Polacy w kryzysie? Badanie opinii 2024

Gdy uważnie przyjrzymy się narracji w mediach, możemy dojść do wniosku, że z roku na rok żyje nam się trudniej. Nakładające się na siebie problemy — wzrost cen, wyzwania zawodowe, trwające konflikty zbrojne, niekontrolowany rozwój technologii, zmiany klimatu czy kryzys zdrowia psychicznego — negatywnie wpływają na nasze samopoczucie i obniżają standard życia.

Bez wątpienia żyjemy w ciekawych czasach.

Dlatego w InterviewMe zapytaliśmy 1148 Polaków o ich obecną sytuację ekonomiczną, zawodową, zdrowotną i prywatną. Czy doświadczają kryzysu? Jakie mają plany na najbliższe miesiące?

Oto wyniki naszego badania.

Aż 88% Polaków odczuło wzrost cen w 2024 roku

Na początek zapytaliśmy naszych respondentów o stan ich finansów. Oto przykładowe odpowiedzi.

Okazało się, że 26% badanych Polaków negatywnie ocenia swoją obecną sytuację ekonomiczną (z czego 5% ocenia ją bardzo negatywnie). To częściej niż co czwarta osoba. Przeciwne zdanie wyraziło 36% badanych (w tym 54% osób do 25. roku życia, które w większości nie mają dzieci i/lub są jeszcze na utrzymaniu rodziców). Pozostali nie mają na ten temat zdecydowanej opinii — ani negatywnej, ani pozytywnej.

To szczegółowy obraz nastrojów konsumenckich, które w makroskali przedstawił GUS. W maju 2024 roku odnotowano bowiem pogorszenie koniunktury w stosunku do poprzedniego miesiąca — to pierwszy taki przypadek od dłuższego czasu. W porównaniu z wynikami z kwietnia, najbardziej spadła ocena możliwości dokonywania ważnych zakupów oraz obecnej sytuacji ekonomicznej kraju.

Ponadto aż 39% naszych respondentów zadeklarowało, że ich sytuacja ekonomiczna jest gorsza niż w 2023 roku, a 38% — że jest taka sama jak przed rokiem. To dość smutne wnioski — szczególnie że w naszym grudniowym raporcie „Trendy na rynku pracy” ponad połowa ankietowanych wyraziła przekonanie, że ten rok będzie ogólnie lepszy od poprzedniego.

Z naszego badania wynika też, że aż 88% ankietowanych odczuło wzrost cen w tym roku. Wśród osób powyżej 59. roku życia, w tym emerytów, ten odsetek wzrasta do 91%.

Najbardziej dotkliwy okazał się wzrost cen żywności (94%), rachunków za media (72%), paliwo (67%) oraz produkty codziennego użytku (46%). Nieco mniej — większy koszt rozrywek (37%), podróży (35%), używek (35%), usług (29%) i wynajmu mieszkań (23%).

Nic dziwnego, że już 62% Polaków zrezygnowało z zakupu produktów lub usług, które wcześniej były dla nich standardem. Jednocześnie blisko 64% respondentów z powodu wyższych cen odłożyło swoje plany na najbliższą przyszłość, takie jak zakup mieszkania lub samochodu czy wyjazd na wakacje.

Wygląda na to, że zaczynamy odczuwać skutki inflacji, która — choć dużo niższa niż jeszcze rok temu — to według badań IPSOS wciąż pozostaje głównym zmartwieniem ponad połowy Polek i Polaków.

A czy nasze pensje rosną równie szybko jak ceny?

W większości — nie. Tylko nieco ponad 5% uczestników naszego badania deklaruje, że ich dochody bardzo wzrosły, a 44% — że wzrosły nieznacznie. Kolejne 17% badanych zadeklarowało spadek dochodów.

Jednocześnie 48% ankietowanych nie oczekuje żadnych zawirowań w tej kwestii. Pozostałe 52% spodziewa się zmian — połowa głównie negatywnych, a połowa pozytywnych.

Już 30% pracowników w Polsce doświadcza kryzysu psychicznego

Teraz rzućmy okiem na sytuację zawodową Polaków.

Z naszego badania wynika, że 41% ankietowanych pozytywnie ocenia swoją sytuację zawodową (z czego 8% ocenia ją bardzo pozytywnie). Kolejne 43% deklaruje, że ich sytuacja nie jest ani pozytywna, ani negatywna. Jednak 16% Polaków odczuwa w tym obszarze spory niedosyt.

Nic dziwnego — bo co dziesiąty badany w ostatnim czasie stracił pracę, a 49% osób w tej grupie jeszcze nie znalazło nowej. Jednocześnie 16% ogółu respondentów obawia się utraty pracy w ciągu kilku najbliższych miesięcy.

