Praca tłumacza: Zarobki, Studia [+ Jak zostać tłumaczem?]

Dirty dancing to Wirujący seks, a Terminator po polsku to Elektroniczny Morderca.

Jak to wytłumaczyć?

Jeśli chcesz zawodowo zajmować się przekładem, to proszę — zrób to, zanim zabierze się za to ktoś inny.

W pracy tłumacza czeka na Ciebie wiele wyzwań: przekład książek i artykułów, tłumaczenie filmów i seriali, lokalizacja oprogramowania, tłumaczenia ustne.

Przeczytaj ten tekst.

Dowiesz się z niego:

• co studiować, by bez problemu znaleźć pracę tłumacza
• jak zostać tłumaczem bez studiów
• jak zostać tłumaczem przysięgłym
• jak wygląda praca tłumacza i ile zarobisz w tym zawodzie.

Nie zapomnij o profesjonalnym CV. Musi się wyróżniać spośród innych i być dobrze zaprojektowane. Użyj kreatora CV, a stworzysz skuteczny dokument w kilka minut.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne wzory, stwórz CV oraz list motywacyjny i pobierz dokumenty w PDF tutaj

1. Praca jako tłumacz przysięgły, ustny, literacki (+ inne specjalizacje)

W zawodzie tłumacza istnieje wiele specjalizacji.

Oto główne:

• tłumacz przysięgły — zajmuje się tłumaczeniami uwierzytelnionymi, głównie różnego rodzaju dokumentów urzędowych, oraz tłumaczeniami ustnymi dla organów administracji państwowej i policji
• tłumacz ustny — specjalizuje się w tłumaczeniach symultanicznych (kabinowych lub szeptanych, na bieżąco i na żywo) i tłumaczeniach konsekutywnych, czyli takich, w których na żywo tłumaczy się dłuższe fragmenty wypowiedzi, co często wymaga notowania
• tłumacz specjalistyczny — tłumaczy teksty specjalistyczne, np. medyczne, prawnicze, lub teksty techniczne: dokumentację techniczną, instrukcje obsługi, itp. z wielu różnych dziedzin
• tłumacz audiowizualny — zajmuje się tworzeniem nowych wersji językowych filmów, seriali i programów telewizyjnych, np. dubbingu, napisów lub voice-over, czyli tekstu dla lektora
• specjalista ds. lokalizacji — tworzy nowe wersje językowe oprogramowania, stron internetowych, gier, aplikacji mobilnych itp., często z użyciem wiedzy i umiejętności np. z zakresu IT, content marketingu, SEO
• tłumacz literacki — tłumaczy literaturę, w tym powieści, opowiadania itp. Jest to rodzaj tłumaczenia wymagający najmniej przygotowania formalnego i z pozoru najprostszy.

Kiedy dokonać wyboru odpowiedniej ścieżki zawodowej tłumacza?

Wtedy, gdy będziesz już wiedział, co naprawdę interesuje Cię w tłumaczeniach. Wybór ułatwią Ci studia kierunkowe, praktyki w biurze tłumaczeń i pierwsze zlecenia.

Zaraz opiszę dokładniej, jak zostać tłumaczem, ale zanim to nastąpi, przyjrzyjmy się zarobkom w tym zawodzie.

Ile zarabia tłumacz?

Zarobki tłumaczy zależą od wielu czynników: rodzaju przekładu, języka, czy chociażby miejsca pracy.

Na najwyższe kwoty mogą liczyć tłumacze w województwach: mazowieckim, pomorskim, wielkopolskim, małopolskim oraz dolnośląskim. Najmniej zarabiają tłumacze z lubuskiego, świętokrzyskiego i podlaskiego.

Kwoty wynagrodzenia tłumaczy wahają się od 3 890 zł brutto do nawet 6 810 zł brutto miesięcznie (za portalem Wynagrodzenia.pl).

