Awans zawodowy nauczyciela [Stopnie nauczycielskie po kolei]

Niemal w każdej firmie możesz osiągnąć awans. Stopnie zawodowe nie są niczym nadzwyczajnym. Czym zatem różni się awans zawodowy nauczyciela od każdego innego pracownika?

Warunki awansu nauczycieli są ściśle określone przez Kartę Nauczyciela.

Co za tym idzie—

Niezwykle istotne jest, aby być na bieżąco.

Jesteś nauczycielem lub planujesz nim zostać?

W tym artykule dowiesz się:

• jakie zmiany zaszły w zakresie awansu w 2018 r.
• ile czasu zajmuje awans zawodowy nauczyciela
• jakie wynagrodzenie przysługuje według awansu
• na jakich warunkach przebiega staż.

Chcesz dostać pierwszą pracę jako nauczyciel? Wyróżnij się profesjonalnym CV! Uruchom kreator CV i wypełnij szablon według wskazówek. Pobierz i wydrukuj.

Stwórz CV teraz

UŻYJ TEGO SZABLONU CV

Zobacz inne wzory, stwórz CV oraz list motywacyjny i pobierz dokumenty w PDF tutaj

1. Awans zawodowy nauczycieli — podstawowe informacje

Awans zawodowy nauczycieli to określony w przepisach prawa proces podnoszenia kwalifikacji nauczycieli wprowadzony w roku 2000. Celem procesu jest rozwój osobowy nauczycieli oraz poprawa jakości funkcjonowania placówek oświatowych, które ich zatrudniają.

Droga zawodowa awansu nauczyciela jest podzielona na 4 stopnie nauczycielskie:

1. Nauczyciel stażysta
2. Nauczyciel kontraktowy
3. Nauczyciel mianowany
4. Nauczyciel dyplomowany

Osiągnięcie każdego kolejnego szczebla wymaga konkretnych działań. Proces awansu zawodowego nauczycieli jest w pełni sformalizowany i ustrukturyzowany.

Przed osiągnięciem konkretnego stopnia rozwoju zawodowego, nauczyciel rozpoczyna staż (nie mylić z poziomem nauczyciel stażysta). Przykładowo nauczyciel kontraktowy, który chce osiągnąć awans na nauczyciela mianowanego, musi rozpocząć staż na nauczyciela mianowanego, który trwa obecnie aż 2 lata i 9 miesięcy.

Niestety—

Po osiągnięciu najwyższego szczebla awansu (nauczyciel dyplomowany), nie ma innych możliwości systemowego podnoszenia swoich kwalifikacji.

Po osiągnięciu poziomu nauczyciela dyplomowanego nie ma już szans na awans. Nawet rozwijając się za własne pieniądze, nie da się osiągnąć dodatkowego awansu lub podwyżki wynagrodzenia.

Renata Barczak-Meller

Nauczyciel dyplomowany

Jak donosi raport Ośrodku Rozwoju Edukacji, ponad połowa nauczycieli zatrudnionych w placówkach oświatowych osiągnęło najwyższy poziom awansu.

Co więcej, około 78% nauczycieli ma wykształcenie wyższe, podczas gdy średnia w Polsce zaledwie wynosi 33% dla kobiet i 30% dla mężczyzn..

Chcesz rozpocząć karierę w szkolnictwie? Pamiętaj, żeby zadbać o swoje CV. Sprawdź poradniki: CV nauczyciela [wzór + przykłady] lub CV nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej [jak napisać].

2. Zmiany w karcie nauczyciela w zakresie awansu zawodowego

Minister Edukacji Narodowej 26 lipca 2018 r. wprowadził rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Wraz z rozporządzeniem, awans zawodowy nauczycieli doczekał się pewnych zmian. Zmiany dotyczą:

• stażu — sposobu jego oceniania i przebiegu
• wymagań na poszczególne stopnie awansu zawodowego
• procedury postępowania kwalifikacyjnego i egzaminacyjnego.

Najważniejsza zmiana w zakresie awansu zawodowego nauczycieli to wydłużenie okresu stażowego. Okres ten zostaje wydłużony o rok dla każdego ze stopni awansu. Zmiana obejmuje wszystkie stopnie nauczycielskie.

Co istotne, zarobki przez długi czas pozostają na bardzo niskim poziomie:

Ile zarabia nauczyciel początkujący?

