Badania psychologiczne kierowców — na czym polegają?

Tak odpowiedzialny zawód, jak kierowca, musi wykonywać ktoś, kto nie tylko dobrze prowadzi pojazdy, lecz także jest opanowany, uważny i potrafi szybko reagować w każdej sytuacji. 

Żeby sprawdzić, czy kandydat na kierowcę ma takie kwalifikacje, przeprowadza się badania psychologiczne. 

Z tego artykułu dowiesz się:

• dlaczego kierowcy muszą przechodzić badania psychologiczne
• kto oprócz kierowców musi przejść badania psychologiczne do pracy
• jak wyglądają psychotesty dla kierowców.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

1. W jakim celu przeprowadza się badania psychologiczne kierowców?

Nie, nie chodzi o to, by sprawdzić, czy nie jesteś szalony. Po prostu niektóre zawody wymagają określonych zdolności intelektualnych i fizycznych, bez których wykonywanie danej pracy staje się niebezpieczne zarówno dla pracownika jak i np. jego klientów (w przypadku kierowców — pasażerów oraz innych uczestników ruchu). 

Jeśli kierowca nie jest kimś o zrównoważonej osobowości, a dodatkowo ma problemy z pamięcią, sprawnością myślenia, czy wzrokiem, nie będzie dobrze wykonywał swojej pracy. Badania psychologiczne (tak zwane psychotesty) pozwalają sprawdzić tego typu kompetencje. 

Oprócz kierowców zawodowych badaniom psychologicznym do pracy podlegają również: 

• policjanci
• wojskowi
• piloci
• kaskaderzy
• nawigatorzy
• maszyniści
• motorniczy
• operatorzy maszyn budowlanych i transportowych
• osoby pracujące z materiałami wybuchowymi
• sędziowie
• instruktorzy i egzaminatorzy nauki jazdy.

Badania psychologiczne wykonują także inne osoby, które są skierowane na testy przez pracodawców.

Badanie poziomu inteligencji ogólnej u kierowcy

Dlaczego w ogóle bada się inteligencję u kierowców, a nie np. księgowych? Jak dowodzą badania naukowe:

A zatem kierowca, by móc odpowiedzialnie wykonywać swój zawód, a więc bezpiecznie transportować ludzi i towary, musi być sprawny intelektualnie. Właśnie dlatego wykonuje się testy inteligencji osobom, pracującym jako kierowcy. 

Czy te testy są trudne? Nie! Absolutnie nie ma mowy o skomplikowanych zadaniach matematycznych, czy językowych. Testy sprawdzające sprawność psychiczną po prostu wykluczają osoby o obniżonych zdolnościach poznawczych.

Zobacz też: Praca w wojsku — jak się dostać? Pobór i ograniczenia wiekowe

2. Badania psychologiczne kierowców — kto musi wykonać?

Jak czytamy w rozdziale 13 Ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami:

(Art. 82. 1.) Badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, zwanym dalej „badaniem psychologicznym w zakresie psychologii transportu”, podlega:

1) osoba ubiegająca się o:

• uzyskanie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub uprawnienia do kierowania tramwajem,
• przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E i T
• przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami;

2) osoba przedłużająca ważność uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub pozwolenia na kierowanie tramwajem;

3) kierujący motorowerem, pojazdem silnikowym lub tramwajem, jeżeli był sprawcą wypadku drogowego, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń;

4) kierujący motorowerem, pojazdem silnikowym lub tramwajem, jeżeli:

• kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub
• środka działającego podobnie do alkoholu,
• przekroczył liczbę 24 punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego,
• w okresie próbnym popełnił co najmniej dwa wykroczenia w ruchu
• drogowym przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.

5) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli w wyniku badania lekarskiego tej osoby została stwierdzona możliwość istnienia poważnych przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem;

6) osoba ubiegająca się o wydanie zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartości pieniężne albo o przedłużenie terminu ważności tego dokumentu.

Jak widzisz badania psychologiczne kierowców dotyczą właściwie wszystkich osób, które zajmują się transportem ludzi i towarów.

Zawodowi kierowcy muszą powtarzać badania psychologiczne co 5 lat. Kierowcy po 60. roku życia muszą poddawać się psychotestom co 30 miesięcy. 

Zobacz też: CV kierowcy zawodowego (np. B i C+E) — wzór, przykłady

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

3. Badania psychologiczne kierowców — na czym polegają testy psychofizyczne?

Badania psychologiczne kierowców (psychotesty) mają na celu potwierdzenie, że osoba prowadząca pojazdy zawodowo nie ma zaburzonej sprawności psychomotorycznej oraz zdolności poznawczych, a także że jest dojrzała emocjonalnie.

Na badania psychologiczne kierowców składa się kilka elementów, takich jak analiza sprawności psychomotorycznej, czy sprawdzenie zdolności poznawczych – procesu uwagi i spostrzegania, a także analiza cech osobowości, dojrzałości społecznej, emocjonalnej oraz funkcjonowania w sytuacji stresującej.

