Czy Polacy boją się emerytury? Badanie 2021

ZUS zbankrutuje! 

Polski system emerytalny czeka zapaść!

Media i eksperci często straszą nas głodowymi emeryturami, a nawet upadkiem systemu emerytalnego w Polsce. Jednocześnie, z udziału w Pracowniczych Planach Kapitałowych zrezygnowało już 60% uprawnionych. Czyżby Polacy nie ufali, że państwo może im zapewnić spokojną starość? 

Postanowiliśmy sprawdzić, czy Polacy wierzą jeszcze, że czeka ich w emerytura „pod palmami” i czy mimo wielu niepokojących sygnałów potrafią zachować spokój i indywidualnie zabezpieczyć swoją finansową przyszłość.

Jak będzie wyglądać jesień życia Polaków z finansowego punktu widzenia? Zapytaliśmy o to prawie 1000 ankietowanych. Oto wyniki naszego najnowszego badania „Czy Polacy boją się emerytury?”.

Umiesz liczyć, licz na siebie

Chociaż większość Polaków (60%) nie obawia się momentu przejścia na emeryturę, to jednocześnie 2/3 badanych nie ma zaufania do władzy, że zagwarantuje im wypłaty emerytur.

Czego boi się najbardziej pozostałe 40% Polaków?

• Braku środków do życia na emeryturze - 61%
• Obniżenia poziomu życia na emeryturze - 33%
• Braku pracy na emeryturze - 6%

Czy 40% to dużo? Dla porównania, z badania „Retirement Insecurity 2019. Americans’ Views of the Retirement Crisis” przygotowanego przez National Institute on Retirement Security wynika, że braku bezpieczeństwa finansowego na emeryturze obawia się aż 58% Amerykanów.

Co ciekawe, w naszym kraju emerytury bardziej boją się kobiety. Obawy z nią związane wyraziło 46% Polek i 34% Polaków. Nie jest to zaskoczeniem — emerytury kobiet w Unii Europejskiej są średnio o 30% niższe niż emerytury mężczyzn. 

Cieszyć może natomiast fakt, że emerytury najmniej boją się osoby starsze powyżej 55. roku życia (tylko 13% z nich). Takie wyniki mogą sugerować, że większość Polaków zbliżających się do wieku emerytalnego jest przygotowanych na ten nowy etap w życiu. Lub po prostu są pogodzeni z tym, co ich czeka.

Jakie plany emerytalne mają Polacy? Okazuje się, że większość z nich będzie chciała (39%) lub musiała (16%) pracować, mimo osiągnięcia wieku emerytalnego. Tylko 45% zamierza przejść na emeryturę wraz z osiągnięciem wymaganego wieku.

W tym przypadku również widać wyraźną różnicę w poszczególnych grupach wiekowych. Wśród młodych ankietowanych poniżej 40. roku życia od razu przejść na emeryturę chce tylko 37% osób. W przypadku starszych Polaków jest to już 53%.

Wiąże się to na pewno z bardzo niskim zaufaniem do władzy wśród młodych Polaków. Aż 81% osób poniżej 25. roku życia nie ufa, że państwo zagwarantuje im wypłatę emerytury. W przypadku Polaków po 55. roku życia takie obawy ma 52% badanych.

Osoby, które będą chciały (lub musiały) pracować podczas emerytury, mogą niestety zetknąć się z problemem dyskryminacji ze względu na wiek. Jak wynika z badania Zety, doświadczyło jej aż 47% Amerykanów, a 39% było jej świadkami. W Stanach Zjednoczonych zjawisko to dotyczy kobiet po 37. roku życia i mężczyzn w wieku ponad 41 lat.

Wiemy już, jakie obawy związane z przejściem na emeryturę mają Polacy.

Jednak czy w ogóle zdajemy sobie sprawę z tego, jaka będzie wysokość naszych emerytur? I w jakim stopniu pokryją się one z naszymi oczekiwaniami?

Ile będziesz miał emerytury? Nie wiem, ale zakładam najgorsze

Aż 73% badanych przyznało, że nie wiedzą, jaka będzie wysokość ich emerytur. Oczywiście w tym przypadku również znaczenie ma wiek. Niestety wśród najstarszych badanych powyżej 55. roku życia, przyszłej wysokości emerytury wciąż nie zna 42% osób.

