Molestowanie seksualne w pracy w Polsce. Badanie 2021

Z danych CBOS wynika, że 25% Polaków było świadkiem molestowania seksualnego w swoim miejscu pracy lub nauki. Z kolei według raportu Fundacji na rzecz Równości i Emancypacji STER, aż 87% kobiet doświadczyło w swoim życiu tak klasyfikowanego zachowania.

Te dane budzą niepokój.

Postanowiliśmy więc przyjrzeć się temu problemowi bardziej szczegółowo, skupiając się na środowisku pracy. Poniżej przedstawiamy wyniki naszego najnowszego badania „Molestowanie seksualne w pracy w Polsce”.

Molestowanie seksualne według Polaków. Czym jest?

W pierwszej kolejności musimy odpowiedzieć na pytanie, czym tak właściwie jest molestowanie seksualne.

W ujęciu psychologicznym najczęściej definiuje się je jako niechciane, nieakceptowane zachowanie o podłożu seksualnym naruszające godność osoby molestowanej lub wywołujące atmosferę zastraszenia, upokorzenia bądź wrogości.

Zgodnie z rządowym serwisem biznes.gov.pl, aby dane zachowanie zostało zakwalifikowane jako molestowanie seksualne, musi być niepożądane i musi mieć charakter seksualny lub odnosić się do płci pracownika, a jego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery.

Co ważne, molestowanie seksualne może występować zarówno w formie fizycznej, jak i werbalnej lub pozawerbalnej.

Zatem jakie konkretnie zachowania Polacy postrzegają jako molestowanie seksualne? Przejdźmy do wyników naszego badania.

Należy dodać, że dane te znacznie różnią się w zależności od płci badanych. Przyjrzyjmy się zatem odpowiedziom badanych bardziej szczegółowo.

Jakie zachowania w miejscu pracy uważasz za molestowanie seksualne?

Kobiety:

• Całowanie bez zgody — 68%
• Łapanie za rękę, przytulanie, obejmowanie, masowanie itp. bez zgody — 66%
• Składanie propozycji o charakterze seksualnym (np. propozycja seksu) — 65%
• Obnażanie się czyjejś obecności — 62%
• Pytania o życie seksualne, fantazje, preferencje czy przeszłość — 56%
• Dotykanie siebie w czyjejś obecności — 55%
• Wykonywanie w czyjąś stronę nacechowanych seksualnie gestów — 54%
• Aluzje i nacechowane seksualnie komentarze czy żarty — 50%
• Prezentowanie nacechowanych seksualnie zdjęć lub filmów (np. porno) — 50%
• Uporczywe próby umówienia się na randkę pomimo odmowy — 51%
• Rozpowszechnianie plotek o życiu seksualnym — 44%
• Blokowanie drogi lub chodzenie za kimś — 41%
• Natrętne wpatrywanie się i mierzenie wzrokiem — 41%
• Gwizdanie, cmokanie itp. — 38%
• Negatywne komentowanie wyglądu, ciała, ubioru itp. — 31%
• Komplementowanie wyglądu, ciała, ubioru itp. — 15%
• Inne — 4%

Mężczyźni:

• Całowanie bez zgody — 46%
• Łapanie za rękę, przytulanie, obejmowanie, masowanie itp. bez zgody — 44%
• Składanie propozycji o charakterze seksualnym (np. propozycja seksu) — 43%
• Pytania o życie seksualne, fantazje, preferencje czy przeszłość — 41%
• Obnażanie się czyjejś obecności — 40%
• Aluzje i nacechowane seksualnie komentarze czy żarty — 39%
• Prezentowanie nacechowanych seksualnie zdjęć lub filmów (np. porno) — 38%
• Wykonywanie w czyjąś stronę nacechowanych seksualnie gestów — 35%
• Uporczywe próby umówienia się na randkę pomimo odmowy — 34%
• Rozpowszechnianie plotek o życiu seksualnym — 32%
• Gwizdanie, cmokanie itp. — 29%
• Dotykanie siebie w czyjejś obecności — 27%
• Blokowanie drogi lub chodzenie za kimś — 27%
• Negatywne komentowanie wyglądu, ciała, ubioru itp. — 25%
• Natrętne wpatrywanie się i mierzenie wzrokiem — 20%
• Komplementowanie wyglądu, ciała, ubioru itp. — 17%
• Inne — 6%

Jak widać, kobiety znacznie częściej niż mężczyźni uznają poszczególne zachowania za molestowanie seksualne. Dlaczego tak się dzieje? Jak wynika z badania, 49% Polaków i aż 43% Polek twierdzi, że kobiety są w tym temacie zbyt „wrażliwe”. 

A może po prostu kobiety są znacznie bardziej narażone na molestowanie i częściej spotykają się z tego typu zachowaniami? Dowiesz się tego w dalszej części raportu.

