Rozmowy Polaków o pieniądzach - badanie 2020

Pieniądze. Hajs. Mamona. Forsa. Kasa. Szmal.

Wszyscy ich potrzebujemy. Dają nam bezpieczeństwo, prestiż, pozycję społeczną, władzę. Napędzają świat, są motywacją do rozwoju, czynnikiem zakulisowych gier politycznych i układów.

Słowem — pieniądze są ważne. Dla mnie, dla Ciebie i dla Billa Gatesa.

Za pieniądze można kupić prawie wszystko. Ludzi. Młodość. Zdrowie. Schron przed katastrofą klimatyczną. Czołg.

A jednak: nie lubimy o nich rozmawiać. Ciarki przechodzą nas, gdy ktoś, nawet najbliżsi, pyta o zarobki, ratę kredytu czy długi. Albo wstydzimy się naszej biedy albo na biedaków patrzymy z pogardą. 

Wiele badań wskazuje na istnienie „tabu pieniędzy”.

Na InterviewMe postanowiliśmy zbadać podejście Polaków do pieniędzy: zapytaliśmy, czy kłamią o oszczędnościach swoim partnerom, czy przyznają się rodzinie do zarobków, czy na pierwszej randce wolą rozmawiać o hajsie czy o seksie.

Ciekawi? Zobaczcie, co wynikło z naszego badania.

Moje pieniądze, moja sprawa

Wyobraź sobie kolację wigilijną. Albo imieniny wujka Krzyśka. Najpierw wścibska ciotka w różowej szmince i niebieskim cieniu na powiekach pyta Cię, czy masz już jakiegoś kawalera lub pannę. A potem o to, ile zarabiasz, kiedy wreszcie kupisz mieszkanie i dostaniesz podwyżkę.

Wszyscy milkną, a Ty znajdujesz się pod ostrzałem ciekawskich spojrzeń i natychmiast robisz się czerwony. Masz kilka wyjść z tej sytuacji. Na przykład, tak jak 37% ankietowanych, możesz okłamać swoją rodzinę na temat wysokości pensji.  

Ponad 40% naszych ankietowanych przyznało, że nie czuje się komfortowo, podając rodzinie wysokość swojej pensji. Zaledwie jedna trzecia respondentów nie miałaby z tym problemu, a pozostali mają do tego neutralny stosunek.  Ponadto aż 50% naszych ankietowanych o najniższych dochodach, odczuwa dyskomfort, gdy mówi rodzinie o swoich zarobkach.

Jeszcze więcej, bo aż 46% przyznało, że dyskomfortem byłoby dla nich dzielić się z rodziną informacją o długach. 

Została jeszcze jedna kwestia: czy bierzemy od rodziców pieniądze, mimo że nasza sytuacja finansowa jest stabilna? 20% ankietowanych, czyli 1 osoba na 5 przyjmuje od rodziców pomoc finansową, mimo że jej nie potrzebuje.

Miłość w czasach późnego kapitalizmu. 30% badanych kłamie partnerom na temat pieniędzy 

Wyobraź sobie, że idziecie na pierwszą randkę. Czujecie do siebie miętę. Euforia miesza się ze stresem. Ale nie bardzo wiecie, o czym rozmawiać i w Waszych głowach pojawiają się tylko pytania graniczne: o pieniądze i seks.

Zapytaliśmy o to naszych ankietowanych. 32% odpowiedziało, że wolałoby rozmawiać o wysokości swojej wypłaty, a 30% o byłych partnerach i partnerkach seksualnych. Czyli: rozmowy o pieniądzach są dla nas tak samo niekomfortowe, jak o seksie. 

Minęło pierwsze zauroczenie, zakochanie, motyle odleciały, staż związku się wydłuża i do

Twojej relacji coraz mocniej wkracza proza życia. A wraz z nią, a jakże, kwestie finansowe. Jak nasi respondenci podchodzą do pieniędzy w związkach romantycznych?

Warto tu wspomnieć, że prawie połowa badanych (48%) jest w związku małżeńskim, 24% jest w stałym związku, a pozostali to single i singielki.

56% respondentów stwierdziło, że czuje się komfortowo, rozmawiając z partnerem bądź partnerką o swoich zarobkach. Na drugim końcu spektrum znalazło się 21% ankietowanych. 

Inaczej przedstawia się sytuacja z długami w związkach. 49% ankietowanych nie czuje się skrępowana rozmową o długach z partnerem, a ponad 30% odczuwa w tej kwestii dyskomfort. Czyli: łatwiej rozmawia nam się o pieniądzach, kiedy je mamy niż wtedy, gdy nam ich brakuje.

Czy, tak jak rodzinie, zdarza nam się kłamać partnerom, o kwestiach finansowych? 30% respondentów przyznało się do kłamstwa o wysokości swojej pensji, 70% nigdy nie oszukiwała w tej sprawie. 

31% ankietowanych stwierdziło natomiast, że posiada oszczędności, o których nie powiedziało partnerowi. 46% ich nie ukrywa. Ponad 50% osób z pokolenia millenialsów (urodzeni w latach 1981–1995) zaprzeczyło, że ukrywa zaskórniaki.

Postanowiliśmy zapytać również o opinię na temat intercyzy. 22% respondentów chciałoby ją mieć, 39% nie chciałby, a pozostali nie mają zdania. 

50% osób w związkach małżeńskich nie chciałoby mieć rozdzielności majątkowej. Dane na ten temat rozkładają się podobnie dla wszystkich grup zarobkowych poza zarabiającym poniżej minimalnej krajowej: wśród nich tylko 18% chciałoby mieć rozdzielność majątkową.

Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie? Niekoniecznie. 30% badanych nie chce przyjaźnić się z zarabiającymi mniej

Piąteczek. Siedzisz ze znajomymi przy piwku. Świeci słońce, masz w perspektywie leniwą sobotę. Nagle…

Temat schodzi na pieniądze. Ktoś dostał podwyżkę, ktoś wziął kredyt. Czy rozmowa płynie swobodnie jak piwo z nalewaka czy opornie jak poniedziałkowy poranek? Sprawdziliśmy to!

To oczywiste, że chętniej przyjaźnimy się z osobami o podobnych poglądach i zainteresowaniach. Czy podobnie jest, jeśli chodzi kwestie finansowe? Czy wolimy otaczać się ludźmi z podobnym kapitałem ekonomicznym?

Wśród naszych ankietowanych 15% nie chciałoby, aby ich przyjaciele zarabiali zdecydowanie więcej. Natomiast 2 razy więcej respondentów, czyli 30% stwierdziło, że nie chciałaby, aby ich przyjaciele zarabiali zdecydowanie mniej.

Czy chętnie dzielimy się z przyjaciółmi informacjami o zawartości naszego portfela i stanie naszego konta bankowego?

Aż 50% respondentów stwierdziło, że rozmowa z przyjaciółmi o długach nie byłaby dla nich komfortowa. Spośród naszych ankietowanych mieszkających na wsi, to stwierdzenie jest prawdziwe dla 60%.

A rozmowy o wydatkach? Według raportu „Koszty życia Polaków” Krajowego Rejestru Długów najwięcej pieniędzy przeznaczamy na utrzymanie gospodarstwa domowego: rachunki i czynsze. Ale czy lubimy o tym rozmawiać? 

44% respondentów nie chce rozmawiać ze znajomymi o cenie swojego domu lub koszcie kredytu hipotetycznego. Dla 27% taka konwersacja nie stanowi problemu.

Swobodniej podchodzimy do kosztów wynajmu lokum. Prawie 40% ankietowanych (39,62%) nie widzi problemu w rozmowie na ten temat. Jednak dla 33% nie byłaby ona komfortowa.

Łapy przy sobie. 66% ankietowanych nie otrzymało zwrotu pożyczki

Lepiej niż wziąć chwilówkę, jest pożyczyć pieniądze od przyjaciół. Gorzej, kiedy musimy je oddać.

21% naszych respondentów, przyznało, że pożyczyło pieniądze, ale nigdy ich nie oddało. Wśród ankietowanych poniżej 25 roku życia przyznało się do tego 30% osób. Co ciekawe, aż 66% ogółu ankietowanych stwierdziło, że nie otrzymało z powrotem pieniędzy, które pożyczyli.

Na pytanie o to, czy kiedykolwiek skłamali poproszeni o pożyczkę, 50% odpowiedziało twierdząco i, również 50%, przecząco.

Powiedz mi ile zarabiasz, a powiem Ci… 

Pewnie zdarza Ci się zastanawiać, czy Basia z księgowości nie zarabia więcej od Beaty. Albo czy Twój kolega z biurka obok, nie ma wyższej pensji od Ciebie, bo byłeś frajerem w trakcie negocjacji warunków.

A może wystarczyłoby zapytać? 

To nie takie proste…

Według raportu Aon Hewitt w Polsce zaledwie ⅓ firm dzieli się z pracownikami informacją na temat taryfikatorów płacowych, a jedynie 13% podaje informację o przedziałach wynagrodzeń w poszczególnych poziomach taryfikatora. 

Oznacza to, że większość zatrudnionych w Polsce nie ma pojęcia o polityce finansowej swojej firmy. Taki przykład „idzie z góry”. A jak jest między kolegami z sąsiedniego biurka?

53% naszych respondentów przyznało, że nie chce dzielić się ze współpracownikami informacją o wysokości swojej pensji. Natomiast prawie 35% chciałoby wiedzieć, ile dokładnie zarabiają ich koledzy. 

Podliczenie zysków i strat. Podsumowanie

„Pieniądze wciąż pozostają tematem tabu. Podczas gdy seks i śmierć zostały usunięte z listy tematów tabu w wielu krajach zachodnich, nadal uważa się, że dyskusje o pieniądzach są niegrzeczne” — piszą Michael Agryle i Adrian Furnham we wstępie do książki Psychologia pieniądza.

Czy wciąż możemy uznać to stwierdzenie za prawdziwe?

Podsumujmy najważniejsze odkrycia z naszego badania: 

• 37% ankietowanych okłamało swoją rodzinę na temat wysokości pensji, 40% nie czuje się komfortowo podając rodzinie kwotę swojej wypłaty.
• 30% respondentów przyznało się do tego, że kłamie partnerom o wysokości swojej pensji.
• 50% respondentów stwierdziło, że rozmowa z przyjaciółmi o długach nie byłaby dla nich komfortowa.
• Na pierwszej randce rozmowy o wysokości pensji są dla respondentów tak samo niekomfortowe, jak o byłych partnerach i partnerkach seksualnych
• 53% naszych respondentów przyznało, że nie chce dzielić się ze współpracownikami informacją o wysokości swojej pensji. Prawie 35% chciałoby wiedzieć ile dokładnie zarabiają ich koledzy.

Metodologia

W badaniu wzięło udział 950 osób. 66,5% z nich to kobiety, 32,8% mężczyźni. Uczestnicy ankiety odpowiedzieli na 26 pytań dotyczących komfortu rozmów o pieniądzach z rodziną, współpracownikami, partnerami i przyjaciółmi. 

A jakie jest Twoje zdanie na ten temat? Czy swobodnie rozmawiasz o pieniądzach z innymi? Czy uważasz, że w Polsce pieniądze są tabu? Koniecznie podziel się swoimi uwagami i przemyśleniami w komentarzu pod artykułem.