Marzy Ci się stanowisko kierownicze – ale czy jesteś przywódcą?

Na amerykańskiej wersji Amazona znajdziesz ponad 60 tysięcy książek o przywództwie. PONAD 60 TYSIĘCY!

Czy naprawdę potrzeba na ten temat aż tylu publikacji? W końcu wszyscy wiemy, na czym polega przywództwo, prawda? 

A jednak — okazuje się, że wcale nie.

Istnieje całe mnóstwo rozmaitych wizji, a także jeden fundamentalny spór dotyczący tego, czym jest przywództwo i jak się go nauczyć. 

Dobra wiadomość jest taka, że większość definicji możemy podzielić na dwie ogólne kategorie. Uprośćmy to zatem.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

Kogo można nazwać przywódcą?

Z jednej strony przywódca to ktoś, kto ma kierownicze, czy też nadzorcze, stanowisko lub tytuł. Z drugiej strony przywódca to osoba, która wspiera i prowadzi daną grupę do pracy na wspólnymi celami. 

Pierwsza definicja opiera się na czyjejś oficjalnej pozycji w organizacji lub firmie. Chodzi tu tylko o stanowisko. Druga definicja opisuje funkcję, jaką pełni przywódca. Koncentruje się zatem na relacji pomiędzy daną osobą a grupą oraz na rezultatach tej relacji. 

Większość poczytnych książek i artykułów otwarcie bądź między słowami definiuje przywództwo w kategoriach pozycji władzy, podobnie jak robią to materiały naukowe dotyczące przywództwa. 

Zaskakujące, że wszystkie te publikacje rozpatrują przywództwo wyłącznie jako wynikające z czyjegoś stanowiska, nie zaś jako charakterystyczne dla danej osoby. 

Skąd wiedzieć, że ktoś jest przywódcą? To proste — sprawdź, czy jego tytuł zawodowy świadczy o stanowisku kierowniczym. 

Jak badać przywództwo i zrozumieć, na czym polega? Bułka z masłem — znajdujesz ludzi, którzy zajmują przywódcze stanowiska i analizujesz to, co robią. 

I tak zaczyna się błędne koło —

Jak tworzą się mity o przywództwie

Kto pisze książki o przywództwie? Ludzie, którzy piastowali przywódcze stanowiska. 

Czyje książki o przywództwie są wydawane? Tych, którzy przewodzili najbardziej znanym firmom. 

Jak zostać lepszym przywódcą? Czytając te książki. Skoro ich autorzy zajmowali najwyższe stanowiska w znamienitych organizacjach, to muszą coś wiedzieć na temat przywództwa, nieprawdaż?

A właśnie, że niekoniecznie. Spójrzmy na statystyki.

• Duże światowe badanie relacji pracowników z kierownictwem ujawniło, co zaskakujące, że swojemu szefowi ufa mniej niż połowa respondentów.
• Inne badanie sugeruje, że około 50% pracowników odchodzi z pracy z powodu swojego przełożonego.
• Co gorsza, badania wykazują także, że od 30 do 60 procent osób na stanowiskach kierowniczych działa na szkodę swojej organizacji.

Patrząc na te zatrważające dane, można śmiało przypuszczać, że wielu autorów poczytnych książek o przewodzeniu ludźmi stanowi część problemu, a nie jego rozwiązanie!

Nie możemy po prostu zakładać, że osoby, które pełnią lub pełniły kierownicze stanowiska, mają do tego talent albo że mogą nas wiele nauczyć o skutecznym przywództwie.

I – czy Ci się to podoba, czy nie – dotyczy to także Ciebie. W praktyce oznacza to, że a) masz stanowisko kierownicze, ale żaden z Ciebie przywódca; b) na papierze jesteś zwykłym „specjalistą”, ale w życiu — urodzonym przywódcą. 

Prawdziwe oblicze przywództwa 

Jeżeli naprawdę chcesz zrozumieć, na czym polega przywództwo, warto zacząć od trzech fundamentalnych prawd o ludziach:

• Po pierwsze jesteśmy biologicznie zaprojektowani do życia w grupach. Zawsze byliśmy i zawsze będziemy istotami stadnymi.
• Po drugie nasza stadna natura motywuje nas do dogadywania się z innymi, ponieważ im nas więcej, tym raźniej. 
• Po trzecie jesteśmy zaprogramowani także do rywalizacji o środki do życia, ponieważ to od nich zależy nasze przetrwanie.

I w tym sęk: 

Kierują nami dwie sprzecznie tendencje, które mogą niweczyć grupowy sukces. Z jednej strony możemy wiele osiągnąć, jednocząc się z innymi, bo w grupie siła i bezpieczeństwo, z drugiej zaś nasze powodzenie wynika z rywalizacji z resztą świata —

Czyli musimy się dogadywać z innymi, ale jednocześnie musimy ich prześcignąć.

Gdy ten naturalny konflikt interesów jest pozostawiony bez kontroli, wysiłki grupowe zostają skazane na porażkę. Sukcesy odnoszą te zespoły, które są w stanie zarówno się dogadać, jak i prześcignąć konkurencję. 