Molestowanie seksualne wyzwaniem dla pracodawców

Jak widać, zdecydowana większość Polaków uważa, że molestowanie seksualne w miejscu pracy stanowi w Polsce problem. Na dodatek pracodawcy walczą z tym zjawiskiem niechętnie lub nieskutecznie.

Jednak czy tego typu zdarzenia są powszechne?

Jak wynika z badania InterviewMe, mniej więcej co czwarty Polak w swoim życiu zawodowym był świadkiem lub padł ofiarą molestowania seksualnego. Warto podkreślić, że te dane pokrywają się z rezultatami ankiety przeprowadzonej przez CBOS. 

Ofiarami tego zjawiska nieco częściej padają kobiety (przyznało się do tego 26% Polek i 22% Polaków). Oto dokładne wyniki badania.

Czy kiedykolwiek padłeś / padłaś ofiarą molestowania seksualnego w miejscu pracy?

Kobiety:

• Nigdy — 74%
• Tylko jeden raz — 10% 
• Kilka razy — 11%
• Wiele razy — 2%
• Dzieje się to praktycznie cały czas — 3%

Mężczyźni:

• Nigdy — 78%
• Tylko jeden raz — 12%
• Kilka razy — 6%
• Wiele razy — 2%
• Dzieje się to praktycznie cały czas — 2%

Co ciekawe, te wyniki znacząco różnią się od rezultatów podobnego badania, przeprowadzonego przez serwis Resume-Now wśród amerykańskich pracowników. W Stanach Zjednoczonych do bycia ofiarą molestowania seksualnego w miejscu pracy przyznało się aż 68% kobiet oraz 48% mężczyzn!

Jak widać, w Polsce ten odsetek jest znacznie niższy, a różnica między kobietami i mężczyznami — niewielka.

Jednocześnie zdecydowana większość Polaków jest przekonana, że to kobiety częściej padają ofiarą molestowania seksualnego w pracy. Uważa tak aż 73% kobiet oraz 59% mężczyzn.

Widać więc wyraźnie, że kwestia molestowania seksualnego jest często związana z subiektywnymi odczuciami i, co zrozumiałe, zjawisko to inaczej postrzegają kobiety, a inaczej mężczyźni. 

Oddajmy teraz głos osobom, które osobiście zetknęły się z molestowaniem seksualnym w pracy.

Ofiary molestowania seksualnego w pracy mają głos. Jakie są ich doświadczenia?

W pierwszej kolejności powinniśmy uświadomić sobie, z jakimi zachowaniami najczęściej spotykają się w pracy ofiary molestowania seksualnego.

W tym przypadku wyniki również są mocno zależne od płci. Przyjrzyjmy się zatem szczegółowym danym.

5 najczęstszych zachowań, z którymi spotykają się ofiary molestowania seksualnego w miejscu pracy

Kobiety:

• Aluzje i nacechowane seksualnie komentarze czy żarty — 52%
• Pytania o życie seksualne, fantazje, preferencje czy przeszłość — 38%
• Blokowanie Ci drogi lub chodzenie za Tobą — 36%
• Składanie propozycji o charakterze seksualnym (np. propozycja seksu) — 35%
• Natrętne wpatrywanie się w Ciebie i mierzenie wzrokiem — 35%

Mężczyźni:

• Otwarte komentowanie Twojego wyglądu, ciała itp. — 34%
• Pytania o życie seksualne, fantazje, preferencje czy przeszłość — 27%
• Aluzje i nacechowane seksualnie komentarze czy żarty — 24%
• Składanie propozycji o charakterze seksualnym (np. propozycja seksu) — 15%
• Gwizdanie, cmokanie — 14%

Jak więc widać, kobiety są dużo bardziej narażone na różnego rodzaju seksualne aluzje i komentarze, a także molestowanie w formie fizycznej (np. blokowanie drogi). Z kolei mężczyźni najczęściej czują się napastowani, kiedy w otwarty sposób komentuje się ich wygląd.

Należy też wspomnieć, że z najbardziej skrajną formą molestowania czyli próbą gwałtu, zetknęło się 7% badanych kobiet i 3% mężczyzn.

Jak polscy pracownicy radzą sobie po tych przykrych, a niekiedy tragicznych zdarzeniach? Oto odpowiedź na to pytanie.

Czy zmagałeś / zmagałaś się z jakimiś problemami w związku z tym, że padłeś / padłaś ofiarą molestowania?