Spośród 27% osób, które znają wysokość tego świadczenia, poniżej 1000 zł otrzyma 13% badanych, między 1000 a 2000 zł — 27%, między 2000 a 3000 zł — 25%, a między 3000 a 5000 zł — 21%.

Nic dziwnego, że aż 2/3 Polaków uważa, że państwowa emerytura nie wystarczy im na przeżycie nawet na minimalnym poziomie. Co gorsza, uważa tak również 61% osób powyżej 55. roku życia! I trudno im się dziwić. Aktualnie wylicza się, że do przeżycia miesiąca na najniższym poziomie potrzebny jest dochód 1467 zł netto. Co 10. osoba będzie otrzymywać emeryturę w wysokości poniżej tego poziomu.

Jaka wysokość emerytury pozwoliłaby przeżyć Polakom na minimalnym poziomie?

• Poniżej 1000 zł - 3%
• Między 1000 a 2000 zł - 21%
• Między 2000 a 3000 zł - 45%
• Między 3000 a 5000 zł - 22%
• Między 5000 a 7000 zł - 5%
• Między 7000 a 10 000 zł - 1%
• Powyżej 10 000 zł - 3%

Jak więc łatwo policzyć, emeryturę poniżej 2000 zł będzie miało 40% Polaków. W opinii aż 76% naszych respondentów, aby przeżyć nawet na minimalnym poziomie, potrzebne jest zdecydowanie wyższe świadczenie.

Jeszcze więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, że emerytura nie pozwoli im na życie na satysfakcjonującym poziomie. Takie obawy ma aż 3 na 4 badanych. Bardziej boją się tego kobiety (81% przy 68% mężczyzn).

Jaka wysokość emerytury zapewniłaby Polakom życie na satysfakcjonującym poziomie na emeryturze?

• Poniżej 1000 zł - 4%
• Między 1000 a 2000 zł - 11%
• Między 2000 a 3000 zł - 36%
• Między 3000 a 5000 zł - 33%
• Między 5000 a 7000 zł - 10%
• Między 7000 a 10 000 zł - 3%
• Powyżej 10 000 zł - 3%

Jak te marzenia mają się do rzeczywistości?

Z raportu ZUS „Struktura wysokości świadczeń wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2020 roku” wynika, że emerytury powyżej 3000 zł wypłacane są zaledwie... 24% Polaków.

Nic więc dziwnego, że 70% Polaków przyznaje w badaniu InterviewMe, że na emeryturze będą musieli obniżyć swój poziom życia.

Jak widać, dla większości Polaków emerytura maluje się w ciemnych barwach. Czy w związku z tym mamy awaryjny plan działania? Dowiesz się tego w kolejnym rozdziale.

Brak planu B

Jednym z najbardziej zatrważających wniosków badania InterviewMe jest to, że 56% Polaków nie oszczędza samodzielnie pieniędzy na emeryturę. Dotyczy to zarówno młodszych (58%), jak i starszych (55%) osób.

Na dodatek 19% osób nie ma żadnego pomysłu, jak zapewnić sobie bezpieczeństwo na emeryturze. Jakie plany mają pozostali Polacy?

W jaki sposób Polacy chcą zapewnić sobie bezpieczeństwo na emeryturze?

• Korzystając ze zgromadzonych wcześniej oszczędności - 26%
• Pracując na niepełny etat podczas emerytury - 19%
• Brak planu - 19%
• Pracując na pełny etat podczas emerytury - 14%
• Wynajmując nieruchomości - 6%
• Korzystając z państwowej emerytury - 5%
• W inny sposób - 5%
• Sprzedając majątek (np. nieruchomości) - 3%
• Korzystając z pomocy rodziny (np. dzieci) - 3%

Chociaż większość Polaków przyznaje, że nie oszczędza na emeryturę, to jednocześnie aż 49% chciałoby przejść na nią już teraz. Jest to oczywiście w dużym stopniu zależne od wieku (64% osób w wieku powyżej 55 lat i 37% w wieku poniżej 40 lat).

