Czy Polacy boją się emerytury? Badanie 2021

ZUS zbankrutuje! 

Polski system emerytalny czeka zapaść!

Media i eksperci często straszą nas głodowymi emeryturami, a nawet upadkiem systemu emerytalnego w Polsce. Jednocześnie, z udziału w Pracowniczych Planach Kapitałowych zrezygnowało już 60% uprawnionych. Czyżby Polacy nie ufali, że państwo może im zapewnić spokojną starość? 

Postanowiliśmy sprawdzić, czy Polacy wierzą jeszcze, że czeka ich w emerytura „pod palmami” i czy mimo wielu niepokojących sygnałów potrafią zachować spokój i indywidualnie zabezpieczyć swoją finansową przyszłość.

Jak będzie wyglądać jesień życia Polaków z finansowego punktu widzenia? Zapytaliśmy o to prawie 1000 ankietowanych. Oto wyniki naszego najnowszego badania „Czy Polacy boją się emerytury?”.

Umiesz liczyć, licz na siebie

Chociaż większość Polaków (60%) nie obawia się momentu przejścia na emeryturę, to jednocześnie 2/3 badanych nie ma zaufania do władzy, że zagwarantuje im wypłaty emerytur.

Czego boi się najbardziej pozostałe 40% Polaków?

• Braku środków do życia na emeryturze - 61%
• Obniżenia poziomu życia na emeryturze - 33%
• Braku pracy na emeryturze - 6%

Czy 40% to dużo? Dla porównania, z badania „Retirement Insecurity 2019. Americans’ Views of the Retirement Crisis” przygotowanego przez National Institute on Retirement Security wynika, że braku bezpieczeństwa finansowego na emeryturze obawia się aż 58% Amerykanów.

Co ciekawe, w naszym kraju emerytury bardziej boją się kobiety. Obawy z nią związane wyraziło 46% Polek i 34% Polaków. Nie jest to zaskoczeniem — emerytury kobiet w Unii Europejskiej są średnio o 30% niższe niż emerytury mężczyzn. 

Cieszyć może natomiast fakt, że emerytury najmniej boją się osoby starsze powyżej 55. roku życia (tylko 13% z nich). Takie wyniki mogą sugerować, że większość Polaków zbliżających się do wieku emerytalnego jest przygotowanych na ten nowy etap w życiu. Lub po prostu są pogodzeni z tym, co ich czeka.

Jakie plany emerytalne mają Polacy? Okazuje się, że większość z nich będzie chciała (39%) lub musiała (16%) pracować, mimo osiągnięcia wieku emerytalnego. Tylko 45% zamierza przejść na emeryturę wraz z osiągnięciem wymaganego wieku.

W tym przypadku również widać wyraźną różnicę w poszczególnych grupach wiekowych. Wśród młodych ankietowanych poniżej 40. roku życia od razu przejść na emeryturę chce tylko 37% osób. W przypadku starszych Polaków jest to już 53%.

Wiąże się to na pewno z bardzo niskim zaufaniem do władzy wśród młodych Polaków. Aż 81% osób poniżej 25. roku życia nie ufa, że państwo zagwarantuje im wypłatę emerytury. W przypadku Polaków po 55. roku życia takie obawy ma 52% badanych.

Osoby, które będą chciały (lub musiały) pracować podczas emerytury, mogą niestety zetknąć się z problemem dyskryminacji ze względu na wiek. Jak wynika z badania Zety, doświadczyło jej aż 47% Amerykanów, a 39% było jej świadkami. W Stanach Zjednoczonych zjawisko to dotyczy kobiet po 37. roku życia i mężczyzn w wieku ponad 41 lat.

Wiemy już, jakie obawy związane z przejściem na emeryturę mają Polacy.

Jednak czy w ogóle zdajemy sobie sprawę z tego, jaka będzie wysokość naszych emerytur? I w jakim stopniu pokryją się one z naszymi oczekiwaniami?

Ile będziesz miał emerytury? Nie wiem, ale zakładam najgorsze

Aż 73% badanych przyznało, że nie wiedzą, jaka będzie wysokość ich emerytur. Oczywiście w tym przypadku również znaczenie ma wiek. Niestety wśród najstarszych badanych powyżej 55. roku życia, przyszłej wysokości emerytury wciąż nie zna 42% osób.

