Sędzia piłkarski: jak zostać, jaki kurs wybrać, ile zarabia?

Mówi się, że sędzia piłkarski to najbardziej znienawidzony zawód na świecie. Dlaczego? Ponieważ niezależnie od tego, jaką decyzję podejmie, duża część kibiców będzie wściekła. Po Euro 2008 powstał nawet dokument o pracy arbitrów, który w Polsce jest znany pod wymownym tytułem… „Zabić sędziego”.

Jednak Ty czujesz, że nie ugiąłbyś się pod presją zarówno 25 tys. fanów na stadionie Legii, jak i lokalnych „kiboli” podczas meczu w B-klasie. Jeśli nie bałbyś się wlepić Neymarowi drugiej żółtej kartki za symulowanie, być może sprawdzisz się w pracy sędziego. Ale zanim podejmiesz decyzję, poznaj realia tego zawodu!

Z tego artykułu dowiesz się:

• jaki kurs wybrać, aby zostać sędzią piłkarskim
• na czym polegają testy dla sędziów piłkarskich
• jak wygląda ścieżka kariery sędziego
• jakie cechy powinien posiadać dobry arbiter i czy warto wybrać ten zawód
• ile zarabia sędzia piłkarski w Polsce i za granicą.

Jesteś w trakcie szukania pracy? Najlepszych pracodawców zainteresujesz profesjonalnym CV!Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz gotowe wzory do uzupełnienia, wskazówki oraz przykłady. Stwórz CV i list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne wzory, stwórz CV oraz list motywacyjny i pobierz dokumenty w PDF tutaj

Sędzia piłkarski (nazywany również arbitrem) — osoba, która czuwa nad prawidłowym przebiegiem meczu i przestrzeganiem zasad. Sygnalizuje faule i przewinienia, karze zawodników, podejmuje decyzję o przyznaniu gola lub jego nieuznaniu, rozpoczyna i kończy spotkanie.

1. Jak zostać sędzią piłkarskim?

Aby zostać sędzią piłkarskim, musisz zapisać się na jeden z kursów sędziowskich organizowanych przez Wojewódzkie Związki Piłki Nożnej. Niestety szkolenia nie są dostępne cały czas — należy poczekać na uruchomienie naboru w wybranym ZPN.

Wskazówka: Listę Wojewódzkich Związków Piłki Nożnej z niezbędnymi danymi kontaktowymi znajdziesz na stronie PZPN (tutaj).

Sędzia piłkarski — kurs

Jakie wymagania musisz spełnić, aby móc przystąpić do kursu sędziowskiego?

• mieć ukończone 16 lub 17 lat (w zależności od województwa)
• mieć wykształcenie średnie (lub być w trakcie nauki w szkole ponadgimnazjalnej)
• złożyć oświadczenie o niekaralności
• przedstawić zgodę prawnego opiekuna, jeśli nie masz ukończonych 18 lat

Związki niekiedy wymagają również zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do czynnego sędziowania (lub przynajmniej „sportowej sylwetki”).

W niektórych przypadkach pojawia się także górna granica wieku kandydata — np. 26 lat.

Podczas rekrutacji na kurs organizatorzy szczególnie przychylnym okiem patrzą na osoby, które grały lub wciąż grają profesjonalnie w piłkę nożną.

Przykładowe informacje o minionych naborach na kurs sędziowski (większość z nich jest organizowana na początku roku):

• nabór w Pomorskim Związku Piłki Nożnej
• nabór w Dolnośląskim Związku Piłki Nożnej

Koszt kursu, w zależności od województwa, to około 150–250 zł. Trwa on zazwyczaj 3 miesiące (1–2 spotkania w tygodniu). W trakcie szkolenia zawodowi sędziowie dzielą się z kandydatami swoją wiedzą podczas wykładów teoretycznych oraz analizują z nimi prawdziwe boiskowe wydarzenia.

Sędzia piłkarski — testy

Po kursie sędziowskim musisz zdać egzamin, który dzieli się na dwie części — teoretyczną i praktyczną.

Część teoretyczna testu zawiera 30 pytań. Aby zaliczyć egzamin, musisz udzielić przynajmniej 70% poprawnych odpowiedzi (przykładowe pytania testowe znajdziesz tutaj). Praktyczna (wytrzymałościowa) część egzaminu jest podzielona na dwa sprawdziany:

• 6 razy po 40 metrów sprintu (maksymalny czas, w jakim musisz się zmieścić, to 6,4 sekundy na każde 40 metrów)
• 10 okrążeń po 400 metrów (4 x 75 metrów biegu — w maksimum 17 sekund i 4 x 25 metrów marszu — w maksimum 24 sekundy)

Po zdaniu egzaminu zostajesz tzw. sędzią próbnym. I co dalej?