Minimalne zarobki nauczyciela początkującego po podwyżkach w 2025 roku wynoszą 5153,40 zł brutto, czyli około 3960 zł netto (na rękę) przy całym etacie.

Ile zarabia nauczyciel mianowany?

Po awansie nauczyciel może liczyć na minimalnie wyższy zarobek. Nauczyciel mianowany, pracując na pełen etat, zarabia bowiem 5309,85 zł brutto, czyli około 4080 zł na rękę.

Ile zarabia nauczyciela dyplomowany?

Kwota zarobków nauczyciela dyplomowanego wzrasta do 6210,75 zł brutto, czyli około 4700 zł netto.

Wydłużenie ścieżki awansu zawodowego nie wpływa pozytywnie na nastroje młodych nauczycieli. Zaczynają pracę w zawodzie nauczyciela z bardzo niską pensją. Młody nauczyciel będzie potrzebował kilkunastu lat, by osiągnąć satysfakcjonujące zarobki.

Wydłużeniu ulegnie również okres pracy w placówce oświatowej, wymagany do rozpoczęcia stażu na nauczyciela mianowanego i dyplomowanego.

Staże będzie można rozpocząć dopiero po przepracowaniu:

• 3 lat w przypadku nauczyciela kontraktowego
• 4 lat w przypadku nauczyciela mianowanego.

Nie wszystkie zmiany wprowadzone przez Ministra Edukacji Narodowej stanowią utrudnienie. Rozporządzenie zastępuje ocenę dorobku zawodowego oceną pracy nauczyciela. Jest ona udzielana przez dyrektora szkoły. Przyjmuje formę opisową oraz zakończona jest stwierdzeniem uogólniającym — nauczyciel może otrzymać:

• ocenę wyróżniającą
• ocenę bardzo dobrą
• ocena dobrą
• ocena negatywną.

Istotną zmianą jest również zmiana formuły egzaminacyjnej. Rozmowa kwalifikacyjna przeprowadzana przez komisję kwalifikacyjną złożoną z przedstawicieli szkoły została zastąpiona egzaminem.

Egzamin kwalifikacyjny jest teraz przeprowadzany przez komisję egzaminacyjną. W jej skład wchodzi:

• dyrektor lub wicedyrektor szkoły (jako przewodniczący komisji)
• przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny
• przedstawiciel organu prowadzącego szkołę
• ekspert z listy ekspertów
• opiekun stażu.

Praca nauczyciela wiąże się z odpowiedzialnością, co przekłada się na stres. Czy wiesz jak sobie z nim radzić? Sprawdź: Jak radzić sobie ze stresem?

Chcesz zmienić pracę? Pamiętaj o CV — tylko profesjonalne i czytelne CV da Ci pracę. Uruchom kreator CV, wypełnij szablon według wskazówek, pobierz i gotowe!

Kreator CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj

3. Przebieg stażu — w awansie zawodowym nauczyciela [krok po kroku]

Wszystkie stopnie nauczycielskie w awansie zawodowym nauczyciela wymagają odbycia stażu.

Młodzi nauczyciele, z którymi pracuję, nie chcą robić awansu. Nie mają gwarancji pracy w danej placówce oświatowej, gdyż są zatrudnieni na umowy na czas określony. I chociaż awans zawodowy nauczyciela wiąże się automatycznie z wyższą pensją, wskutek awansu taki nauczyciel może mieć problem ze znalezieniem pracy w innej placówce. Dzieje się tak, ponieważ szkoły, gdy zatrudniają nowych nauczycieli, wybierają tych o niższym stopniu awansu. Jest to bardziej efektywne ekonomicznie dla placówek — mogą płacić znacznie niższe pensje.

Staż na stopień nauczyciela kontraktowego

Nauczyciel stażysta, chcący rozpocząć staż na nauczyciela kontraktowego, musi być zatrudniony w wymiarze co najmniej pół etatu.

Staż może rozpocząć się 1 września lub później, jednak nie później niż 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć szkolnych. Staż na nauczyciela kontraktowego trwa 1 rok i 9 miesięcy. Dyrektor szkoły musi zapewnić warunki do odbycia stażu, w tym formalne — umowę o pracę na czas określony, który trwa co najmniej tyle, co staż.

