Ocena ryzyka zawodowego - co to jest, jak ją przeprowadzić?

Wiele osób pracuje w zawodach, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie, a nawet być związane z zagrożeniem życia.

W takich przypadkach pracodawcy mają obowiązek zapewnić bezpieczeństwo swoim pracownikom. W tym celu przeprowadza się tzw. ocenę ryzyka zawodowego.

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest ocena ryzyka zawodowego (definicja i przepisy)
• kto przeprowadza ocenę ryzyka zawodowego
• jak krok po kroku powinna być przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

1. Ocena ryzyka zawodowego — co to jest? Definicja i przepisy

Zgodnie z informacjami Państwowej Inspekcji Pracy, ryzyko zawodowe to „prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, które mogą powodować straty, a w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych”.

Ocena ryzyka zawodowego polega więc na systematycznym sprawdzaniu, jakie zagrożenia w środowisku pracy mogą być powodem urazu lub pogorszenia się stanu zdrowia pracownika. Ma ona również na celu weryfikację, czy zagrożenia te można wyeliminować. Prawidłowo przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego prowadzi do usunięcia lub ograniczenia do minimum występujących zagrożeń.

Przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego jest obowiązkowe. Zgodnie z art. 226 Kodeksu pracy pracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko, a także informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Ponadto, zgodnie z art. 237¹¹a „pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku”.

Kto przeprowadza ocenę ryzyka zawodowego?

Przepisy tego nie definiują, jednak należy pamiętać, że odpowiedzialność za prawidłowe przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego spoczywa na pracodawcy.

W przypadku niewielkich firm, w których pracodawca jest dobrze zorientowany w rodzaju wykonywanych obowiązków czy też wykorzystywanych narzędzi, może on przeprowadzić ocenę samodzielnie. W większych przedsiębiorstwach mogą jej dokonać np. specjaliści ds. BHP czy też eksperci zewnętrzni. 

Może Cię również zainteresować: Praca na wysokości — definicja i przepisy BHP

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

2. Ocena ryzyka zawodowego — jak powinna być przeprowadzona?

Zgodnie ze wskazówkami PIP, ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzona w jak najprostszy sposób i opierać się o zasady zdrowego rozsądku. Co to znaczy?

Zazwyczaj ocenę ryzyka zawodowego można przeprowadzić w 5 prostych krokach. Opisaliśmy je poniżej.

Krok 1. Zebranie informacji potrzebnych do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego.

Jeszcze zanim rozpoczniemy proces oceny, należy zebrać informacje takie jak: rodzaj stanowisk pracy w firmie, charakterystyka pracowników (np. liczba kobiet w ciąży, osób z niepełnosprawnością itp.), rodzaj wykorzystywanych maszyn i narzędzi, potencjalne zagrożenia, wyniki pomiarów czynników szkodliwych czy też przepisy dotyczące stanowisk w firmie. Warto również przeprowadzić rozmowy z pracownikami na temat ich stanowisk. Skrupulatne zebranie tych informacji przyspieszy i ułatwi ocenę ryzyka zawodowego.

Krok 2. Identyfikacja zagrożeń.

W tym kroku ustalamy zagrożenia, które występują na poszczególnych stanowiskach pracy. Mogą być to np. ruchome części maszyn, ostre krawędzie, silny hałas, substancje chemiczne, pył, duża wysokość itp. Przy ustalaniu zagrożeń przydatne będą „karty charakterystyk zagrożeń zawodowych”, które można znaleźć np. na stronie Centralnego Instytutu Ochrony Pracy.

Krok 3. Oszacowanie ryzyka.

Najpopularniejsza metoda szacowania ryzyka zawodowego jest ujęta w Polskiej Normie PN-N-18002. W metodzie tej korzysta się z dwóch parametrów ryzyka: ciężkości następstw występujących na stanowisku pracy zagrożeń oraz prawdopodobieństwa z jakim następstwa te mogą wystąpić. Obrazuje to tabelka poniżej.

Oczywiście nie jest to jedyna metoda szacowania ryzyka. Opis innych sposobów (np. ocena ryzyka zawodowego risk score) znajdziesz tutaj. 

Krok 4. Określenie działań eliminujących lub ograniczających ryzyko zawodowe.

Na tym etapie w pierwszej kolejności dążymy do usunięcia największych zagrożeń. W przypadku niedopuszczalnego dużego ryzyka, działania eliminujące lub ograniczające powinny być natychmiastowe. W dalszej kolejności należy wprowadzić działania na rzecz likwidacji lub zmniejszania dopuszczalnego ryzyka średniego oraz likwidacji lub utrzymania dopuszczalnego ryzyka małego na tym samym niskim poziomie.

Krok 5. Dokumentowanie wyników oceny ryzyka zawodowego.

Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna uwzględniać elementy określone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Chodzi o: opis ocenianego stanowiska pracy, wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy, niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz datę oceny i dane osoby, która ją przeprowadziła. 

Dokumentacja powinna być sporządzona na piśmie, jednak nie ma określonego wzoru takiego dokumentu. Przykład karty oceny ryzyka zawodowego można znaleźć np. w tutaj.

Warto wiedzieć: Część osób zastanawia się, jaki wpływ na ocenę ryzyka zawodowego ma pandemia koronawirusa. PIP wyjaśnia tę kwestię w ten sposób: „W związku z epidemią COVID-19, w zakładach pracy pojawiło się nowe zagrożenie spowodowane przez szkodliwy czynnik biologiczny — wirus SARS-CoV-2. Dlatego też, biorąc pod uwagę powyższe, pracodawcy są zobowiązani do podjęcia działań zmierzających do ograniczenia ryzyka związanego z narażeniem na ten czynnik biologiczny — wprowadzania w zakładach pracy stosownych procedur / wytycznych / zaleceń / wskazówek mających na celu ochronę pracowników przed możliwością zakażenia się SARS-CoV-2”. Więcej szczegółów można znaleźć tutaj.

Może Cię również zainteresować:

• Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

• Szkolenie BHP — na czym polega?

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Stwórz list motywacyjny teraz

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Przeprowadzałeś lub zamierzasz przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzu pod artykułem.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/19512/ocr%2009.pdf
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf
• https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/ocena-ryzyka-zawodowego/143941,ocena-ryzyka-zawodowego-co-to-jest-.html
• https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/ocena-ryzyka-zawodowego/144013,ocena-ryzyka-zawodowego-od-czego-zaczac-.html
• https://dziennikustaw.gov.pl/D2003169165001.pdf
• https://www.pip.gov.pl/pl/o-urzedzie/wyjasnienia-i-wsparcie-pip/najczestsze-pytania-i-odpowiedzi/ocena-ryzyka-zawodowego/121525,ocena-ryzyka-zawodowego.html.pdf