Mimo to aż 74% pytanych Polaków deklaruje, że lubi swoją pracę. To nieco więcej niż w naszym badaniu o kryzysie zawodowym z 2021 roku, gdzie takiej odpowiedzi udzieliło 71% ankietowanych. Może to wynikać po części z faktu, że dla 59% badanych obecna praca stwarza szansę na rozwój, a ponad 78% ankietowanych nie odczuwa w niej nudy.

Jednak co ciekawe, panowie nudzą się w pracy częściej od pań — bo taką odpowiedź wskazał co czwarty mężczyzna i tylko 18% kobiet. Jednocześnie najbardziej znudzoną grupą pracowników są osoby do 25. roku życia (38%) — czyli te, które dopiero wchodzą na rynek pracy, z reguły wykonują prostsze zadania i często podejmują się zajęć dorywczych, a więc nie jest to ich praca marzeń. Według danych GUS osoby w tym wieku najczęściej pracują w turystyce, gastronomii i handlu.

A jak wygląda zdrowie psychiczne uczestników badania?

Na zadane wprost pytanie: czy obecnie doświadczasz kryzysu na tle psychicznym w związku ze swoją pracą, aż 30% pracowników wybrało odpowiedź twierdzącą — nieco więcej kobiet (34%) niż mężczyzn (26%).

Oto główne powody kryzysu związanego z pracą:

• Zbyt niska pensja — 56%
• Złe zarządzanie — 44%
• Doświadczanie stresu w pracy — 42%
• Brak szansy na rozwój — 34%
• Brak poczucia sensu i/lub celu pracy — 28%
• Mobbing — 28%
• Złe relacje ze współpracownikami — 26%
• Mało ambitne zadania — 26%
• Strach przed utratą pracy — 21%.

Wśród innych odpowiedzi pojawiały się m.in. problemy prywatne, które rzutują na pracę, chęć rozwijania się w innej dziedzinie, brak work-life balance, zbyt szybkie tempo pracy, trudni klienci czy zadania, które są sprzeczne z wartościami pracownika.

Co czwarty Polak całkowicie zrezygnował z wyjazdu na wakacje

No dobrze — a jak wyglądają nasze plany urlopowe w obliczu kryzysu?

Jak się okazało, w tym roku na wakacje pojedzie 52% Polaków — czyli nieco mniej niż jeszcze przed pandemią, a nawet przed dwoma laty (jak wynika z tego badania serwisu LiveCareer). Urlop poza domem w tym roku deklaruje 59% najmłodszych i 48% najstarszych respondentów. Niektórzy wyjadą więcej niż raz. Dokąd?

Wśród osób, które w tym roku wyjechały lub wyjadą na wczasy, 74% zadeklarowało podróż po Polsce, 38% — po Europie, a 8% — poza Europę.

Niestety, co czwarta osoba całkowicie zrezygnowała z wyjazdów w tym roku. Nie pomógł nawet fakt, że ceny imprez turystycznych — jak wynika z ostatnich danych TravelData — zaczęły spadać.

Kolejne 19% uczestników badania co prawda pojedzie na wczasy, ale odwołało planowany wyjazd za granicę, a 14% respondentów częściowo odpuściło urlop w Polsce. Około 10% wczasowiczów zredukowało liczbę planowanych na ten rok wyjazdów, rezygnując zarówno z wycieczki krajowej, jak i zagranicznej.

Ponad połowa Polaków uważa, że kryzys ekonomiczny i zawodowy ma wpływ na ich zdrowie

Samopoczucie i witalność uczestników naszego badania również nie wyglądają najlepiej. Oto dowód.

Ponad 19% respondentów — a więc niemal co piąta osoba — negatywnie ocenia swój stan zdrowia. Zaś 32% ankietowanych nie ma ani pozytywnej, ani negatywnej opinii na ten temat. Tylko niespełna połowa badanych cieszy się dobrym lub bardzo dobrym zdrowiem.

Nie jest zaskoczeniem, że sił ubywa nam z wiekiem — ponieważ swój stan zdrowia pozytywnie ocenia około 70% osób do 25. roku życia i tylko 35% osób w wieku 59 lat lub więcej.

Co jednak istotne, 53% respondentów swój stan zdrowia przynajmniej częściowo uzależnia od sytuacji ekonomicznej. Tak uważa nieco więcej kobiet (57% odpowiedzi w tej grupie) niż mężczyzn (50%). A zdaniem 51% badanych duży wpływ na ich zdrowie ma ich sytuacja zawodowa.

Trudno się dziwić. Problemy w pracy i niedostatek mogą być źródłami długotrwałego stresu, a to od niego — co udowodnili m.in. naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Kaohsiung — w dużym stopniu zależy nasze zdrowie fizyczne i psychiczne.

Następnie zapytaliśmy naszych respondentów, jak oceniają swoje relacje z innymi ludźmi — ponieważ według innych badań jakość relacji społecznych również ma duży wpływ na nasze samopoczucie. Czego się dowiedzieliśmy?