Jak wyglądają psychotesty dla kierowców? 

Badania psychologiczne mogą przebiegać w różny sposób w przypadku innych zawodów. Z reguły jednak składają się z testu osobowości, testu sprawnościowego a czasami również rozmowy z psychologiem.

Jak możemy przeczytać w opracowaniu Centralnego Instytutu Ochrony Pracy: 

Do oceny sprawności psychicznej kierowcy opracowano w Zakładzie Psychologii Transportu Drogowego Instytutu Transportu Samochodowego specjalną baterię testów. Badania obejmują następujące cechy psychiczne, intelektualne i osobowościowe:

• szybkość i dokładność spostrzegania
• widzenie stereoskopowe (przestrzenne), niezbędne przy wykonywaniu takich manewrów, jak wymijanie, wyprzedzanie, omijanie
• umiejętność oceny prędkości pojazdów w ruchu, niezbędną do ustalenia właściwej prędkości i odległości przy wyprzedzaniu
• widzenie w mroku i wrażliwość na olśnienie — funkcję, bez której prowadzenie pojazdu nocą jest nie tylko uciążliwe, ale przede wszystkim niebezpieczne
• koordynację wzrokowo-ruchową, umożliwiającą płynne, poprawne działanie, adekwatne do spostrzeganej sytuacji
• czas reakcji, jej stałość i równomierność
• wybrane cechy pamięci (na przykład pamięć wzrokową, kinestezyjną)
• sprawność myślenia
• szybkość i dokładność podejmowania decyzji
• niektóre cechy osobowości jak: neurotyczność, introwersję, ekstrawersję, psychotyzm.

Nie ma się co bać psychotestów dla kierowców. Etap, w którym będzie badana Twoja osobowość, wymaga od Ciebie tylko odpowiedzi na proste pytania sytuacyjne lub rozwiązania nieskomplikowanych zagadek logicznych.

Test Matryc Ravena

Podczas badań psychologicznych (przyszły) kierowca może się spodziewać testu Matryc Ravena, który określa zdolności poznawcze, dedukcję oraz myślenie analityczne osoby badanej. Ten test składa się z 60 zadań, podzielonych na pięć części (A, B, C, D, E). 

W teście o którym mówimy, osoba badana ma za zadanie wychwycić relacje między czterema elementami, a następnie wskazać brakujący element wzoru, wybierając z kilku dostępnych opcji. 

Tutaj możesz samodzielnie wykonać taki test. 

Badanie szybkości reakcji u kierowcy

Możliwe, że do badania zostanie wykorzystany tak zwany aparat krzyżowy (zwany też aparatem Piórkowskiego). To urządzenie pozwala zmierzyć szybkość reakcji u osoby testowanej. Jak działa?

Aparat będzie podświetlał czerwone lampki — jedną w rzędzie u góry i jedną z prawej lub lewej strony. Zadanie polega na przyciśnięciu zielonego przycisku w miejscu przecięcia się dwóch czerwonych diod.

Źródło: https://docplayer.pl/12595901-Spis-tresci-aparat-krzyzowy-ak-atb-2-0-instrukcja-obslugi.html

W tym zadaniu chodzi nie tylko o prawidłowe naciśnięcie przycisku, jak i o czas, w którym to zrobisz.

Zobacz też: Ile zarabia psycholog? Jak nim zostać? [Praca po psychologii]

4. Skierowanie na badania psychologiczne

Aby wykonać badanie psychologiczne do pracy, w większości przypadków niezbędne jest skierowanie. Kierowcy zawodowi, którzy przedłużają ważność uprawnień otrzymują skierowanie na badania psychologiczne od swojego pracodawcy. Trochę inaczej jest z kierowcami straży pożarnej — jednostką wydającą skierowanie jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Skierowanie na badania psychologiczne — wzór

Badania psychologiczne kierowców po alkoholu

Jeśli należysz do osób, które utraciły prawo do kierowania pojazdami i starasz się o przywrócenie uprawnień, musisz poddać się testom psychologicznym dla kierowców (nie zapominajmy o tym, że w takim przypadku trzeba także od nowa zdawać egzamin na prawo jazdy). 

Badania lekarskie i psychologiczne kierowców — cena

Ceny badań dla kierowców są stałe. Badania lekarskie kosztują 200 zł, a psychologiczne 150 zł. Koszt przeprowadzenia obydwu spoczywa na pracodawcy, który kieruje pracownika na testy. 

Zobacz też: Praca jako kierowca kat. C, C+E, B i D [Ile zarabia kierowca?]

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Stwórz list motywacyjny teraz

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Jeśli chcesz skomentować artykuł, dodaj komentarz na forum poniżej.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• https://bibliotekanauki.pl/articles/107529
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110300151/U/D20110151Lj.pdf