Problemy Polaków z oszczędzaniem wykazało również badanie InterviewMe „Życie bez pensji”. Wynika z niego, że aż 24% naszych rodaków nie ma żadnych oszczędności, a u 22% wystarczyłyby one na maksymalnie 2 tygodnie.

Jednak brak odpowiedniego przygotowania do emerytury to również problem obywateli innych krajów. Z badania przygotowanego przez serwis Bankrate wynika, że 52% Amerykanów nie gromadzi wystarczających oszczędności na emeryturę.

A co z Polakami, którzy samodzielnie gromadzą środki na czas emerytury? Jakie są ich ulubione sposoby oszczędzania?

W tym przypadku również wyraźnie widać brak zaufania do państwa. Polacy, którzy decydują się na oszczędzanie, znacznie chętniej robią to na własną rękę.

Jak zatem wypadamy w kwestii przygotowania do emerytury na tle innych krajów? Postanowiła to sprawdzić firma ubezpieczeniowa Aegon. Z jej rankingu wynika, że w 2020 roku Polska spośród 15 ocenionych państw wypadła lepiej tylko od Hiszpanii oraz Japonii. Przyznano nam ocenę 5,3 na 10 (za słaby uznawany jest wynik poniżej 6).

Niestety w tym roku i najbliższych latach sytuacja może się jeszcze pogorszyć. W badaniu InterviewMe aż 40% osób przyznało, że w wyniku pandemii koronawirusa straciło część oszczędności przeznaczonych na emeryturę. Jak łatwo się domyślić, kryzys najbardziej dotknął osoby pracujące w gastronomii — przyznało się do tego 54% pracowników z tej branży.

Z badania InterviewMe wynika, że Polacy nie wierzą w państwowe emerytury, a jednocześnie nie mają planu B i nie oszczędzają pieniędzy na starość. Mimo to 60% badanych nie boi się momentu przejścia na emeryturę. Te dane mogą mocno niepokoić, ponieważ sugerują, że Polacy zakładają, że „jakoś to będzie” i po prostu starają się nie myśleć o przyszłości. Należy mieć jednak świadomość tego, że obecnie około 3/4 emerytów otrzymuje świadczenie poniżej 3000 zł brutto, które w wielu przypadkach nie starcza na życie na satysfakcjonującym, a w dużych miastach — nawet na minimalnym poziomie. Mam więc nadzieję, że wyniki raportu skłonią wiele osób do tego, aby zacząć planować swoją finansową przyszłość.

Najważniejsze wnioski z badania

Podsumujmy najważniejsze i najciekawsze wyniki badania „Czy Polacy boją się emerytury?”:

• aż 40% Polaków obawia się momentu przejścia na emeryturę. Około 61% z nich boi się braku środków do życia
• około 55% będzie chciało lub musiało pracować podczas emerytury
• 2 na 3 badanych nie ma zaufania do państwa, że zagwarantuje im wypłatę emerytury
• 3/4 Polaków nie wie, jaka będzie wysokość ich emerytury, a jednocześnie 2/3 uważa, że nie wystarczy ona na życie nawet na minimalnym poziomie
• aż 70% badanych zakłada, że na emeryturze będą musieli obniżyć swój poziom życia
• ponad połowa Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę, a 19% nie ma planu na to, jak zapewnić sobie bezpieczeństwo na starość
• aż 40% badanych straciło część oszczędności przeznaczonych na emeryturę w wyniku pandemii koronawirusa.

Metodologia badania

W badaniu wzięły udział 944 osoby. Respondenci odpowiedzieli w ankiecie na 17 pytań o ich obawy i plany związane z emeryturą.

O nas

Dzięki InterviewMe dowiesz się, jak napisać CV oraz list motywacyjny, które zrobią wrażenie na pracodawcy. Nasz kreator CV i profesjonalne szablony CV pomogły już milionom kandydatów w znalezieniu pracy, o której marzyli.

Chcesz podzielić się własnymi refleksjami i planami dotyczącymi momentu przejścia na emeryturę lub oszczędzania? Zachęcamy do komentowania wyników raportu w sekcji poniżej artykułu!