Asertywność: co to znaczy? [Definicja] Cechy osoby asertywnej

Asertywność to termin z dziedziny psychologii, który oznacza umiejętność odmawiania oraz swobodnego wyrażania własnej opinii, krytyki, emocji i potrzeb. Osoba asertywna komunikuje się z innymi w sposób bezpośredni, otwarty i uczciwy — tak, by wyrażając sprzeciw lub własne zdanie nie tylko bronić swoich praw, ale też szanować prawa innych. 

Bycie asertywnym może wydawać się trudne, szczególnie jeśli nie jesteś osobą zbyt pewną siebie (bo asertywność najczęściej utożsamia się z pewnością siebie). Wiedz jednak, że postawę asertywną da się wytrenować — i warto to zrobić, bo dzięki niej Twoje relacje prywatne i zawodowe staną się znacznie zdrowsze. 

W tym artykule dowiesz się:

• jak sprawdzić, czy jesteś asertywny
• dlaczego asertywność jest bardzo cenną cechą
• jak można rozwijać i ćwiczyć asertywność
• jak być asertywnym w pracy.

Chcesz zmienić pracę lub właśnie szukasz nowego pracodawcy? W zdobyciu dobrego stanowiska pomogą Ci profesjonalne CV oraz list motywacyjny. W naszym kreatorze znajdziesz gotowe szablony do uzupełnienia, praktyczne wskazówki oraz przykłady. Stwórz CV i list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne wzory, stwórz CV oraz list motywacyjny i pobierz dokumenty w PDF tutaj

1. Asertywny — czyli jaki? Zalety i przykłady asertywności

Masz za dużo pracy, ale nie jesteś w stanie odmówić szefowi przyjęcia kolejnego projektu i zaczynasz czuć frustrację? Na firmowych spotkaniach nie bronisz swoich racji i akceptujesz wszystkie ustalenia, nawet jeśli Ci nie odpowiadają?

A może wręcz przeciwnie — jeśli coś nie idzie po Twojej myśli, reagujesz złością i nigdy nie idziesz na kompromis? Może to oznaczać, że masz problemy z asertywnością.

Osoby asertywne potrafią jasno komunikować swoje potrzeby, granice czy też pozycję (np. w pracy lub w kontakcie z rekruterem, gdy chcą dobrze wypaść na rozmowie kwalifikacyjnej). Z behawioralnego punktu widzenia, tacy ludzie są stanowczy, nie będąc jednocześnie niegrzecznymi. Na pozytywne i negatywne emocje reagują zarówno bez agresji, ale też bez zbytniej bierności.

Osoby asertywne mają określony cel oraz własne zdanie i nie boją się przekonywać do nich innych ludzi. Są także otwarte na opinie innych i konstruktywną krytykę. 

Asertywność często wiąże się z wysoką samooceną i pewnością siebie. Pozwala chronić się przed takimi zjawiskami jak np. mobbing. Jakie konkretne zachowania i postawy możemy nazwać asertywnymi? 

Asertywność — przykłady

• umiejętność wyrażania swojej opinii, potrzeb, życzeń i uczuć
• umiejętność słuchania innych i odpowiedniego reagowania, niezależnie od tego, czy zgadzamy się z czyjąś opinią
• umiejętność przyjmowania krytyki, komplementów i ocen
• umiejętność mówienia „nie”
• świadomość siebie, zdolność samooceny i szacunek do samego siebie
• umiejętność bycia stanowczym
• umiejętność wypracowywania kompromisów
• reprezentowanie własnych interesów z uwzględnieniem interesów innych
• akceptacja swoich błędów i dostrzeganie sukcesów
• umiejętność dochodzenia swoich praw i egzekwowania ich
• odporność na naciski z zewnątrz
• umiejętność przyznania się do błędu i przeprosin
• umiejętność trzymania swoich emocji na wodzy

Warto też wiedzieć, że asertywność jest cechą nabytą. Nikt nie rodzi się w pełni asertywny i często rozwijamy tę umiejętność przez całe życie, wchodząc w relacje z innymi ludźmi — w szkole, w domu i w pracy. 

Zastanawiasz się, jakie są pozytywne oraz negatywne cechy charakteru i chcesz sprawdzić, jaką masz osobowość? Zajrzyj do naszego poradnika: Cechy charakteru i osobowości — czym się różnią, jakie są ich przykłady, jak wpisać je do CV. 

2. Jak być asertywnym? Testy, ćwiczenia i porady

Zanim zaczniesz się zastanawiać, jak być bardziej asertywnym, powinieneś najpierw sprawdzić, jak wygląda Twój obecny poziom asertywności.

Mogą Ci w tym pomóc różnego rodzaju quizy i testy na asertywność, które znajdziesz w internecie. Pamiętaj jednak, aby do ich wyników podchodzić z dystansem.

Testy na asertywność po polsku, które nie wymagają płatności lub pozostawienia adresu e-mail, znajdziesz np. na stronie tygodnikprzeglad.pl oraz psychologiazycia.com. Bardziej rozbudowany test po angielsku możesz wypełnić w serwisie psychologytoday.com.

