Czy Polacy doświadczają kryzysu zawodowego? Badanie 2021

Już nie czerpiesz z pracy żadnej satysfakcji? Mimo że Twoja praca kiedyś Cię cieszyła — lub przynajmniej nie przeszkadzała Ci aż tak, jak teraz? Być może to kryzys zawodowy, który zdarza się… No właśnie — jak często? 

Postanowiliśmy to sprawdzić. Przed Tobą wyniki badania, w którym analizowaliśmy, jakie emocje wywołuje w Polakach ich codzienna praca: czy są nią zmęczeni, czy z niej zadowoleni? Jaki stosunek mają do swoich zawodowych obowiązków i czy często czują się wypaleni? 

1. Aż 71% z nas lubi swoją pracę

Nie trzeba być od razu Magdą Gessler, by mówić: kocham to, co robię. Każda branża ma jasne i ciemne strony, chociaż życie na pewno smakuje lepiej, gdy zamiast księgować sterty faktur, wysyłasz w kosmos rakiety.

Zapytaliśmy 1205 respondentów (w różnym wieku, z różnych branż, o różnych zarobkach) o emocje, jakie wywołuje u nich praca. Zaczęliśmy od prostego pytania — Czy lubisz swoją pracę? Aż 71% ankietowanych odpowiedziało twierdząco, a 29% zaprzeczyło. Jak pod tym względem wypadamy na tle rozwiniętych państw zachodnich? 

Badania pokazują, że najbardziej ze swojej pracy zadowoleni są Kanadyjczycy (93%). Z kolei aż 11% Brytyjczyków kocha swoją pracę tak bardzo, że może ją wykonywać za darmo. Tylko 9% Francuzów nie lubi lub nienawidzi swojej obecnej posady. Najgorzej wypadają Amerykanie, bo 15% mieszkańców USA przyznaje się do niezadowolenia z pracy i jest to najwyższy wskaźnik spośród wszystkich krajów biorących udział w badaniu. 

Zatem — na tym tle Polska z 29% respondentów deklarujących, że nie lubią swojej pracy, wypada zdecydowanie gorzej.

Im starsi jesteśmy, tym bardziej swoją pracę lubimy

Mogłoby się wydawać, że wraz z wiekiem respondentów rosnąć będzie również ich zmęczenie i negatywny stosunek do pracy zawodowej.

Okazuje się, że to błędne założenie — co widać w rozkładzie odpowiedzi respondentów zależnie od ich wieku. Analiza wykazała, że to najmłodsi Polacy najczęściej mają do swojej pracy jednoznacznie negatywny stosunek. Prawie 40% osób w wieku poniżej 23 lat na pytanie: Czy lubisz swoją pracę? odpowiedziało przecząco. 

Wśród starszych pracowników sytuacja jest dużo lepsza. Tylko 25% osób po czterdziestce i przed 55. rokiem życia o swojej pracy myśli negatywnie. 

Stosunek do pracy zależy od branży i wykonywanego zawodu

Najczęściej do tego, że nie lubią swojej pracy, przyznają się pracownicy gastronomii (42%). Najrzadziej — osoby zatrudnione w edukacji, bo tylko 20% pracowników szkolnictwa niechętnie wykonuje swoje obowiązki zawodowe.

Zmiana pracy lub branży? Chętnie

Respondenci, którzy nie lubią swojej pracy, w większości planują ją zmienić. Aż 60% ankietowanych zadeklarowało, że nie zamierza męczyć się, wykonując obowiązki, które nie przynoszą im satysfakcji. 

Ankieta wykazała również, że 52% Polaków na pewnym etapie życia zawodowego stwierdza, że minęli się z powołaniem zawodowym. Co ciekawe, aż 42% ankietowanych zdecydowało się w takiej sytuacji przekwalifikować. 

To duży odsetek — i godny pochwały, bo choć zmiana branży nie zawsze jest łatwa, taki krok to jeden z najskuteczniejszych sposobów przeciwdziałania frustracji, która z czasem może przerodzić się w wypalenie zawodowe. 

Nie chcemy tkwić w pracy, którą jesteśmy zmęczeni

Pomimo pandemii i niepewnych czasów (a może właśnie z tych powodów), aż 56% ankietowanych nie czuje zmęczenia pracą. Paradoksem jest, że ludzie w wieku powyżej 55 lat, a więc respodenci od dawna aktywni zawodowo, odczuwają najmniejsze zmęczenie pracą spośród wszystkich przebadanych przez nas grup wiekowych. 

