne.

Powiedzmy, że ubiegasz się o pracę, której opis wymagań zawiera „umiejętność krytycznego myślenia”. Nie możesz po prostu wrzucić w CV kilku punktów z powyższej listy. Musisz udowodnić, że potrafisz myśleć krytycznie, podając przykłady sytuacji ze swojego doświadczenia, w których takie umiejętności okazały się niezastąpione. 

Jak wpisać myślenie krytyczne w CV?

Najlepszym sposobem na zademonstrowanie i potwierdzenie swoich umiejętności związanych z myśleniem krytycznym jest umieszczenie przykładów ich zastosowania w opisie dotychczasowych stanowisk w CV — w formie listy punktowej. 

Tak jak w następujących przykładach:

CV pielęgniarki:

  • Analizowałam dane uzyskane w wywiadzie, aby ustalić specyfikę opieki pacjenta. 
  • Jasno komunikowałam i wyjaśniałem powody swoich ocen i decyzji zespołom lekarskim i pielęgniarskim.

CV inżyniera

  • Zidentyfikowałam osiem przeoczonych wcześniej defektów w nieudanych konstrukcjach.

CV pracownika obsługi klienta:

  • Przeanalizowałem wyniki rozmów z klientami, aby opracować nową strategię odpowiadania na zażalenia konsumenckie.

Wiesz już, o co w tym chodzi, prawda? Nie o puste przechwałki, tylko o twarde dowody. Twoje krytyczne myślenie może być także poddane ocenie podczas rozmowy o pracę. I tu znowu — rekruterzy będą chcieli poznać konkretne przykłady zastosowania przez Ciebie krytycznego myślenia.

Większość pytań, które sprawdzają umiejętność myślenia krytycznego na rozmowie kwalifikacyjnej, opiera się na przykładowych sytuacjach. Naucz się reagować na tego typu pytania dzięki radom w tym artykule: Pytania na rozmowie kwalifikacyjnej i najlepsze odpowiedzi (przykłady)

Przykłady pytań rekrutacyjnych sprawdzających krytyczne myślenie wraz z odpowiedziami

1. Opisz sytuację, w której poddałeś próbie dotychczasowy system pracy Twój i Twoich współpracowników.

Błąd na naszej stronie sprawił, że klienci zamawiali niepasujące części, co z kolei spowodowało lawinę zażaleń. Zapytałam zespół, czy moglibyśmy zastosować test kompatybilności produktów przy składaniu zamówień. Nasz spec od IT wprowadził ostrzeżenia, które pojawiały się, gdy dwa produkty nie pasowały do siebie. Liczba zażaleń spadła o 35 procent.

Ta odpowiedź demonstruje:

  • samoregulację
  • umiejętność rozwiązywania problemów.

2. Opisz sytuację, w której zauważyłeś problem i podjąłeś kroki, by go naprawić. 

Nasze ładowane elektrycznie wózki widłowe miały dwie różne wtyczki. Użycie jednej z nich mogło zniszczyć baterię wartą kilka dziesięć tysięcy złotych. Zainstalowałem zaciski na kable — tak, żeby tylko ten odpowiedni sięgał do gniazdka. Od tamtej pory nie straciliśmy żadnej baterii. 

Ta odpowiedź demonstruje:

  • ocenę sytuacji
  • skuteczne rozwiązywanie problemów.

3. Opowiedz mi o sytuacji, w której musiałaś przekonać kogoś do zmiany zdania. 

Właściciel naszego sklepu z pamiątkami był przekonany, że świetnie sobie radzimy. Przeprowadziłam analizę sprzedaży i odkryłam, że mamy dziesięcioprocentowy deficyt. Przygotowałam wizualizację danych, aby przekonać właściciela, że gdybyśmy skupili się na bardziej pożądanych produktach, moglibyśmy zwiększyć dochody o 40 procent.

Ta odpowiedź demonstruje:

  • analizę
  • interpretację
  • komunikację.

Nie czujesz, że myślenie krytyczne to Twoja mocna strona? Żaden problem. Istnieją sposoby, aby je rozwinąć. I możesz zacząć nad tym pracować już dziś!

3. Jak poprawić umiejętności związane z myśleniem krytycznym

Aby zacząć pracować nad swoim krytycznym myśleniem, zacznij od zastosowania tych prostych strategii:

1. Zadaj sobie kilka krytycznych pytań.

  • Co wiem już teraz?
  • Skąd to wiem?
  • Czego próbuję dowieść?
  • Co mną powoduje?