Spośród 27% osób, które znają wysokość tego świadczenia, poniżej 1000 zł otrzyma 13% badanych, między 1000 a 2000 zł — 27%, między 2000 a 3000 zł — 25%, a między 3000 a 5000 zł — 21%.

Nic dziwnego, że aż 2/3 Polaków uważa, że państwowa emerytura nie wystarczy im na przeżycie nawet na minimalnym poziomie. Co gorsza, uważa tak również 61% osób powyżej 55. roku życia! I trudno im się dziwić. Aktualnie wylicza się, że do przeżycia miesiąca na najniższym poziomie potrzebny jest dochód 1467 zł netto. Co 10. osoba będzie otrzymywać emeryturę w wysokości poniżej tego poziomu.

Jaka wysokość emerytury pozwoliłaby przeżyć Polakom na minimalnym poziomie?

• Poniżej 1000 zł - 3%
• Między 1000 a 2000 zł - 21%
• Między 2000 a 3000 zł - 45%
• Między 3000 a 5000 zł - 22%
• Między 5000 a 7000 zł - 5%
• Między 7000 a 10 000 zł - 1%
• Powyżej 10 000 zł - 3%

Jak więc łatwo policzyć, emeryturę poniżej 2000 zł będzie miało 40% Polaków. W opinii aż 76% naszych respondentów, aby przeżyć nawet na minimalnym poziomie, potrzebne jest zdecydowanie wyższe świadczenie.

Jeszcze więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, że emerytura nie pozwoli im na życie na satysfakcjonującym poziomie. Takie obawy ma aż 3 na 4 badanych. Bardziej boją się tego kobiety (81% przy 68% mężczyzn).

Jaka wysokość emerytury zapewniłaby Polakom życie na satysfakcjonującym poziomie na emeryturze?

• Poniżej 1000 zł - 4%
• Między 1000 a 2000 zł - 11%
• Między 2000 a 3000 zł - 36%
• Między 3000 a 5000 zł - 33%
• Między 5000 a 7000 zł - 10%
• Między 7000 a 10 000 zł - 3%
• Powyżej 10 000 zł - 3%

Jak te marzenia mają się do rzeczywistości?

Z raportu ZUS „Struktura wysokości świadczeń wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2020 roku” wynika, że emerytury powyżej 3000 zł wypłacane są zaledwie... 24% Polaków.

Nic więc dziwnego, że 70% Polaków przyznaje w badaniu InterviewMe, że na emeryturze będą musieli obniżyć swój poziom życia.

Jak widać, dla większości Polaków emerytura maluje się w ciemnych barwach. Czy w związku z tym mamy awaryjny plan działania? Dowiesz się tego w kolejnym rozdziale.

Brak planu B

Jednym z najbardziej zatrważających wniosków badania InterviewMe jest to, że 56% Polaków nie oszczędza samodzielnie pieniędzy na emeryturę. Dotyczy to zarówno młodszych (58%), jak i starszych (55%) osób.

Na dodatek 19% osób nie ma żadnego pomysłu, jak zapewnić sobie bezpieczeństwo na emeryturze. Jakie plany mają pozostali Polacy?

W jaki sposób Polacy chcą zapewnić sobie bezpieczeństwo na emeryturze?

• Korzystając ze zgromadzonych wcześniej oszczędności - 26%
• Pracując na niepełny etat podczas emerytury - 19%
• Brak planu - 19%
• Pracując na pełny etat podczas emerytury - 14%
• Wynajmując nieruchomości - 6%
• Korzystając z państwowej emerytury - 5%
• W inny sposób - 5%
• Sprzedając majątek (np. nieruchomości) - 3%
• Korzystając z pomocy rodziny (np. dzieci) - 3%

Chociaż większość Polaków przyznaje, że nie oszczędza na emeryturę, to jednocześnie aż 49% chciałoby przejść na nią już teraz. Jest to oczywiście w dużym stopniu zależne od wieku (64% osób w wieku powyżej 55 lat i 37% w wieku poniżej 40 lat).