Na najlepsze zarobki mogą liczyć tłumacze ustni. Za 8 godzin tradycyjnego tłumaczenia (w kabinie) dostają około 1000 zł brutto (przy popularnych językach).

W przypadku tłumaczy pisemnych zarobki zależą głównie od stawek rozliczeniowych za tzw. stronę obliczeniową tekstu do tłumaczenia, np. 250 słów lub 1800 znaków ze spacjami.

Stawki te wahają się od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu złotych i zależą od stopnia skomplikowania tekstu, terminu (za tłumaczenia w trybie ekspresowym możesz zarobić więcej) i kombinacji językowej, w której tłumaczysz.

Ale zasada jest taka: im więcej stron przetłumaczysz, tym więcej zarobisz.

Jeśli chodzi o tłumaczy przysięgłych, to ich stawki są ustalone przez Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego i wynoszą za przetłumaczenie jednej strony (strona przeliczeniowa tłumaczenia) na język polski — 23 zł, a z języka polskiego — 30,07 zł.

Aplikujesz na stanowisko tłumacza w firmie lub agencji tłumaczeń — musisz mieć profesjonalne CV. Sprawdź, co radzi ekspert kariery: CV i list motywacyjny tłumacza — wzór, przykłady i 7 porad jak napisać.

2. Jak zostać tłumaczem i czy można wykonywać tę pracę bez studiów?

Zacznijmy od studiów, bo przecież gdzieś musisz porządnie nauczyć się języka, w tym doskonale opanować zasady gramatyki i słownictwo — w tym terminologię specjalistyczną.

Masz do wyboru:

• filologię, który to kierunek pozwoli Ci — poza danym językiem obcym — poznać również szeroki kontekst kulturowy. To się przyda zwłaszcza w przypadku kariery tłumacza literackiego lub tłumacza audiowizualnego

• lingwistykę stosowaną, a zwłaszcza specjalność translatoryka, dzięki której zdobędziesz wiedzę o strategiach i technikach tłumaczenia oraz nowoczesnym warsztacie tłumacza i najnowszych środkach technicznych.

Trochę więcej na ten temat powiedziała Magdalena Wilczek — tłumaczka z 10-letnim stażem, obecnie pracująca jako rekruter tłumaczy:

Programy studiów językowych (filologia, lingwistyka stosowana, tłumaczenia specjalistyczne itp.) różnią się znacznie od siebie. Na filologii duży nacisk kładzie się na poznanie kultury, historii oraz literatury danego obszaru językowego. Jest wiele zajęć z literaturoznawstwa, ale są również zajęcia związane z językoznawstwem np. fonetyka, fonologia czy historia języka. Zajęcia tłumaczeniowe są zazwyczaj w bloku dodatkowym.

Studenci lingwistyki stosowanej i tłumaczeń specjalistycznych mają więcej przedmiotów związanych z tłumaczeniami oraz więcej zajęć praktycznych. W programach tych kierunków są również zajęcia z tłumaczeń ustnych. Dodatkowo najczęściej rozwija się dwa języki. Przed podjęciem decyzji o specjalności warto przeanalizować program studiów i plan zajęć na poszczególnych latach studiów, żeby sprawdzić, czy rzeczywiście będziemy mogli rozwijać się w kierunku, który nas interesuje.

Magdalena Wilczek

tłumaczka

Z wykształceniem tłumacza faktycznie jest tak, że nie wydaje się ono na pierwszy rzut oka najistotniejsze. Przecież wiele jest osób o dużych zdolnościach językowych czy pasjonatów konkretnej kultury doskonale nadających się na tłumaczy.

Są nerdzi, dla których hobby, a czasami nawet punktem honoru jest wyszukiwanie prawidłowości, błędów i ciekawostek językowych.

Nie mówiąc już o native speakerach — w końcu oni swój własny język znają najlepiej.