Około 67% uczestników badania pozytywnie ocenia swoje relacje z innymi ludźmi (przy czym 15% ocenia je bardzo pozytywnie), a 27% nie ma zdecydowanej opinii na ten temat. Tylko 6% ankietowanych negatywnie ocenia swoje relacje społeczne.

Wygląda więc na to, że problemy w pracy i mała zasobność portfela mają dużo większy wpływ na stan zdrowia Polaków niż niska jakość interakcji społecznych lub ich brak.

Standard życia 42% Polaków pogorszył się

Na końcu postanowiliśmy sprawdzić, jak wygląda ogólny standard życia Polek i Polaków. Oto wnioski.

Z naszego badania wynika, że 46% ankietowanych pozytywnie ocenia swój standard życia (przy czym 9% ocenia go bardzo pozytywnie). Kolejne 38% respondentów nie ocenia go ani pozytywnie, ani negatywnie. Zaś zdaniem 16% badanych ich obecny standard życia nie spełnia ich oczekiwań.

To niewiele. Jednak warto zwrócić uwagę na fakt, że według 42% Polaków ich standard życia pogorszył się względem poprzednich lat. Jeden na trzech uczestników badania nie odczuł żadnych zmian w tym zakresie. Tylko co czwarta pytana przez nas osoba twierdzi, że standard jej życia uległ poprawie.

Co ciekawe, niższy standard życia dotyczy prawie połowy (48%) badanych w średnim wieku (40–58 lat). Młodsi mają łatwiej — ponieważ poprawę w tym zakresie zadeklarowało 47% ankietowanych do 25. roku życia.

Najnowsze badanie InterviewMe pokazuje, że polscy pracownicy czują się bezpiecznie i stabilnie w życiu zawodowym. Pomimo kryzysu ekonomicznego i turbulencji na scenie politycznej Europy (oraz świata) spora część z nas również dobrze ocenia swój standard życia. W kontekście inflacji i wzrostu cen, które — jak potwierdzają respondenci — dotknęły prawie wszystkich, takie deklaracje cieszą. Warto jednak wczytać się dokładnie w nasz raport, by dostrzec, że choć część Polaków z optymizmem patrzy na swoją sytuację zawodową i ekonomiczną, to standard życia innych osób realnie się pogorszył. Rządzący oraz instytucje państwowe powinny wziąć to pod uwagę i podjąć kroki, które realnie złagodzą negatywne skutki kryzysu, a nie tylko odłożą je w czasie.

Najważniejsze wnioski z badania

Podsumujmy kluczowe wnioski z badania InterviewMe „Polacy w kryzysie” z 2024 roku.

• Blisko 26% badanych Polaków negatywnie ocenia swoją obecną sytuację ekonomiczną.
• Aż 88% respondentów odczuło wzrost cen w 2024 roku.
• Swoją sytuację zawodową pozytywnie ocenia 41%, a negatywnie — 16% respondentów.
• Ponad 30% ankietowanych doświadcza kryzysu na tle psychicznym związanego z pracą.
• Głównymi powodami kryzysu w pracy są: niska pensja (56%), złe zarządzanie (44%) i stres (42%).
• Około 68% uczestników badania w tym roku całkowicie (25%) lub częściowo zrezygnowało z wyjazdu na urlop.
• Ponad połowa ankietowanych ma poczucie, że ich sytuacja ekonomiczna (53%) i/lub zawodowa (51%) wpływa na ich zdrowie.
• Prawie 42% pytanych Polaków deklaruje, że ich standard życia pogorszył się w porównaniu do poprzednich lat.

Metodologia badania

W badaniu wzięło udział 1148 osób — kobiet i mężczyzn w różnym wieku, z różnych miejscowości i na różnych etapach kariery. Respondenci odpowiedzieli w ankiecie na 37 pytań jednokrotnego i wielokrotnego wyboru oraz otwartych. Odpowiedzi zbierano w dniach 30 kwietnia – 12 maja 2024 roku.

O nas

Dzięki InterviewMe dowiesz się, jak napisać CV oraz list motywacyjny, które zrobią wrażenie na pracodawcy. Nasz kreator CV i profesjonalne szablony CV pomogły już milionom kandydatów w znalezieniu pracy, o której marzyli.

A co Ty o tym myślisz? Czy obecnie doświadczasz kryzysu w którymś z omawianych przez nas obszarów? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzu.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/koniunktura/koniunktura/koniunktura-konsumencka-maj-2024-roku,1,135.html
• https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-kwietniu-2024-roku,2,150.html
• https://www.ipsos.com/pl-pl/coraz-lepsze-nastroje-ekonomiczne-polek-i-polakow
• https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_015_20.PDF
• https://doi.org/10.1016/S1607-551X(09)70411-5
• https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2005.11.039