Jeśli przypuszczasz, że masz duże problemy z asertywnością, najlepiej skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Wspólnie ocenicie skalę problemu i opracujecie plan działania.

Asertywność — ćwiczenia

Swoją asertywność możesz rozwijać z pomocą wspomnianego psychologa lub psychoterapeuty, a także podczas szkoleń — tzw. treningów asertywności. Na czym polega trening asertywności? 

Jest to szereg ćwiczeń indywidualnych oraz grupowych polegających np. na odgrywaniu scenek.  Uczestnicy treningu ćwiczą wyrażanie poglądów, uczuć czy życzeń w bezpośredni, stanowczy sposób, jednocześnie szanując opinie i uczucia innych osób.

W internecie znajdziesz wiele tego typu szkoleń. Zanim zdecydujesz się na jedno z nich, warto sprawdzić program danego kursu oraz opinie o nim w Google i mediach społecznościowych.

Popularne ćwiczenia na asertywność:

Zdarta płyta — jest to ćwiczenie polegające na odegraniu scenki, w której druga osoba kilka razy prosi nas o to samo. Np. o pożyczenie pieniędzy. Za każdym razem musisz jej odmówić, nie zmieniając argumentów.

Słoń — ćwiczenie polega na wyobrażeniu sobie, że jesteś powolnym, spokojnym, pewnym siebie i łagodnym słoniem. Mówisz wolniej, spokojnie oddychasz. Jednocześnie dopytujesz rozmówcę o niezrozumiałe kwestie, nie dając się ponieść emocjom.

Jujitsu — polega na ćwiczeniu odmawiania, przy jednoczesnym uznaniu argumentów drugiej osoby. W ten sposób uczysz się, że masz prawo mówić „nie”, ale też szanujesz zdanie i uczucia innych.

Asertywność możesz również ćwiczyć z pomocą licznych poradników i książek. Oto kilka najpopularniejszych pozycji, które mogą Cię zainteresować:

• Asertywność w praktyce. Jak zachować się w typowych sytuacjach?
• Asertywność na co dzień, czyli jak żyć w zgodzie ze sobą i innymi
• Naucz ich, jak mają Cię traktować! Praktyczny podręcznik asertywności
• Asertywność w przykładach. Jak zachować się w typowych sytuacjach

Warto również zajrzeć na popularny kanał YouTube „Przeciętny Człowiek” i obejrzeć materiał poradnikowy o tym, jak być asertywnym.

Masz problem z mówieniem o swoich zaletach i wadach? Zajrzyj do naszego poradnika: Mocne i słabe strony — jak o nich mówić? Jakich wad nigdy nie zdradzać pracodawcy?

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Kreator CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

3. Asertywność w pracy

Niestety wiele osób ma problem z asertywnością w pracy.  Dlaczego?  Przede wszystkim obawiają się, że pracodawca może źle odebrać ich odmienną opinię, a współpracownicy przestaną ich lubić, jeśli powiedzą „nie”. Taka postawa to błąd.

Wyrażanie własnej opinii i zachowania asertywne w pracy zwiększają naszą pewność siebie oraz szacunek ze strony innych (a także do samego siebie). Wpływają również na lepsze samopoczucie, ponieważ robimy rzeczy zgodne z naszymi przekonaniami i możliwościami. Warto też pamiętać, że jednym z przejawów asertywności w pracy jest stawianie sobie realistycznych celów. 

Pozwala to w pełni wykorzystać swoje możliwości i nie podejmować zbyt trudnych zadań, a także chroni przed rozczarowaniem oraz krytyką (np. ze strony pracodawcy lub współpracowników).

W pracy często mamy do czynienia z sytuacjami stresowymi. Postawa asertywna pomaga zachować spokój, nawet podczas najtrudniejszych dyskusji czy negocjacji. Powinna charakteryzować nie tylko pracowników, ale też każdego CEO firmy.

Jedną ze stosowanych w pracy technik jest tzw. odroczenie asertywne. Stosuje się je w sytuacji, gdy nie można dojść do kompromisu. Warto wtedy odroczyć dyskusję na późniejszy termin, kiedy emocje już opadną.

Przejawem asertywności w pracy jest także umiejętność przyznania się do błędu. W ten sposób pokazujemy, że akceptujemy argumenty drugiej strony i chcemy naprawić pomyłkę.

Postawa asertywna w pracy jest więc wolna od agresji, poczucia winy czy też strachu.

Brak asertywności w pracy może się z kolei wiązać z poważnymi problemami, np. wypaleniem zawodowym oraz pracoholizmem. Dlatego naprawdę warto nauczyć się wyrażać swoje zdanie i mówić „nie”.

Asertywność to jedna z tzw. umiejętności miękkich. Więcej na ten temat dowiesz się z naszego poradnika: Kompetencje miękkie i twarde — czym się różnią i które z nich są kluczowe dla pracodawców?

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Kreator listu motywacyjnego

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Masz problemy z asertywnością? A może już udało Ci się ją wyćwiczyć? Wiesz jak odpowiednio wpisać swoje cechy charakteru do CV? Podziel się swoją historią w komentarzu poniżej!

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.