Ale—

Prawda jest taka, że dla klienta zlecającego tłumaczenie Twój dyplom filologa może być o tyle istotny, że potwierdza Twoje kompetencje zawodowe i dobre przygotowanie teoretyczne i praktyczne.

Tak więc, jeśli nie zależy Ci na profesjonalnej karierze tłumacza i po prostu chcesz dorabiać sobie na przekładaniu tekstów od czasu do czasu, na pewno bez wykształcenia kierunkowego sobie poradzisz.

Jeśli jednak praca tłumacza to Twój pomysł na docelową karierę zawodową, powinieneś skończyć studia kierunkowe. One pozwolą Ci wyspecjalizować się w konkretnej dziedzinie, np. w wykonywaniu tłumaczeń biznesowych, technicznych, prawniczych itd.

Nie zaszkodzi również certyfikat językowy.

Jak odpowiednio zaprezentować w CV poziom znajomości języka, przeczytasz w tym artykule: Języki obce w CV — jak opisać poziom znajomości języka?

Praca tłumacza — od czego zacząć?

Jeśli nie wiesz zupełnie, od czego zacząć i brak Ci wartościowych zleceń w CV, potrzebna Ci będzie praktyka.

Nie licz na to, że bez stosownego doświadczenia ktoś powierzy Ci profesjonalny przekład tekstu.

Dlatego na początek najlepiej postarać się o praktyki w biurze tłumaczeń. Taką pracę możesz wykonywać stacjonarnie w siedzibie firmy lub realizować zlecenia jako tłumacz zdalny:

Polecam praktyki w biurze tłumaczeń. Warto poprosić o plan praktyk przed ich rozpoczęciem, żebyśmy nie spędzili miesiąca na parzeniu kawy lub kserowaniu dokumentów. Biura tłumaczeń często szukają również studentów do pracy zmianowej na recepcji lub w dziale obsługi klienta czy dziale zarządzania projektami. Warto skorzystać z takiej okazji i zobaczyć jak wygląda bezpośredni kontakt z klientem, dowiedzieć się jak wycenić tłumaczenie lub jak postępować w przypadku reklamacji.

Magdalena Wilczek

tłumaczka

Dobrze też ogłaszać się w Internecie jako tłumacz szukający zleceń, a nawet wykonać trochę przekładów za darmo.

Spróbuj poszukać organizacji NGO, które chcą zatrudnić wolontariuszy do tłumaczeń. Upewnij się tylko, że otrzymasz referencje za wykonaną pracę.

Spisz umowę o wolontariat i nie daj się wykorzystać. 5 stron rozliczeniowych w ramach wolontariatu absolutnie wystarczy.

Jeśli chcesz zostać tłumaczem freelancerem, to przede wszystkim pomyśl o tym, jak założyć własną działalność gospodarczą.

I jeszcze jedno—

Pamiętaj, żeby już na początku sprofilować swoją pracę. I nie chodzi jedynie o wybór typu tłumaczeń, które będziesz oferować, ale też o tematykę podejmowanych zleceń tłumaczeniowych.

Za granicą to właściwie norma, że każdy tłumacz ma specjalizacje — rzadko jedną, zazwyczaj kilka powiązanych ze sobą tematycznie.

W Polsce wciąż bywa różnie i musisz liczyć się z tym, że agencje tłumaczeń jednego dnia mogą oferować Ci zlecenie marketingowe, a innego dnia tekst z zakresu mechaniki i budowy maszyn.

O ile wykonanie tego pierwszego zadania jest łatwe, o tyle druga tematyka…

Cóż, żeby poradzić sobie z tłumaczeniami specjalistycznymi, postaraj się:

• konsekwentnie dobierać tematykę zleceń
• kompletować odpowiednie słowniki i literaturę
• samodzielnie rozwijać wiedzę z danego obszaru tematycznego, żeby móc tłumaczyć ze zrozumieniem
• pielęgnować znajomości w danej branży, żeby móc skonsultować wątpliwości z ekspertami z danej dziedziny.