Mało kto potrafi osiągnąć równowagę pomiędzy tymi dwiema tendencjami. Niektórzy zbyt ostrożnie podchodzą do swojej grupy, chcąc za wszelką cenę utrzymać pokojowe relacje i pozytywny wizerunek. Gdy wszyscy członkowie grupy są nazbyt skupieni na jej wewnętrznych, bezkonfliktowych układach, wtedy grupa nie będzie miała celu ani motywacji do działania. Może i będzie miło i uprzejmie, ale niewiele uda się zrobić. 

Inni z kolei mogą być za bardzo nastawieni na walkę z konkurencją, co prowadzi do konfliktów i burzy grupowy ład. Jeśli członkowie zespołu są skoncentrowani na wzajemnej rywalizacji, różnica zdań na temat rozwoju danej organizacji może ten rozwój uniemożliwić. 

Członkowie takiego zespołu prowadzą wewnętrzną walkę, zamiast skupić się na osiągnięciu wspólnych celów albo pokonaniu zewnętrznych zagrożeń dla ich wspólnego sukcesu (np. innych grup czy firm).

Stąd tylko te grupy, których sprzeczne interesy są temperowane i utrzymywane w równowadze, mają szansę na rozwój i osiągnięcie swoich założeń. Tak było tysiące lat temu, gdy jaskiniowcy łączyli się w grupy, i jest tak dzisiaj — we współczesnym korporacyjnym świecie. 

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Kreator CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

Bardziej produktywna definicja przywództwa opiera się na osiągnięciach zespołu 

Przywództwo ma za zadanie pomóc członkom zespołu osiągnąć równowagę pomiędzy harmonią wewnątrz i postępem na zewnątrz — dzięki temu zwiększa szansę na powodzenie całej grupy. 

Jeśli zdefiniujemy cel przywództwa jako pomaganie grupie w osiąganiu sukcesów, wtedy nazwa zajmowanego stanowiska jest bez znaczenia, bo zaczynamy mieć do czynienia z prawdziwą naturą przywództwa.

Wróćmy zatem do pytania: czy Ty jesteś przywódcą?

Nie myśl, że możesz to po prostu stwierdzić. Wielu z nas ma o sobie wygórowane mniemanie. Poza tym, tak naprawdę nie chodzi o to, co Ty sądzisz. Kluczowe jest to, jak widzą Cię inni — ci, którymi chcesz pokierować. Bo przecież to oni będą musieli zdecydować, czy chcą za Tobą pójść. 

Jak dowiedzieć się, czy inni widzą w Tobie przywódcę? 

Dobra wiadomość jest taka, że istnieją trzy dobre sposoby, żeby poznać swoje zdolności kierownicze oraz dowiedzieć się, jak być dobrym przywódcą.

Po pierwsze: wyniki zespołu stanowią najlepszy sprawdzian.

Czy w przeszłości udało Ci się przewodzić grupom, które osiągały sukcesy? Jeśli tak, i te sukcesy są namacalne i mierzalne, masz do dyspozycji dane, które postawią sprawę jasno. 

Weźmy na przykład centra obsługi klienta. Zazwyczaj tego typu instytucje zbierają dane dotyczące wyników pracy, np. zadowolenia klienta, czasu, jaki upłynął od rozmowy z klientem do rozwiązania jego problemu, kosztów rozwiązania tego problemu itp. Porównanie wyników jednego zespołu pracowników z wynikami innego jest dzięki temu stosunkowo proste i stanowi dobry sposób na sprawdzenie efektywności liderów każdej z grup. Jednak w wielu innych przypadkach nie mamy do czynienia z tak klarownymi miarami wydajności pracy i dlatego przydadzą nam się poniższe alternatywy.

Po drugie: systemy oceny 360 stopni mogą dać Ci wiedzę, dzięki której lepiej zrozumiesz, co robisz właściwie, a nad czym musisz popracować.

Jako że w przywództwie chodzi o sukces zespołu, feedback od tego zespołu dotyczący Twojego kierownictwa jest nie do przecenienia. Większość ocen 360 stopni koncentruje się na czterech aspektach:

1. Umiejętności techniczne / biznesowe — techniczny know-how lub kompetencje, jakimi dysponujesz.
2. Umiejętności intrapersonalne — jak radzisz sobie z sobą samym, jak reagujesz na stres; samodyscyplina, etyka pracy itp.
3. Umiejętności interpersonalne — jak wyglądają Twoje interakcje i komunikacja z innymi; Twoja zdolność inicjowania i utrzymywania relacji.
4. Umiejętności przywódcze — jak wyznaczasz kierunek pracy, przekazujesz zadania i oceniasz ich wykonanie.

Zauważ jednak, że kiedy rozpatrujemy przywództwo jako sposób na osiągnięcie sukcesu dla całego zespołu, liczą się wszystkie cztery aspekty, a nie tylko ten, który najbardziej kojarzy się z przywództwem. 