Ci, którzy przyznali się, że brak im już sił i motywacji zawodowej (44% ankietowanych), chcą definitywnie zmienić ten stan rzeczy. Aż 79% badanych zadeklarowało, że nie zamierza tkwić w pracy, która ich męczy i planuje podjąć kroki, by jakoś się z tej sytuacji wyplątać.

Własny biznes? Pół na pół

Zapytaliśmy naszych respondentów, czy kiedykolwiek myśleli o rzuceniu pracy u kogoś i założeniu własnej firmy. Odpowiedzi rozłożyły się równomiernie, bo 51% procent badanych odpowiedziało na to pytanie twierdząco, a 49% nigdy nie myślało o rozkręceniu swojego biznesu. 

Biorąc pod uwagę fakt, że przedsiębiorcy (osoby, które są szefami i założycielami firmy oraz zatrudniają co najmniej jedną osobę) stanowią w Polsce zaledwie 4% wszystkich pracujących, wiele marzeń o własnej firmie pozostaje niespełnionych. 

Być może to dlatego, że prowadzenie działalności samemu jest trudne i nie w każdym zawodzie możliwe. To dlatego najrzadziej o swoim biznesie myślą pracownicy zatrudnieni w edukacji (41%) i administracji państwowej (41%).Najczęściej — sprzedawcy (63%) i przedstawiciele zawodów związanych z gastronomią (60%)

2. Czy Polacy zazdroszczą innym ciekawszej i lepiej płatnej pracy?

Dobra praca przynosi zadowolenie, komfort materialny i psychiczny. Zatem — czy Polacy patrzą z zawiścią na ludzi, którzy wiodą ciekawe życie zawodowe i dobrze zarabiają? 

Nie zawsze. 

Tylko nieco ponad połowa naszych ankietowanych (54%) zazdrości innym ciekawszej pracy. Do takich uczuć najrzadziej przyznają się pracownicy po 55. roku życia (tylko 34%), a najczęściej respondenci w wieku poniżej 23 lat (58% odpowiedzi).

Młodzi ludzie, określani jako Pokolenie Z i już od jakiegoś czasu będący obiektem zainteresowania socjologów, we wszystkich badaniach określani są jako bardzo świadomi swoich potrzeb i mocno stąpający po ziemi. Być może to właśnie brak złudzeń i ostrożność każą im myśleć o swojej sytuacji zawodowej bardziej krytycznie niż innym pokoleniom na rynku pracy. 

Jeśli zaś chodzi o pieniądze, to 42% respondentów twierdzi, że nie zazdrości innym lepiej płatnej pracy. Potwierdziło to również badanie przeprowadzone przez InterviewMe w zeszłym roku, które wykazało, że tylko 15% Polaków nie chciałoby, żeby ich znajomi zarabiali lepiej niż oni.

3. Kryzys zawodowy dotyczy 56% Polaków i najczęściej dopada młodych pracowników 

Na pytanie wprost o to, czy kiedykolwiek przeżywałeś kryzys zawodowy, 56% ankietowanych odpowiedziało twierdząco. Najczęściej przyznają się do takiego stanu osoby młode, w wieku poniżej 23 lat (54% odpowiedzi). 

Wśród starszych respondentów ten odsetek wyraźnie spada — zaledwie 7% ankietowanych po czterdziestym roku życia stwierdziło, że zauważyło u siebie objawy kryzysu zawodowego. 

Respondentów, którzy zadeklarowali, że przeżyli kryzys zawodowy, zapytaliśmy o konkretne przyczyny tej sytuacji. Oto one:

Co wywołało Twój kryzys zawodowy?* 

• Brak szans na wyższe zarobki — 35%
• Znudzenie pracą — 34%
• Brak możliwości rozwoju — 31%
• Problemy personalne w pracy — 22%
• Złe warunki w pracy — 20%
• Niepewność zatrudnienia — 19%

• Zniechęcenie rywalizacją w pracy — 14%
• Przymus pracy zdalnej związany z pandemią COVID-19 — 6%
• Strach przed zarażeniem się koronawirusem w pracy — 5%

*W tym pytaniu można było wskazać więcej niż jedną odpowiedź. 