Poza tym, że świetnie znasz język, posługujesz się specjalistycznym słownictwem i znasz kulturę kraju, musisz jeszcze wykazywać się doskonałą znajomością zasad:

• pisowni
• ortografii
• interpunkcji
• edytowania i formatowania tekstów.

A do tego umiejętnie obsługiwać popularne edytory tekstu (Word, Google Docs, Notepad++) i narzędzia CAT (np. SDL Trados lub MemoQ), czyli oprogramowanie komputerowe wspomagające tłumaczenie.

Podsumowując: wykształcenie filologiczne lub kulturoznawcze + obycie z praktyką przekładu dadzą Ci podstawy do rozpoczęcia pracy tłumacza.

UWAGA: Bez względu na to, czy szukasz praktyk czy już regularnego źródła płatnych zleceń, zanim zgłosisz swoją kandydaturę, zawsze sprawdź najpierw opinie innych tłumaczy o współpracy z daną agencją.

Dlaczego?

Choć wykonywanie bezpłatnych próbek tłumaczeń jest standardem w naborach do pracy tłumacza, zdarzają się firmy, które postępują nieetycznie.

Po czym je poznasz?

Gdy zostaniesz poproszony o wykonanie nietypowo dużej objętościowo próbki (nawet kilkanaście stron rozliczeniowych — a to już zdecydowanie za dużo) lub wykonasz pierwsze zlecenie i… kontakt ze strony agencji tłumaczeń nagle się urwie.

W obu przypadkach efekt będzie ten sam: biuro tłumaczeń zarobi na przetłumaczonym przez Ciebie tekście, a Ty nie dostaniesz ani grosza.

Jak zostać tłumaczem ustnym?

Poza dobrym przygotowaniem teoretycznym, które możesz zdobyć na studiach, najważniejsza jest praktyka.

I nauka — również na własną rękę.

Tłumaczenia symultaniczne (równoczesne) wykonuje się zwykle w specjalnej kabinie (technologia tego typu została po raz pierwszy zastosowana procesach nazistowskich zbrodniarzy wojennych w Norymberdze).

Bez odpowiednich ćwiczeń nie będziesz w stanie zacząć pracy, bo naprawdę w zawodzie tłumacza tłumacza ustnego trzeba się po prostu wyrobić.

Świetnie, jeśli na początek masz do tego wrodzone predyspozycje, czyli cechy takie jak refleks, podzielną uwagę, płynność mówienia i szeroki zakres słownictwa oraz dobry słuch.

Konieczna jest także znajomość tematyki, w której będziesz wykonywał tłumaczenia.

Jeśli już teraz chcesz poćwiczyć tłumaczenia ustne, możesz wypróbować narzędzie Speechpool, które pozwoli Ci podszlifować swoje umiejętności.

A jak zostać tłumaczem książek?

Droga do tego celu jest dokładnie taka, jak ją opisałam wyżej.

Schody zaczynają się w momencie szukania ofert pracy.

Jeśli chcesz być dobrze przygotowany do pracy tłumacza literackiego, to przede wszystkim musisz doskonale poznać język polski.

Dlaczego?

Dlatego, że w przekładzie chodzi przede wszystkim o to, by tekst dobrze się czytało. Samo opanowanie i rozumienie języka obcego nie wystarczy. Zdania nie mogą być kalką składniową, ale dobrze skomponowanym i inteligentnym odwzorowaniem treści w naszym języku.

Druga sprawa — powinieneś być świetnie zorientowany się w powszechnie stosowanej terminologii, stylistyce czy odwołaniach kulturowych.

Może to wszystko wydaje Ci się banałem, ale gdy wydawnictwo, dla którego chcesz pracować, poprosi Cię o próbkę Twoich umiejętności, właśnie te kwestie będą się liczyły najbardziej.