Problemy Polaków z oszczędzaniem wykazało również badanie InterviewMe „Życie bez pensji”. Wynika z niego, że aż 24% naszych rodaków nie ma żadnych oszczędności, a u 22% wystarczyłyby one na maksymalnie 2 tygodnie.

Jednak brak odpowiedniego przygotowania do emerytury to również problem obywateli innych krajów. Z badania przygotowanego przez serwis Bankrate wynika, że 52% Amerykanów nie gromadzi wystarczających oszczędności na emeryturę.

A co z Polakami, którzy samodzielnie gromadzą środki na czas emerytury? Jakie są ich ulubione sposoby oszczędzania?

W tym przypadku również wyraźnie widać brak zaufania do państwa. Polacy, którzy decydują się na oszczędzanie, znacznie chętniej robią to na własną rękę.

Jak zatem wypadamy w kwestii przygotowania do emerytury na tle innych krajów? Postanowiła to sprawdzić firma ubezpieczeniowa Aegon. Z jej rankingu wynika, że w 2020 roku Polska spośród 15 ocenionych państw wypadła lepiej tylko od Hiszpanii oraz Japonii. Przyznano nam ocenę 5,3 na 10 (za słaby uznawany jest wynik poniżej 6).

Niestety w tym roku i najbliższych latach sytuacja może się jeszcze pogorszyć. W badaniu InterviewMe aż 40% osób przyznało, że w wyniku pandemii koronawirusa straciło część oszczędności przeznaczonych na emeryturę. Jak łatwo się domyślić, kryzys najbardziej dotknął osoby pracujące w gastronomii — przyznało się do tego 54% pracowników z tej branży.

Z badania InterviewMe wynika, że Polacy nie wierzą w państwowe emerytury, a jednocześnie nie mają planu B i nie oszczędzają pieniędzy na starość. Mimo to 60% badanych nie boi się momentu przejścia na emeryturę. Te dane mogą mocno niepokoić, ponieważ sugerują, że Polacy zakładają, że „jakoś to będzie” i po prostu starają się nie myśleć o przyszłości. Należy mieć jednak świadomość tego, że obecnie około 3/4 emerytów otrzymuje świadczenie poniżej 3000 zł brutto, które w wielu przypadkach nie starcza na życie na satysfakcjonującym, a w dużych miastach — nawet na minimalnym poziomie. Mam więc nadzieję, że wyniki raportu skłonią wiele osób do tego, aby zacząć planować swoją finansową przyszłość.

Najważniejsze wnioski z badania

Podsumujmy najważniejsze i najciekawsze wyniki badania „Czy Polacy boją się emerytury?”:

• aż 40% Polaków obawia się momentu przejścia na emeryturę. Około 61% z nich boi się braku środków do życia
• około 55% będzie chciało lub musiało pracować podczas emerytury
• 2 na 3 badanych nie ma zaufania do państwa, że zagwarantuje im wypłatę emerytury
• 3/4 Polaków nie wie, jaka będzie wysokość ich emerytury, a jednocześnie 2/3 uważa, że nie wystarczy ona na życie nawet na minimalnym poziomie
• aż 70% badanych zakłada, że na emeryturze będą musieli obniżyć swój poziom życia
• ponad połowa Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę, a 19% nie ma planu na to, jak zapewnić sobie bezpieczeństwo na starość
• aż 40% badanych straciło część oszczędności przeznaczonych na emeryturę w wyniku pandemii koronawirusa.

Metodologia badania

W badaniu wzięły udział 944 osoby. Respondenci odpowiedzieli w ankiecie na 17 pytań o ich obawy i plany związane z emeryturą.

O nas

Dzięki InterviewMe dowiesz się, jak napisać CV oraz list motywacyjny, które zrobią wrażenie na pracodawcy. Nasz kreator CV i profesjonalne szablony CV pomogły już milionom kandydatów w znalezieniu pracy, o której marzyli.

Chcesz podzielić się własnymi refleksjami i planami dotyczącymi momentu przejścia na emeryturę lub oszczędzania? Zachęcamy do komentowania wyników raportu w sekcji poniżej artykułu!

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.