Wniosek o rozpoczęcie stażu nie jest wymagany. Nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku.

Dyrektor szkoły przydziela nauczycielowi opiekuna stażu. Opiekunem może być dowolny nauczyciel mianowany lub dyplomowany. Nauczyciel kontraktowy nie może sprawować roli opiekuna stażu.

Wraz z opiekunem stażu nauczyciel przygotowuje plan rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty. Plan musi zostać przedłożony u dyrektora szkoły w terminie 20 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Dyrektor musi zatwierdzić projekt planu w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć.

W czasie stażu nauczyciel powinien:

• poznać organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły
• zdobyć wiedzę na temat sposobu prowadzenia dokumentacji obowiązującej w szkole
• zapoznać się z przepisami dotyczącymi bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy
• uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez innych nauczycieli (zwłaszcza przez opiekuna stażu) — co najmniej przez jedną godzinę w miesiącu
• prowadzić zajęcia w obecności opiekuna stażu lub dyrektora — co najmniej jedną godzinę w miesiącu
• uczestniczyć w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Formalne wymagania niezbędne do uzyskania awansu na nauczyciela kontraktowego to:

• znajomość organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły
• umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły
• znajomość środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętność współpracy ze środowiskiem uczniów
• umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć.

W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa sprawozdanie ze stażu.

Następnie dyrektor szkoły ustala ocenę pracy nauczyciela za okres stażu. Ma na to maksymalnie 21 dni od dnia złożenia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego.

Po uzyskaniu oceny pozytywnej nauczyciel może podejść do egzaminu.

Staż na stopień nauczyciela mianowanego

Nauczyciel kontraktowy, który chce rozpocząć staż na nauczyciela mianowanego, musi być zatrudniony w wymiarze co najmniej pół etatu.

Staż może rozpocząć się 1 września lub później, jednak nie później niż 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Nauczyciel musi przepracować w placówce oświatowej minimum 3 lata, aby móc rozpocząć staż na nauczyciela mianowanego. Wymogiem formalnym jest złożenie wniosku o rozpoczęcie stażu.

Staż na nauczyciela mianowanego trwa 2 lata i 9 miesięcy. Dyrektor szkoły musi zapewnić warunki do odbycia stażu.

Podobnie jak w przypadku stażu na stopień nauczyciela kontraktowego, dyrektor szkoły przydziela opiekuna stażu.  Może nim zostać dowolny nauczyciel mianowany lub dyplomowany. Nauczyciel kontraktowy nie może sprawować tej roli.

Nauczyciel wraz z opiekunem stażu opracowuje plan rozwoju zawodowego na nauczyciela mianowanego. Musi on zostać dołączony do wniosku o rozpoczęcie stażu.

Sam projekt planu rozwoju zawodowego musi uwzględniać wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.

Dyrektor zatwierdza projekt planu w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć — w praktyce najczęściej do końca września.

Nauczyciel kontraktowy odbywający staż na nauczyciela mianowanego powinien:

• uczestniczyć w pracach organów szkoły związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych wynikających ze statutu szkoły
• podejmować prace na rzecz potrzeb szkoły i środowiska lokalnego
• pogłębiać wiedzę i umiejętności zawodowe — samodzielnie lub w formie kształcenia ustawicznego
• poznawać przepisy dotyczące systemu oświaty — z uwzględnieniem specyfiki szkoły, w której odbywa staż.

Nauczyciel odbywający staż musi spełnić określone wymagania. Mowa ozdobyciu umiejętności:

• organizacji i doskonalenia warsztatu pracy
• oceniania skuteczności własnych działań i dokonywania zmian w tych działaniach
• dostrzegania i uwzględniania w pracy potrzeb rozwojowych uczniów
• wykorzystywania w swojej pracy technologii informacyjnej (nowoczesnych narzędzi)
• zastosowania w codziennej pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki
• posługiwania się przepisami dotyczącymi systemu oświaty oraz postępowania w sprawach nieletnich.

W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa sprawozdanie ze stażu.

Następnie dyrektor szkoły ustala ocenę pracy nauczyciela za okres stażu. Ma na to maksymalnie 21 dni od dnia złożenia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego.

Po uzyskaniu oceny pozytywnej nauczyciel może podejść do rozmowy egzaminacyjnej.