Może masz kwalifikacje tak dobre, że chcesz rozejrzeć się za pracą nieco szerzej? Przeczytaj: Praca w kulturze i sztuce - 11 pomysłów i porad, jak ją zdobyć + Oferty

3. Jak zostać tłumaczem przysięgłym?

Tłumacz przysięgły to bardzo odpowiedzialny zawód.

Jeśli chcesz wybrać tę drogę i zajmować się tłumaczeniem dokumentów, umów czy uwierzytelnianiem podpisów, bierz pod uwagę fakt, że każdy błąd lub przeoczenie w tego typu przekładzie może Cię wiele kosztować.

Konsekwencje to np. odszkodowanie na rzecz klienta, a nawet kara pozbawienia wolności.

Dokumenty, które tłumaczysz, będziesz potwierdzał pieczątką znaczącą tyle, że tekst jest wiarygodnie przełożony przez osobę z odpowiednimi kwalifikacjami.

Na pieczątce będzie widniało Twoje imię i nazwisko, język, w którym się specjalizujesz oraz numer na liście tłumaczy przysięgłych.

Jakich dokładnie materiałów do tłumaczenia możesz się spodziewać?

Przede wszystkim będą to:

• różnego rodzaju akty (małżeństwa, zgonu, urodzenia)
• zaświadczenia
• faktury
• świadectwa
• pełnomocnictwa
• testamenty
• certyfikaty
• umowy.

Zlecenia dla tłumaczy przysięgłych pochodzą zarówno od osób prywatnych, jak i instytucji, takich jak, chociażby sąd rejonowy czy policja.

Uwaga: pamiętaj, że w pracy tłumacza przysięgłego bardzo istotna jest dyskrecja. Większość tłumaczonych dokumentów objęta jest bowiem klauzulą poufności.

A więc, jak zostać tłumaczem przysięgłym?

Trzeba:

• mieć obywatelstwo polskie, innego państwa UE lub państw członkowskich EFT
• mieć pełną zdolność do czynności prawnych
• znać język polski
• nie być karanym za umyślne przestępstwa skarbowe czy nieumyślne przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego
• mieć wykształcenie wyższe magisterskie filologiczne lub inne (ewentualnie podyplomowe w zakresie tłumaczenia)
• zdać egzamin z umiejętności tłumaczenia z języka polskiego na obcy i odwrotnie (koszt około 800 zł).

Jeśli spełniasz wszystkie te warunki, zostaje Ci już tylko przygotowanie CV i rozsyłanie go do instytucji poszukujących tłumaczy przysięgłych.

Wypróbuj kreator CV, a będziesz zawsze przygotowany na najlepsze oferty pracy.

Kreator CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj

4. Gdzie szukać ofert pracy dla tłumaczy?

Pierwszy sposób to portale z ogłoszeniami o pracę, typu Indeed.pl, Pracuj.pl, Gumtree.

Tam znajdziesz całą masę ofert i zleceń dla tłumaczy, od anonsów typu tłumacz holenderski na polski po tłumaczenie instrukcji obsługi z angielskiego na polski, a także propozycje pracy tłumacza w dużych firmach (więcej o tym poniżej).

Jest z czego wybierać, a ofert raczej nie zabraknie.

Drugi sposób to Facebook — przede wszystkim dla tych, którzy chcą postawić na karierę freelancera:

• Praca dla tłumaczy
• Zlecenia graficy, copywriterzy tłumacze i inni freelancerzy/ szukam grafika
• Tłumacze z polskiego.

A teraz konkretne miejsca pracy dla tłumaczy i kilka wskazówek, jak ich szukać.

Praca w biurze tłumaczeń

Biuro tłumaczeń to istna eurowizja przekładów.

Duże firmy tłumaczeniowe zatrudniają specjalistów od przekładów nawet w kilkunastu różnych językach.

Wśród nich są także globalne korporacje świadczące usługi tłumaczeniowe. Oto przykłady:

• Lionbridge
• SDL
• TransPerfect

Im bardziej niszowy jest język obcy, w którym tłumaczysz, tym większą masz szansę na zdobycie pracy.