2. Nie zadowalaj się „zdrowym rozsądkiem”.

Problem ze „zdrowym rozsądkiem” polega na tym, że mają go w zasadzie wszyscy... zdrowi ludzie. 

„Twój model biznesowy nie może się udać”.

Naprawdę tak uważasz? A właściwie dlaczego? Ramit Sethi zarabia kokosy, sprzedając internetowy kurs za 300 dolarów, z którego możesz się dowiedzieć, jak wybrać dobrego asystenta. Jeśli taki pomysł wypalił, zastanów się, ile innych też może.

3. Nie zapominaj o swoich słabościach i osobistych przekonaniach. 

Najczęstsze błędy poznawcze, których musisz unikać w swoim rozumowaniu:

  • Przekonanie o swojej racji: zakładamy, że nie możemy się mylić.
  • Najpierw zrobię, potem pomyślę: działamy zbyt szybko, zanim przemyślimy sprawę.
  • Pewność związku przyczynowo-skutkowego: dlaczego obrzędy zaklinania deszczu zawsze działały? Bo tańczyli, aż zaczęło padać.

4. Dużo czytaj.

Dzięki temu nie tylko rozwiniesz umiejętności związane z myśleniem krytycznym, ale także większość umiejętności, które posiadasz. Aby dowiedzieć się więcej o teoretycznej i praktycznej stronie myślenia krytycznego, zajrzyj do tych źródeł:

Możesz też skorzystać ze źródeł angielskich:

Myślenie krytyczne — podsumowanie

  • Kluczowe umiejętności związane z myśleniem krytycznym to: analiza, interpretacja, kwestionowanie, komunikacja, samoregulacja, otwarty umysł i rozwiązywanie problemów.

  • Aby wprowadzić w życie podstawowe zasady krytycznego myślenia postępuj następująco: zidentyfikuj problem, zbierz dane, przeanalizuj je i oceń, określ założenia, ustal wagę uzyskanych odpowiedzi, podejmij decyzję i zakomunikuj ją.

  • Aby poprawić swoje krytyczne myślenie: zadaj sobie kilka prostych pytań, podaj w wątpliwość „zdrowy rozsądek”, zrozum swoje słabości i jak najwięcej czytaj.

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Masz jeszcze jakieś pytania dotyczące myślenia krytycznego? A może chcesz podzielić się sprawdzonymi wskazówkami, aby stosować myślenie krytyczne w codziennym życiu? Daj znać w komentarzu. Bardzo ciekawi mnie Twoje zdanie!

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

Oceń mój artykuł: myslenie krytyczne
Średnia: 4.5 (46 oceny)
Dziękujemy za ocenę naszego artykułu!
Michał Tomaszewski
Michał Tomaszewski
Michał jest ekspertem kariery i koordynatorem newslettera InterviewMe. Przeprowadza wywiady z najciekawszymi ludźmi, aby dostarczyć najbardziej inspirujące historie wprost do Waszych skrzynek mailowych.
X.com Linkedin Website

Podobne artykuły

Wysokie IQ decyduje o geniuszu? Okazuje się, że nie zawsze

Wysokie IQ decyduje o geniuszu? Okazuje się, że nie zawsze

Geniusz. Co go charakteryzuje? Co wspólnego mieli Einstein , Edison , da Vinci , Darwin i Mozart? Okazuje, że wszyscy mieli podobny sposób myślenia. Badacze od wielu lat próbują wykazać powiązanie między inteligencją, a geniuszem. Na pewno wysoki iloraz inteligencji pomaga, jednak nie decyduje o tym, czy osoba jest geniuszem.

Jak być dobrym pracownikiem? 8 porad jak być najlepszym w pracy

Jak być dobrym pracownikiem? 8 porad jak być najlepszym w pracy

Zdradzę Ci sekret – tak naprawdę nie ma osób nie do zastąpienia w pracy! Są tylko takie, po których odejściu szefowie czuliby znaczącą pustkę i chcieliby za wszelką cenę zatrzymać je w firmie. Osoby niezastąpione nie muszą szukać pracy! Tacy pracownicy najczęściej zostają podkupieni przez inne firmy. Jak stać się taką osobą dla firmy?