Staż na stopień nauczyciela dyplomowanego

Nauczyciel mianowany, któryc chce rozpocząć staż na nauczyciela dyplomowanego, musi być zatrudniony w wymiarze co najmniej pół etatu.

Nauczyciel samodzielnie składa wniosek o rozpoczęcie stażu — 1 września lub później, jednak nie później niż 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Aby móc podejść do stażu na nauczyciela dyplomowanego, nauczyciel musi przepracować w placówce oświatowej minimum 4 lata.

Staż na nauczyciela mianowanego trwa 2 lata i 9 miesięcy. Dyrektor szkoły musi zapewnić warunki do odbycia stażu.

Opiekun stażu nie zostaje przydzielony w przypadku stażu na nauczyciela dyplomowanego. Nauczyciel realizuje staż samodzielnie, bez opiekuna.

Plan rozwoju zawodowego na nauczyciela dyplomowanego również jest przygotowywany przez nauczyciela samodzielnie. Musi on zostać dołączony do wniosku o rozpoczęcie stażu. Standardowo dyrektor zatwierdza projekt planu w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć.

Nauczyciel w trakcie stażu powinien:

• doskonalić warsztat i metody swojej pracy
• zdobywać umiejętności związane z zastosowaniem technologii informacyjnej w nauczaniu
• realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły
• pogłębiać wiedzę i umiejętności związane z rozwojem własnym, ale i podnoszeniem jakości pracy szkoły.

W celu uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego nauczyciel musi spełnić określone wymagania.

Przede wszystkim nauczyciel mianowany, który stara się o awans zawodowy, musi uzyskać pozytywne efekty pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej. Dodatkowo konieczne jest dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, między innymi poprzez prowadzenie otwartych zajęć. Dotyczy to zwłaszcza zajęć dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych.

Nauczyciel musi również zrealizować co najmniej trzy z następujących zadań:

1. opracować i wdrożyć program działań edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych odpowiednio z oświatą, pomocą społeczną lub postępowaniem w sprawach nieletnich
2. wykonywać zadania doradcy metodycznego, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej, eksperta komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy, rzeczoznawcy ds. programów nauczania, podręczników, środków dydaktycznych, programów wychowania przedszkolnego; w przypadku nauczycieli szkół artystycznych — także konsultanta Centrum Edukacji Artystycznej
3. poszerzać zakres działań szkoły, w szczególności dotyczących zadań dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych
4. uzyskać umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawansowanym, a w przypadku nauczycieli języków obcych uzyskanie umiejętności posługiwania się drugim językiem obcym na poziomie zaawansowanym
5. wykonywać zadania na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich we współpracy z innymi osobami, instytucjami samorządowymi lub innymi podmiotami
6. uzyskać inne znaczących osiągnięć w pracy zawodowej.

W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa sprawozdanie ze stażu.

Następnie dyrektor szkoły ustala ocenę pracy nauczyciela za okres stażu. Ma na to maksymalnie 21 dni od dnia złożenia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego.

Po uzyskaniu oceny pozytywnej nauczyciel może podejść do rozmowy egzaminacyjnej.

Dłuższa przerwa między awansami to nie jedyna zmiana wprowadzona w 2018 r.

Nauczyciele akademiccy, którzy posiadają stopień naukowy oraz legitymują się co najmniej 5-letnim okres pracy w szkole wyższej, otrzymają możliwość uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego z dniem podjęcia pracy w szkole.

Jeśli szukasz pracy w szkole, sprawdź nasze poradniki:

• Praca dla nauczycieli — gdzie szukać ofert?
• Praca w przedszkolu — dla nauczyciela, pomocy nauczyciela, pedagoga

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Kreator listu motywacyjnego

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Co sądzisz o zmianach w zakresie awansu, które wprowadził Minister Edukacji Narodowej? Czy uważasz, że awans zawodowy nauczycieli jest w Polsce dobrze rozwiązany systemowo? Podziel się swoją opinią w komentarzu poniżej.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20000190239/T/D20000239L.pdf
• https://stat.gov.pl/kobiety-i-mezczyzni-w-europie/bloc-2a.html?lang=pl
• http://www.cen.edu.pl/uploads/a.kielb/awans/awans_rozp_2018.pdf