Kobiety:

• Nie zmagałam się z żadnymi problemami — 33%
• Odeszłam z pracy — 27%
• Inne problemy — 23%
• Wpadłam w depresję — 14%
• Spotkałam się z ostracyzmem ze strony współpracowników — 13%
• Musiałam skorzystać z pomocy psychoterapeuty lub psychiatry — 10%
• Miałam myśli samobójcze — 7%
• Miałam próbę samobójczą — 2%

Mężczyźni:

• Odszedłem z pracy — 28%
• Musiałem skorzystać z pomocy psychoterapeuty lub psychiatry — 25%
• Spotkałem się z ostracyzmem ze strony współpracowników — 21%
• Nie zmagałem się z żadnymi problemami — 14%
• Wpadłem w depresję — 9%
• Miałem myśli samobójcze — 9%
• Miałem próbę samobójczą — 6%
• Inne problemy — 6%

Zatem tylko 33% kobiet oraz 14% mężczyzn nie zmaga się z żadnego typu problemami po tym, jak padło ofiarą molestowania. Co ciekawe, te dane pokrywają się z wynikami badania Resume-Now — 79% Amerykanów przyznało, że tego typu zdarzenie wpłynęło negatywnie na ich stan psychiczny lub fizyczny.

A co ze sprawcami molestowania? Kim są? Czy ponoszą konsekwencje swoich czynów? Dowiesz się tego z ostatniego rozdziału raportu.

Sprawcy molestowania seksualnego — kim są?

Z badania InterviewMe wynika, że zdecydowanie najczęściej sprawcą molestowania seksualnego w miejscu pracy jest współpracownik. Ponownie, dane różnią się w zależności od płci.

Przez kogo byłeś / byłaś molestowany / molestowana w miejscu pracy?

Kobiety:

• Przez współpracownika — 50%
• Przez bezpośredniego przełożonego — 28%
• Przez właściciela / założyciela firmy — 15%
• Przez klienta — 16%
• Przez kogoś innego — 15%

Mężczyźni:

• Przez współpracownika — 39%
• Przez bezpośredniego przełożonego — 30%
• Przez właściciela / założyciela firmy — 14%
• Przez kogoś innego — 13%
• Przez klienta — 11%

Czy polscy pracownicy zgłaszają fakt bycia molestowanym? Niestety dzieje się to rzadko — zaledwie w przypadku 27% ofiar.

Wydaje się, że jest to część szerszego problemu. Przykładowo, z badania serwisu LiveCareer.pl wynika, że 30% Polaków nie robi zupełnie nic, kiedy łamane są ich prawa pracownicze. Z kolei w ankiecie portalu Blind, aż 43% użytkowników stwierdziło, że nie czułoby się komfortowo zgłaszając fakt molestowania seksualnego w swoim dziale HR.

Niestety trudno się dziwić takim wynikom, kiedy spojrzy się na to, jakie konsekwencje ponoszą sprawcy molestowania. Z naszego badania wynika, że 33% z nich uchodzi to na sucho, a 51% otrzymuje zaledwie reprymendę.

Warto więc dokładniej zająć się problemem molestowania seksualnego w miejscu pracy, aby polscy pracownicy nie obawiali się zgłaszać tego typu zdarzeń, a sprawcy ponosili adekwatne konsekwencje.

Z badania InterviewMe jasno wynika, że w Polsce istnieje realny problem molestowania seksualnego w miejscu pracy. Na to zjawisko bardziej narażone są kobiety — szczególnie jeśli chodzi o molestowanie w formie fizycznej. Jednocześnie widać też, że kwestia ta jest bardzo subiektywna. Każda osoba inaczej odbiera dane zachowanie i ma inne granice, których przekroczenie traktuje jako przejaw molestowania. Ponadto dla niektórych osób doświadczenie to może być na tyle traumatyczne, że nie chcą przyznać się do bycia ofiarą nawet przed samym sobą. Dlatego tak ważne jest, aby Polki i Polacy mieli w pracy wsparcie empatycznych i profesjonalnych pracowników HR, którym mogą w pełni zaufać. Pozwoli to w przyszłości uniknąć wielu przykrych, a nawet tragicznych sytuacji.

Pozostałe interesujące wyniki badania

• 57% kobiet i 46% mężczyzn uważa, że flirtowanie w miejscu pracy jest czymś niestosownym
• 35% kobiet i 43% mężczyzn twierdzi, że kobiety, które noszą do pracy ubrania odsłaniające ciało, chcą, aby współpracownicy z nimi flirtowali
• 8% Polek przyznaje, że przynajmniej raz słusznie oskarżono je o molestowanie seksualne (9% w przypadku mężczyzn)
• Z niesłusznymi (w opinii badanych) oskarżeniami o molestowanie spotkało się 3% kobiet oraz 13% mężczyzn

Metodologia badania

W badaniu wzięło udział 607 osób. Respondenci odpowiedzieli w ankiecie na 15 pytań dotyczących ich doświadczeń związanych z molestowaniem seksualnym w miejscu pracy.

O nas

Dzięki InterviewMe dowiesz się, jak napisać CV oraz list motywacyjny, które zrobią wrażenie na pracodawcy. Nasz kreator CV i profesjonalne szablony CV pomogły już milionom kandydatów w znalezieniu pracy, o której marzyli.

Czy według Ciebie molestowanie seksualne w miejscu pracy jest realnym problemem w Polsce? Podziel się swoimi obserwacjami oraz opinią w komentarzu poniżej.