Sędzia piłkarski — ścieżka kariery

Po poprowadzeniu około 30 spotkań w rozgrywkach młodzieżowych i niższych klasach rozgrywkowych zostajesz tzw. sędzią rzeczywistym. Po każdym sezonie możesz zostać awansowany o jeden szczebel rozgrywek (a jeśli się wyróżniasz — nawet po jednej rundzie).

Szczeble awansów polskiego sędziego piłkarskiego:

• Klasa C (w większości województw rozgrywki te nie są prowadzone)
• Klasa B
• Klasa A
• Okręgówka
• IV liga
• III liga
• II liga
• I liga
• Ekstraklasa
• Europejskie puchary (np. Liga Europy i Liga Mistrzów)
• Mistrzostwa (np. Euro lub mistrzostwa świata)

O awansach (i spadkach) sędziów decyduje Wojewódzki Związek Piłki Nożnej (przykładowy system oceniania arbitrów znajdziesz tutaj).

O tym, jak poradzić sobie na początku karier, opowiada nam Paweł Maślak — sędzia piłkarski z Krakowa.

Kluczowa jest przede wszystkim pewność siebie i spora doza dystansu. Bez niego jest ciężko — szczególnie na początku, gdy rozpoczyna się swoją przygodę na B-klasowych boiskach. Bardzo ważny jest też sposób wypracowania sobie „języka” w relacjach z zawodnikami, modulowanie zarówno głosem jak i gwizdkiem. Doświadczeni zawodnicy są bowiem w stanie błyskawicznie zorientować się, z jakim arbitrem mają styczność i na ile mogą sobie pozwolić. Dobry sędzia musi wiedzieć, kiedy może podnieść głos, udzielając napomnienia, jak i kiedy gwizdnąć dłużej i mocniej. Pomimo że dla obserwatora wydaje się to być mało ważne, na placu gry w budowaniu pozycji jest kluczowe.

Oczywiście, aby mieć szansę na sędziowanie najbardziej prestiżowych rozgrywek w ramach UEFA i FIFA, musisz znajdować się na najwyższym szczeblu w krajowej federacji (czyli w polskiej Ekstraklasie). To właśnie wśród tych arbitrów światowe federacje wybierają sędziów do międzynarodowych rozgrywek.

Marzysz o pracy związanej ze sportem, ale niekoniecznie jako sędzia piłkarski? Pomyśl o zawodzie trenera personalnego! Więcej dowiesz się o nim w naszym poradniku: Trener personalny — jak nim zostać, ile można zarobić, czy warto wybrać tę pracę?

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Kreator CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

2. Jaki jest dobry sędzia piłkarski? Czy warto wybrać ten zawód?

Oczywiście, aby odnieść sukces w tym zawodzie, musisz odznaczać się określonymi umiejętnościami i cechami charakteru. Dobry sędzia piłkarski z jednej strony powinien umieć zachować spokój i wyjaśnić swoją decyzję rozemocjonowanym zawodnikom, a z drugiej — być charyzmatyczny i odznaczać się odwagą przy podejmowaniu najtrudniejszych decyzji. Arbiter musi także dostrzegać na boisku najdrobniejsze detale, charakteryzować się refleksem i szybko podejmować decyzje.

Nie może zabraknąć konsekwencji, punktualności i upartości. Środowisko sędziego to miejsce, które nie wybacza błędów. Każde spóźnienie, oddanie meczu, czy bycie niedysponowanym, są momentalnie wyłapywane przez centralę i starszych kolegów, którzy pamiętają o tym bardzo, bardzo długo. Oprócz tego współcześnie wymaga się od arbitra wzorowego przygotowania merytorycznego i kondycyjnego. Jeśli więc myślisz, że na niższych szczeblach stanie w środku boiska z lekką nadwagą nie utrudni Ci awansu na poziom okręgowy, jesteś w sporym błędzie!

Wskazówka: Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak kształtować swój charakter? Zajrzyj do naszych poradników o cechach charakteru (tutaj) oraz umiejętnościach miękkich (tutaj).

Wciąż zastanawiasz się, czy warto zostać sędzią piłkarskim? Przede wszystkim musisz pamiętać, szczególnie na początku kariery, aby nie traktować tego zajęcia jako swojego jedynego zawodu.