Szukaj więc ofert pracy bezpośrednio na stronach internetowych biur tłumaczeń i dużych korporacji tłumaczeniowych i rozsyłaj do nich CV.

Praca jako tłumacz w firmie technologicznej lub przemysłowej

Możesz szukać ofert pracy dla tłumaczy bezpośrednio w dużych firmach technologicznych lub przemysłowych.

Takie wakaty nie pojawiają się często, ale warto ich szukać, jeśli zależy Ci na stabilnym zatrudnieniu i stałym źródle dochodu.

W tym wariancie możesz liczyć nawet na zatrudnienie na etacie (co jest dosyć rzadkie w zawodzie tłumacza), a praca będzie ciekawa i zróżnicowana.

Będziesz zajmować się wszystkimi tłumaczeniami w danym miejscu — od dokumentacji HR po dokumentację techniczną i procesową, a nawet tłumaczenia ustne w czasie firmowych spotkań, szkoleń czy przeglądów technicznych.

Dla niektórych firm technologicznych możesz też regularnie pracować zleceniowo.

Przykład?

Podobno Netflix słabo radzi sobie z polskim przekładem dialogów w swoich produkcjach. Tutaj i tutaj przeczytasz więcej na ten temat słabych tłumaczeń i błędów w napisach.

Dlatego—

Jeśli masz potwierdzone umiejętności i do tego prawdziwy talent do tłumaczeń audiowizualnych, rozważ aplikowanie do Netflixa. Kiedyś było to możliwe przez ich platformę dla tłumaczy HERMES (obecnie niedostępną) — teraz pozostaje Ci regularne sprawdzanie ofert pracy na ich stronie internetowej i w wyszukiwarkach ofert pracy.

Praca jako tłumacz w Parlamencie Europejskim

Bardzo ciekawym pomysłem na pracę i karierę zawodową tłumacza są tzw. tłumaczenia unijne.

Praca tłumacza w Parlamencie Europejskim wymaga znajomości kilku języków urzędowych.

Będziesz mieć do dyspozycji aplikacje informatyczne minimalizujące ryzyko popełniania przez tłumaczy błędów i przyspieszające opracowanie tekstów.

Instytucje europejskie za pośrednictwem Europejskiego Urzędu Doboru Kadr (EPSO) organizują konkursy naboru tłumaczy — w ten sposób możesz znaleźć ofertę i aplikować na wybrane stanowisko.

Możesz też zostać zewnętrznym tłumaczem konferencyjnym dla UE, jeśli tylko zdasz egzamin akredytacyjny.

Wszystkie informacje na temat poszczególnych etapów cyklu egzaminacyjnego znajdziesz tutaj.

Wskazówka na koniec: Jeśli chcesz pracować jako zawodowy tłumacz, koniecznie regularnie zaglądaj na ProZ.com. To największy serwis branżowy dla zawodowych tłumaczy. Znajdziesz tam wszystko: oferty pracy, opinie o biurach tłumaczeń, glosariusze z terminologią w wielu językach, a nawet pomoc ze strony innych tłumaczy, których możesz zapytać na forum o poprawność tłumaczenia trudnego słowa.

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Kreator listu motywacyjnego

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Masz mnóstwo możliwości zdobycia ciekawego zajęcia w zawodzie tłumacza.

Jeśli masz już jakieś doświadczenie za sobą i możesz podzielić się nim z innymi, zrób to proszę na forum poniżej.

Dziękuję za lekturę artykułu.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20050150131
• https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/informacje-dla-osob-pragnacych-uzyskac-prawo-do-wykonywania-zawodu-tlumacza-przysieglego
• http://www.europarl.europa.eu/multilingualism/trade_of_translator_pl.htm
• https://epso.europa.eu/home_en
• http://europa.eu/interpretation/doc/aci_test_calendar.pdf