Wyniki oceny 360 stopni pozwolą Ci poznać perspektywę Twojego zespołu. Badania dowodzą, że z punktu widzenia pracowników, którzy oceniają swojego przełożonego, najważniejsze są następujące cechy:

1. Uczciwość — kluczowe pytanie to: czy można Ci ufać? Ludzie chcą przywódców, którzy nigdy nie użyją swojej pozycji dla własnych korzyści.
2. Sprawiedliwy osąd — kluczowe pytanie: czy ludzie widzą, że podejmujesz decyzje w sposób racjonalny, biorąc pod uwagę zarówno jej bezpośrednie, jak i pośrednie, długofalowe konsekwencje, a także ryzyko i potencjalne zyski oraz elementy strategiczne i taktyczne? Pracownicy chcą również wiedzieć, czy uczysz się na błędach i potrafisz wprowadzać poprawki, kiedy zachodzi taka potrzeba. 
3. Kompetencje — kluczowe pytanie w tej kwestii brzmi: czy ludzie uważają, że wiesz, o czym mówisz? Czy posiadasz techniczną lub biznesową wiedzę, która umożliwi Twojemu zespołowi rozwój?
4. Wizja — kluczowe pytanie to: czy postrzegają Cię jako osobę, która potrafi wytłumaczyć, jaka jest misja firmy, jak łączy się ona z codzienną pracą i w jaki sposób ją spełniać?

Po trzecie: istnieje całkiem sporo wysokiej klasy badań na temat cech charakteru dobrych przywódców, a cztery wymienione wymagania można łatwo ocenić. 

Badacze osobowości są w stanie przewidzieć skuteczność czyjegoś przywództwa na podstawie jego cech charakteru i odpowiedzieć na pytanie, czy sprawdzisz się jako lider.

W zasadzie istnieją trzy aspekty osobowości, które kształtują zdolności przywódcze: 

1. Jasna strona — jakość Twojej codziennej pracy. Cechy takie jak determinacja i odporność emocjonalna, które umożliwiają efektywną pracę z różnymi ludźmi, są szczególnie istotne, gdy chcemy dobrze przewodzić grupie. 
2. Ciemna strona — te cechy mogą się uwydatniać, kiedy przywódca jest pod presją, nie umie się zdyscyplinować, poddaje się stresom. Takie predyspozycje zakłócają komunikację i budowanie relacji, zacierają wizję rozwoju i zaburzają harmonię pomiędzy konformizmem a indywidualnym myśleniem i niezależnością.
3. Wnętrze (wartości) — choć wartości są związane z osobowością, nie stanowią jej części. Chodzi w nich bardziej o czyjeś intencje czy preferencje. Dla skutecznego przywództwa klucz stanowi zintegrowanie wartości osobistych z wartościami danej organizacji. Na przykład osoba, dla której liczy się atmosfera kreatywności i eksperymentów nie odnajdzie się w instytucji, gdzie prym wiodą procedury i protokoły oraz twarde zasady BHP, o których nie można nawet na moment zapomnieć. 

Używając takich ocen cech osobowości, możesz lepiej poznać swoje zdolności do skutecznego kierowania ludźmi, nawet jeśli dotąd nie piastowałeś kierowniczego stanowiska! 

Osobowość determinuje zdolności przywódcze, a więc zrozumienie swoich mocnych stron i możliwości rozwoju w zakresie uczciwości społecznej, sprawiedliwego osądu, kompetencji zawodowych i wizji na przyszłość pomoże Ci wybrać takie zajęcia rozwojowe, dzięki którym staniesz się lepszym przywódcą.

Wróćmy jednak do pytania: czy jesteś przywódcą? 

Starając się odpowiedzieć na to pytanie, pamiętaj o kluczowych wnioskach zawartych w tym artykule:

1. Przywództwo opiera się na zdolności do kierowania zespołem, aby pomóc mu osiągnąć sukces. Nie chodzi o nazwę Twojego stanowiska czy Twój tytuł zawodowy.
2. Istotą kierowania ludźmi jest pokazanie im, w jakim kierunku mają zmierzać i upewnienie się, że wszyscy członkowie danej grupy podążają razem tą samą drogą. 
3. Najlepszy sprawdzian czyichś zdolności przywódczych stanowią osiągnięcia jego zespołu.
4. Twoja opinia o swoich zdolnościach kierowniczych tak naprawdę się nie liczy. Ogromne znaczenie mają natomiast zdania innych — bo przecież to oni mają się poddać Twoim decyzjom. 
5. Skuteczność przywództwa to nie zagadka — da się ją zmierzyć. Wyniki pracy zespołu, ocena 360 stopni i zrozumienie swoich osobowościowych predyspozycji do kierowania ludźmi dadzą Ci strategiczną wiedzę o tym, w jaki sposób się rozwijać, aby być lepszym liderem. 

Zobacz też nasz artykuł: Klasa średnia w Polsce.

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Kreator listu motywacyjnego

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

A zatem jak to jest z Tobą? Myślisz, że jesteś przywódcą? Bardzo możliwe, że jesteś — nawet jeśli tak nie uważasz! Zauważyłeś, że inni są skłonni robić to, co każesz? I na koniec — czy zgadzasz się, że sukces zespołu zawsze oznacza, że kieruje nim dobry przywódca? Daj znać w komentarzu!

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.