Musimy odpowiedzieć sobie jasno — to „rzemiosło” jako podstawowe źródło zarobku uprawia mniej niż promil całości organizacji. Tak naprawdę to przede wszystkim fantastyczna przygoda i świetny wybór dla każdego, kto kocha piłkę i chce spędzać weekendy aktywnie. Dodatkowo możliwość poznania wielu wspaniałych ludzi z różnych dziedzin, zarówno wśród sędziów jak i działaczy, może być niesłychanie pomocna w dorosłym życiu. Patrząc jednak na sezonowość rozgrywek na niższych szczeblach oraz ogromną konkurencję, wydaje mi się, że tylko ciężką i systematyczną pracą można wyjść na swoje. Jak mawiają arbitrzy — „sędziego bronią decyzje”. Tylko pewność siebie, ciężka, sumienna praca i dobre przygotowanie mogą przybliżyć Cię do awansu na szczebel centralny. Mimo tych wyzwań warto spróbować! Bo mecz A czy B klasy to po prostu kapitalna przygoda!

Aby lepiej poczuć klimat najniższych klas rozgrywkowych w Polsce, zajrzyj na youtube’owy kanał „Kartofliska”, który prowadzi magazyn klasy B „Ósma liga mistrzów”. Przed podjęciem decyzji, warto także obejrzeć reportaż przygotowany przez „Łączy nas piłka” (oficjalny kanał YouTube Polskiego Związku Piłki Nożnej):

Wciąż zastanawiasz się, jaki zawód wybrać, aby spełniać się w pracy? Zajrzyj do naszego poradnika: Czym się kierować, planując przyszłość? Jak wybrać swój zawód?

3. Ile zarabia sędzia piłkarski w Polsce i za granicą?

Oczywiście zarobki sędziów zależą od kraju, poziomu rozgrywek, popularności czy też zamożności ligi.

Zarobki sędziów piłkarskich w Polsce

W Polsce, za amatorskie sędziowanie meczu np. w firmowej lidze szóstek można zarobić ok. 15–20 zł netto. Zawodowy sędzia piłkarski zarabia oczywiście więcej. W Polsce, na poziomie rozgrywkowym od B-klasy do IV ligi można liczyć na ok. 73–154 zł netto za poprowadzone spotkanie. Zwracane są również koszty dojazdu na mecze. Asystenci głównego arbitra zarabiają nieco mniej — ok. 51–116 zł netto.

W III lidze wypłata za mecz dla sędziego głównego wynosi już 550 zł brutto (w przypadku asystenta — 450 zł).

II liga to już 1000 zł brutto za mecz (600 zł dla asystenta). W Fortuna I Liga sędzia może już zarobić 1500 zł brutto za poprowadzone spotkanie (asystent — 800 zł).

Sędziowie piłkarscy najwyższego poziomu rozgrywek — LOTTO Ekstraklasy —  oprócz bonusów (2500 zł brutto za mecz dla arbitra głównego i 2000 zł dla asystenta), mogą liczyć również na stałe kontrakty i miesięczne pensje w wysokości ok. 10–13 tys. zł brutto. Dla porównania, I i II sędzia w Ekstraklasie Futsalu zarabiają po 600 zł brutto za mecz.

Więcej informacji znajdziesz w komunikacie zarządu PZPN (tutaj).

Zarobki sędziów piłkarskich za granicą

W ligach zagranicznych najlepiej opłacani są sędziowie w Hiszpanii (ok. 6000 euro brutto za mecz). Z kolei arbitrzy angielscy, oprócz ok. 1500 euro za spotkanie, mogą dodatkowo liczyć na lukratywne, stałe kontrakty (nawet 80 tys. euro brutto rocznie). Na naprawdę duże pieniądze mogą liczyć sędziowie prowadzący mecze w rozgrywkach międzynarodowych.

W Lidze Mistrzów sędziowie z tzw. grupy First zarabiają ok. 3250 euro brutto za mecz. Grupa Elite Development to już 5500 euro brutto za spotkanie. Sędziowie w randze Elite otrzymują nawet 8000 euro brutto za mecz (źródło: GoalBall)

A ile zarabia sędzia piłkarski na mistrzostwach świata? Podczas MŚ 2018 w Rosji arbitrzy z najwyższą rangą otrzymali po 57 000 euro brutto za sam udział w turnieju, oraz po 2500 euro brutto za każdy poprowadzony mecz (źródło: marca.com).

Wolisz wybrać pewniejszy zawód, w którym możesz dobrze zarobić? Zajrzyj do naszego zestawienia: Lista dobrze płatnych zawodów wraz z orientacyjnymi zarobkami.

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Kreator listu motywacyjnego

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Chcesz zostać sędzią piłkarskim? A może już zacząłeś kurs sędziowski lub masz pierwsze doświadczenia jako zawodowy arbiter? Podziel się swoimi wątpliwościami, obserwacjami oraz opinią o realiach tego zawodu w komentarzu poniżej!

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.