Mimo że tak wielu Polaków lubi swoją pracę, okazuje się, że odsetek osób, które doświadczyły kryzysu zawodowego, również jest znaczny. Tkwienie w słabo płatnej i monotonnej pracy, bez perspektyw na dalszy rozwój zawodowy i finansowy może tylko demotywować. Zaskoczeniem jest jednak to, że dla Polaków wysokość zarobków jest praktycznie tak samo ważna jak możliwość wykonywania ciekawej pracy. Czyli jednak pieniądze to nie wszystko.

Zapytaliśmy też, jakie aspekty pracy zawodowej respondenci postrzegają jako mogące doprowadzić ich do kryzysu zawodowego. Na to pytanie odpowiedziały zarówno osoby, które doświadczyły wypalenia w pracy, jak i te, które go uniknęły.

Który z tych czynników ma największy wpływ na możliwość odczuwania kryzysu zawodowego?*

• Zbyt niskie wynagrodzenie w stosunku do wykonywanej pracy — 63%
• Przeciążenie obowiązkami zawodowymi — 51%
• Zbyt wiele nadgodzin — 29%
• Złe zarządzanie w firmie — 41%
• Brak dopasowania do kultury firmy — 10%

*W tym pytaniu można było wskazać więcej niż jedną odpowiedź. 

Z wyników tej części ankiety można wysnuć dwa wnioski. Patrząc na nie optymistycznie, można stwierdzić, że jesteśmy społeczeństwem, które ma zapał do pracy. Tłumi go jednak brak dostatecznych perspektyw finansowych i możliwości rozwoju na stanowiskach i w zawodach, w których pracujemy.

Ciemniejszą stroną pracy w Polsce okazuje się przeciążenie pracowników obowiązkami zawodowymi oraz zła organizacja pracy. Aż 30% ankietowanych skarży się na zbyt wiele nadgodzin, a ponad połowa (51%) przyznaje, że ma na co dzień za dużo zadań do wykonania. 

4. Jak uniknąć kryzysu zawodowego i wypalenia?

Tylko 17% badanych stwierdziło, że niemożliwe jest wykonywanie tego samego rodzaju pracy przez całe życie. Aż 51% uważa, że jeden zawód w całej karierze jest całkowicie w porządku. 

Jednocześnie konieczność podejmowania decyzji o ścieżce kariery w momencie wyboru kierunku studiów (czyli w okolicach 19. roku życia), to aż dla połowy respondentów zbyt wcześnie.

Dużo zależy od szefa

Rola bezpośredniego przełożonego jest postrzegana jako istotna w utrzymaniu wysokiego morale zespołu — aż 54% respondentów uważa, że dobry manager może pomóc pracownikowi uniknąć kryzysu zawodowego. Natomiast 32% nie jest w stanie określić, czy dobry szef może pozytywnie wpływać na nastawienie i samopoczucie pracownika. Być może dlatego, że jeszcze takiego przełożonego nie mieli?

Rozwój albo kryzys

Prawie połowa (47%) respondentów twierdzi, że brak rozwoju zawodowego to prosta droga do wypalenia. Najczęściej takie zdanie mają osoby z wyższym wykształceniem (60%). Tylko 32% pracowników z wykształceniem zawodowym liczy na to, że możliwość rozwijania się w swojej dziedzinie pomoże im uniknąć kryzysu w pracy.

Praca czy dom?

Mniej niż połowa (46%) badanych przyznaje, że życie prywatne daje im więcej satysfakcji niż życie zawodowe. Aż 19% respondentów zadeklarowało, że znajduje więcej spełnienia w pracy niż w domu. Najczęściej są to osoby w wieku 23–-39 lat — aż 40% ankietowanych z tej grupy wiekowej stwierdziło, że czerpie większą satysfakcję ze swojej kariery zawodowej niż z życia prywatnego.

Metodologia

W badaniu wzięło udział 1205 osób z wyłączeniem osób w wieku po 80. roku życia. Respondenci odpowiedzieli w ankiecie na 18 pytań dotyczących ich stosunku do wykonywanej pracy, doświadczeń związanych z kryzysem zawodowym i czynników, które mogą do niego prowadzić.

O nas

Dzięki InterviewMe dowiesz się, jak napisać CV oraz list motywacyjny, które zrobią wrażenie na pracodawcy. Nasz kreator CV i profesjonalne szablony CV pomogły już milionom kandydatów w znalezieniu pracy, o której marzyli.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.